Een optimist is een slecht geïnformeerde pessimist. Dat gezegde komt geregeld in gedachten bij het lezen van het boek van Catherine Belton, die van 2007 tot 2013 correspondente in Moskou was voor de Financial Times. Ze schetst daarin de zakelijke spilfiguren in de entourage van president Vladimir Poetin. Het is hoofdzakelijk een groep voormalige mensen van de Russische geheime dienst KGB, aangevuld met leiders van misdaadgroeperingen. Dat mag niet verwonderen. Poetin begon zijn loopbaan als KGB-man in de DDR. Zijn opmars in Rusland begon in de jaren negentig in Sint-Petersburg, waarbij hij ook nauwe banden smeedde met lokale misdaadgroeperingen.
Belton portretteert een groep mensen die zich mateloos verrijken door ‘s lands schat aan grondstoffen te plunderen. De honderden miljoenen tot miljarden winsten worden naar het buitenland versluisd, vaak langs schimmige vennootschappen in belastingparadijzen. Dat geld wordt ook deels gebruikt voor het ondermijnen van democratische instellingen in het Westen. De KGB deed dat al tijdens de Koude Oorlog. Allerlei oppositiebewegingen in het Westen werden gefinancierd door zwarte KGB-kassen.
Belton schrijft over de steun aan zowel extreemlinks als extreemrechts in Frankrijk en Italië. Een uitgebreid hoofdstuk behandelt de financiering van de hotels en casino’s van voormalig Amerikaans president Donald Trump. Russen waren begin jaren negentig graag geziene gasten in zijn casino Taj Mahal in Atlantic City. Ze verbrasten er per weekend gemakkelijk 100.000 dollar.
Belton schetst een systeem waarin de rechtsstaat ondergeschikt is aan de belangen van een kliek rond de president. “Poetin en zijn mensen zitten gevangen in een web van wederzijdse compromissen en criminaliteit. Ze kunnen hun postje enkel veiligstellen als Poetin aan de macht kan blijven.”
Maar de westerse sancties na de annexatie van de Krim in 2014 werken. De jaarlijkse groei van het bbp van Rusland blijft hangen rond 1 procent, te weinig om de bevolking tevreden te stellen. Die nam tot nu genoegen met de machtsgreep van de KGB, zolang haar materiële welvaart niet werd bedreigd. En die 1 procent is vooral te weinig om te voldoen aan de machts- en geldlust van de kliek rond Poetin, die zichzelf verscheurt door intriges.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier