Philadelphia, 5 tot 8 augustus. De jaarlijkse hoogmis voor iedereen die betrokken is bij managementonderzoek.
The Academy of Management is geen klein clubje. Het telt zowat 18.000 leden, waarvan er zo’n 7000 deelnamen aan de jaarlijkse reünie. Er worden honderden wetenschappelijke papers gepresenteerd, forums georganiseerd en netwerkactiviteiten ingericht. De keuze is overweldigend en wie pech heeft, leert niets, maar wie wat geluk heeft, kan naar huis wandelen met de nieuwste inzichten, of met de trots de nieuwste inzichten te hebben verspreid. Bovendien kan je alle, letterlijke álle, nieuwe (Engelstalige!) managementboeken inkijken, software uittesten en een baan zoeken aan een managementschool.
We woonden een boeiend, maar toch wel wat onthutsend debat bij tussen verscheidene ‘grote namen’ over het al dan niet falen van de business schools. Belangrijk voor mij, want als die falen, heb ik weldra geen job meer. De voorzitter, professor Badawy, verdedigde enkele extreme en in mijn ogen bizarre stellingen. Alle professionele opleidingen zoals Rechten of Geneeskunde, zo stelde hij, luisteren naar hun klanten. Enkel de managementscholen luisteren alleen maar naar zichzelf, die willen kost wat kost doceren wat ze zelf leuk vinden. Ik vraag mij persoonlijk af hoe rechtsfaculteiten naar hun ‘klanten’ luisteren? Wie zijn dat overigens, die ‘klanten’? De studenten, de advocaten, de misdadigers, de gemeenschap? En hoe doe je dat, ‘luisteren’ naar de gemeenschap? En dokters? Volgens Amerikaanse studies luisteren artsen gemiddeld welgeteld 18 seconden naar hun patiënt vooraleer ze die onderbreken. Hoe luisteren faculteiten Geneeskunde naar hun klanten? En weer, wie zijn hun klanten: artsen, ziekenfondsen, patiënten, het ministerie van Volksgezondheid? Business schools zijn zeker niet perfect, maar als er één opleidingsinstituut is dat luistert naar zijn klanten, is het wel een business school. Alle activiteiten worden permanent door de deelnemers geëvalueerd, er zijn invloedrijke alumniverenigingen en de oorlog tussen de business schools doet eerder denken aan ‘hoe verkoop ik mijn zeep beter?’ dan aan academische monologen vanuit de ivoren toren.
Henry Mintzberg bleef helaas in het debat gewoon zichzelf. Dat wil zeggen dat hij nu al jaren blijft herhalen dat je alleen via ervaring management en leiderschap kan leren. Je kan alleen mensen met ervaring opleiden door ze te laten discussiëren en ervaring uit te wisselen. Jay Conger merkte op dat uit onderzoek blijkt dat zowat iedereen op de vraag ‘waar heb je het meest geleerd?’ als antwoord geeft: in mijn baan. Ik zal beide heren hier niet frontaal tegenspreken, maar als je aan artsen of advocaten zou vragen waar zij het meest hebben geleerd, dan is de kans ook zeer groot dat ze antwoorden: al doende … Moeten we daarom de faculteiten Geneeskunde en Rechten afschaffen?
Eens te meer was Clayton Christenson van Harvard Business School superieur. Hij paste gewoon zijn eigen specialiteit toe op het fenomeen managementopleiding. Clayton is wereldberoemd geworden door zijn analyses van disruptieve technologieën. Een kleine speler begint met een weinig opvallende, wat primitieve technologie en de gevestigde waarden hebben er geen erg in tot de technologie zo razendsnel groeit dat de gevestigde waarden vaststellen dat ze hun markten verliezen en niet in staat zijn om terug te slaan. Ze zijn te gesofisticeerd, te arrogant of te inert om iets aan de toestand te veranderen. Je mag daarbij een heel brede visie ontwikkelen op technologie en denken aan voorbeelden als Encarta (tegenover de papieren encyclopedie), Toyota (tegenover de Amerikaanse auto’s), de pc (tegenover de mainframe) of Napster (tegenover de muziekindustrie). Clayton verwittigde de aanwezige geleerde professoren (waaronder dus uw dienaar) en doctorandi dat er een heel reeks kleinere spelers bezig zijn met e-learning, weekend-MBA’s en andere initiatieven die in bepaalde markten reeds spectaculaire successen boeken. Clayton doceert overigens een cursus waar de studenten moeten analyseren hoe Harvard Business School zal ten onder gaan.
En het is waarschijnlijk daar dat mensen zoals Mintzberg grondig fout zitten. Het is echt niet belangrijk of een bepaald soort business schools al dan niet luistert naar zijn ‘klanten’. Die klanten zelf zoeken wel waar ze het best gediend worden. In een periode van outsourcing zie je dat de meeste grote Amerikaanse bedrijven hun managementopleiding ‘insourcen’ in hun eigen bedrijfsuniversiteiten. Studenten willen les krijgen op andere momenten dan de professoren leuk vinden (bijvoorbeeld in het weekend). En de zelfstudiepaketten en opleidingen à la draagbare MBA swingen de pan uit. In dit soort discussies is het echt niet belangrijk wie gelijk heeft, Jay, Marc Henry, of Clayton. De enige scheidsrechter die altijd gelijk heeft voor zo’n product, is de markt. Business schools worden verondersteld dat te weten.
De auteur is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School
Reacties: marc.buelens@trends.be
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier