‘Het geld ligt niet voor het oprapen’

Duco Sickinghe start het nieuwe jaar optimistisch. Zijn investeringsmaatschappij Fortino Capital begint met een nieuw fonds van 200 miljoen euro voor Belgische en Nederlandse groeibedrijven. De wereld doet het goed, vindt Sickinghe. Al is er veel politieke onzekerheid en mag de dominantie van techreuzen de innovatie en de vrije concurrentie niet versmachten.

Ongeveer vijf jaar geleden gaf Duco Sickinghe een opmerkelijke wending aan zijn carrière: van de CEO bij Telenet werd hij een technologie-investeerder met Fortino Capital. 2018 is opnieuw een scharnierjaar. Sickinghe en zijn team starten een nieuw en veel groter fonds op, waarvan al 125 miljoen euro is toegezegd (zie kader). “Er is heel veel geld beschikbaar, maar het is fictie dat het voor het oprapen ligt”, zegt Duco Sickinghe. “Er zijn niet veel Vlamingen die het zomaar op straat gooien. Integendeel. Ik zie heel veel Vlamingen die buitengewoon vermogend zijn, die hun geld zeer zorgvuldig beheren en investeren, en het liever op de bank laten staan.”

Belgische start-ups vinden daardoor soms moeilijk durfkapitaal of kunnen investeerders niet tegen elkaar uitspelen.

DUCO SICKINGHE. “Voor de beste bedrijven is er altijd concurrentie. Als een ondernemer klaagt over een gebrek aan belangstelling van investeerders, dan heeft hij vaak geen sterk dossier. Fortino moet soms een dossier weigeren, maar daarom is het geen slecht dossier. Een groot dossier legt algauw de helft van ons team plat. Als er dan een ander dossier voorbijkomt, staan we vaak voor een dilemma. We kunnen niet beide tegelijk doen. Wij hebben maar zoveel geld en zoveel medewerkers. Er zijn heel veel goede ideeën, maar Fortino kan ze niet allemaal oppikken. Dat begrijpen ondernemers vaak niet.”

Als er dan eens een beloftevolle topper is, zoals Collibra, zijn de grote Angelsaksische fondsen er vaak mee weg.

SICKINGHE. “Daarom zijn we hier. Dat is de kern van Fortino Capital Growth II. Wij zitten gewoon in Zaventem. Ondernemers kunnen hier komen praten. Met onze cultuur. Engelse en Amerikaanse investeerders nemen hun cultuur mee naar het bedrijf waarin ze investeren.”

Wat is hun cultuur?

SICKINGHE. “Ze kunnen soms heel kort door de bocht gaan, als het hen niet aanstaat. Europese investeerders laten meer ruimte aan de ondernemer. Maar een Amerikaan is not amused als je niet aan de verwachtingen voldoet.”

Meer bedrijven hebben misschien een shot Angelsaksische ambitie nodig, want een gebrek aan ambitie lijkt in Vlaanderen een groot probleem.

SICKINGHE. “Ik vind dat niet meer dan een boutade. Ik heb een andere theorie: de thuismarkt is te klein. Europese ondernemers hebben het, zeker die in kleinere landen, bijzonder lastig om door te breken. Ze worden beperkt in hun ontwikkeling. Een bedrijf dat bijvoorbeeld zwaar heeft geïnvesteerd in zijn marketing in België, moet dat opnieuw doen als het de Nederlandse of de Zwitserse markt wil betreden. Voor spelers uit de Verenigde Staten of andere grote landen is dat veel minder een probleem. Zij hebben al voldoende schaalgrootte en middelen. Ze kunnen één voor één de kleinere landen aansnijden. De Amerikaanse markt is ook een stuk minder complex dan de Europese, met al haar verschillende landen en culturen. Zoek maar eens als buitenstaander in pakweg Spanje naar een goede countrymanager of de beste verkopers en marketeers.”

Welke lessen trekt u uit de investeringen van het eerste fonds van Fortino Capital?

SICKINGHE. “Als een team niet goed draait, dan moet je dat zo snel mogelijk en tot op het bot aanpakken. Meestal telt een bedrijf twee of drie oprichters. In de eerste jaren vormen die het management. De kans is klein dat die organisatie na drie jaar nog de beste is voor het bedrijf. En dat zijn zeer moeilijke discussies, want het gaat om mensen die vergroeid zijn met het bedrijf en aandeelhouder zijn. Maar die gesprekken mag je niet uit de weg gaan. Mensen groeien soms niet mee met het bedrijf. Dat is geen schande, maar blijven zitten is geen optie. Daar krijgt de persoon in kwestie én de rest van het bedrijf stress van.

“Daarnaast onderschatten ondernemers in de regel hoelang het duurt om klanten te winnen. Ze zijn vaak ook te optimistisch over hun eerste product. Ze mogen het als volwaardig en afgewerkt zien, hun eerste potentiële klanten zullen het toch nog een halfbakken zaak vinden.”

Volgt Fortino de zaken nauw op?

SICKINGHE. “Niet dagelijks. Als je als investeerder in een bedrijf optreedt, kun je maar zoveel goede vragen per jaar stellen. Niemand vindt het leuk iets gezegd te krijgen. Maar het is door heel goede vragen te stellen dat mensen denken: ah, als ik die goed wil beantwoorden, dan moet ik een aantal dingen doen. Dat is ons vak.

“Af en toe zitten wij erbovenop als het bedrijf even een lastige fase heeft. Soms zijn we helemaal niet in de buurt. Soms gaat het over het benoemen van goede managers of het helpen zoeken naar talent. Soms gaat het over het brainstormen over de strategie. Soms gaat het gewoon over een mespuntje zout.”

Hoe kijkt u naar 2018?

SICKINGHE. “Er is alle reden om optimistisch te zijn over 2018. De economie groeit, al zijn de politieke risico’s niet in te schatten. Wat mij wel opvalt: de wereld schrikt af en toe eens, maar meestal komt de kalmte snel terug. Dat duidt erop dat er nog voldoende checks-and-balances zijn, die de schade beperken. Er wordt bijvoorbeeld moord en brand geschreeuwd over de brexit. Maar uiteindelijk bereiken Groot-Brittannië en de Europese Unie toch een deal. Of dat compromis op lange termijn het beste is, is een andere zaak.

“Die checks-and-balances zie je overal: Google en Facebook zijn bijzonder machtig geworden en nu geven de overheden veel weerwerk. De Russen zijn even buiten gaan spelen en je ziet het Westen reageren. De Noord-Koreanen roepen dat ze gekker zijn dan wij denken, ook daar werken de andere landen aan een oplossing. Technologie stelt ons ook in staat de almaar complexer wordende wereldproblemen te managen. De vluchtelingenproblematiek is daar een mooi voorbeeld van. We kunnen veel beter dan vroeger die mensen registreren en correcte informatie over hen vinden.”

De impact van technologie is niet enkel positief.

SICKINGHE. “De samenleving moet veel meer bezig zijn met digitale transformatie. Artificiële intelligentie, drones, enzovoort… al die zaken hebben een verbazingwekkend potentieel. Tegelijk is het een enorme maatschappelijke uitdaging. De digitale transformatie mag niet enkel hooggeschoolden ten goede komen. Duitsland probeert met mini-jobs zijn arbeidsmarkt zo open mogelijk te houden. In België wordt daar wat op neergekeken en het is inderdaad wellicht niet de beste oplossing. Maar op de een of andere manier moeten we ook de andere segmenten op de arbeidsmarkt aanjagen. En in theorie kan Europa nog veel nieuwe dienstenjobs verzinnen.

“Het probleem is gelegen in de impact op ons sociale systeem. Technologie doet alles vervlakken, er zijn min of meer overal dezelfde productie en dezelfde prestaties. Het wordt een hele uitdaging om onze Europese eigenheid te bewaren, zeker als de wereldeconomie op een rechtsere leest wordt geschoeid. Wij hebben wel een veel sterker uitgebouwd sociaal systeem. 90 procent van de wereld heeft dat niet.”

In vergelijking met de Verenigde Staten heeft Europa ook te weinig grote spelers in de digitale economie.

SICKINGHE. “Dat is een uitdaging. Google, Facebook en Amazon zijn zo dominant geworden dat ze de concurrentie kunnen drukken en het nieuwe, jonge uitdagers moeilijk kunnen maken. Zo kunnen bedrijven niet om Google heen als ze online nieuwe klanten willen vinden. De advertentieprijzen zijn bepalend voor hun winstgevendheid. Amazon bouwt zijn logistieke apparaat uit tot het beste ter wereld. Bedrijven kunnen zelf hun logistiek regelen, maar velen kunnen het zich niet permitteren Amazon te negeren. We moeten er goed op toezien dat die machtsposities geen rem zetten op de ontwikkeling van nieuwe bedrijven of sectoren.”