“Het gaat om contracten”

België engageerde er zich op de Navo-top in Praag toe dat het in nieuwe militaire technologie zal investeren. Extra geld voor het leger is geen optie, dus moet er elders gesnoeid worden. En dat komt sommige lobbyisten goed uit.

Praag (Tsjechië).

Vorige week beslisten de lidstaten van de Navo dat nieuwe investeringen nodig zijn om hun militaire slagkracht in ‘moderne oorlogsvoering’ op te voeren. Stoer onderschreef premier Guy Verhofstadt ( VLD) in Praag de verklaring. Die belofte leidt tot zenuwachtig gecijfer bij defensielobbyisten.

De Amerikanen stellen zich intussen openlijk vragen over het nut van de Navo. De VS alleen geeft dubbel zoveel uit aan defensie als alle Europese leden samen. Volgens de nieuwe Prague Capabilities Commitment wil de Navo zich nu concentreren op nucleaire, biologische en chemische bedreigingen, inlichtingen en lucht-grondcontroles.

De Navo-landen claimen dat de nieuwe investeringen in veel gevallen nieuwe financiële middelen vereisen. In de praktijk zullen nog geen tien landen hun defensiebudget verhogen. De dag van de ondertekening liet Verhofstadt al verstaan: “De nieuwe visie van Praag zal worden ontwikkeld binnen het bestaande budget van Defensie.” Met andere woorden: België, het zwakke broertje binnen de Navo, wil geen euro extra uitgeven aan de Krijgsmacht.

Vervelende dossiers opgelost

De Belgische defensiepolitiek komt erop neer dat in 2000-2015 wordt bespaard op het personeel (van 45.000 naar 39.500 eenheden) om te investeren in materieel. Hoe passen de afspraken in Praag binnen het Belgische investeringsplan? Guy Verhofstadt liet duidelijk verstaan dat de extra investeringen in transporthelikopters, pantservoertuigen en materieel tegen massavernietingswapens tot besparingen op andere terreinen zullen leiden. Vóór het einde van dit jaar belooft de regering meer klaarheid.

“Er zit nog rek in de begroting van Defensie,” weet een bron dicht bij de premier. “Er kan gerust nog worden gesnoeid in projecten die binnen de nieuwe context minder belangrijk zijn geworden. De recce-investeringen en de aankoop van een oorlogsbodem zullen zeker worden herbekeken, om maar twee voorbeelden te noemen.”

De aankoop van een oorlogsschip ligt al langer onder vuur. Minister van Defensie AndréFlahaut ( PS) zit verveeld met het feit dat de Nederlandse scheepsbouwer De Schelde als eerste uit de gunningsprocedure voor deze bestelling kwam (kostprijs: 300 miljoen euro). Flahauts favoriete project, het Franse DCN, haalde het niet, ondanks een sterke lobby binnen de legertop.

Minder duidelijk is de toekomst van de recce-verkenningsvoertuigen. Er ligt al enkele maanden een ander afgewerkt dossier bij Flahaut over deze bestelling van 158 miljoen euro. Naar verluidt zou de politieke wil ontbreken om het contract aan een Britse producent te verlenen. Nochtans passen deze voertuigen perfect in de Navo-filosofie die in Praag werd ontwikkeld. Een waarnemer: “Beide programma’s worden geblokkeerd onder invloed van discrete lobbyisten. Maar het afbreken van die bestellingen zal tot enorme schadevergoedingen leiden, zoals dat ook gebeurde toen het contract voor de mijnenvegers werd stilgelegd. Een blokkering kan ertoe leiden dat favoriete producenten in de toekomst wel een kans maken.”

Verhofstadt liet in Praag verstaan dat de aankoop van helikopters versneld kan worden binnen de context van het Prague Capabilities Commitment. Die aandacht voor helikopters past dan weer in het kraam van Waalse industriebelangen. De Frans-Waalse militaire lobby wil immers de bestelling forceren van NH 90-helikopters, die worden geproduceerd door Agusta, European Aeronautic Defence and Space Companyen Stork-Fokker.

Een militaire adviseur: “De strategische herpositionering in Praag is meer dan een louter militaire aangelegenheid. Het gaat over contracten. Binnen het beperkte budget kan niet iedereen tevreden worden gesteld. De Navo geeft de politiek-militaire lobby’s het perfecte excuus om projecten door te drukken ten nadele van bestellingen die minder goed liggen.”

Hans Brockmans