Het bonte wereldje van de persoonlijke financiële planning

In de VS horen ‘certified financial planners’ tot de best betaalde zelfstandige beroepen. In eigen land bestaan er weliswaar opleidingen tot persoonlijk financieel planner, maar aan een erkende beroepsvereniging moet nog hard gewerkt worden.

De auteur is hoogleraar economie aan de Universiteit Antwerpen en voorzitter van de Vlaamse Federatie van Beleggingsclubs en Beleggers (VFB).

Info: www.uams.be

In Amerika telt de

(

) zo’n 30.000 leden, en haar jaarlijkse congres

is de ontmoetingsplaats bij uitstek voor financiële planners van over de hele wereld. De FPA legt minimumvereisten op aan de opleidingen, die verder competitief worden georganiseerd. Ze organiseert ook de examens en regelt de erkenning van de diploma’s. Maar wat ook het niveau van de vooropleiding en ervaring, er bestaat in de VS slechts één beroepstitel: de

(

).

Europa aapt na. Vanuit de Erasmus Universiteit in Rotterdam groeide de European Financial Planning Association ( EFPA), die een soortgelijk doel nastreeft. De EFPA kent nu ook al nationale afdelingen in Italië, Nederland, de Scandinavische landen en Groot-Brittannië, maar nog niet in België. In eigen land zoeken bankiers, verzekeraars, zelfstandige adviseurs en de organisatoren van opleidingen nog tevergeefs naar een gemeenschappelijke basis om tot een representatieve EFPA-afdeling te komen.

Hoewel de organisatie van het beroep van persoonlijk financieel planner en adviseur nog in de kinderschoentjes staat, is het opzet van de EFPA duidelijk. In Europa streeft men naar minstens twee niveaus van beroepskennis en -ervaring: de adviser en de planner. De bedoeling is dat een kandidaat de erkende titels van personal financial planner of personal financial adviser mag dragen wanneer hij aan drie voorwaarden voldoet:

1. hij heeft de examens over de vereiste kennismaterie afgelegd en vervult de voorwaarden van het voortgezet onderwijs;

2. hij onderschrijft de relevante deontologische code;

3. hij levert het bewijs van voldoende beroepservaring en is geregistreerd bij de EFPA.

Opleiding. Op het gebied van de opleidingen staan we in België verder. Ik beperk me tot de breed toegankelijke opleidingen met examen die thans bestaan. Op postuniversitair niveau biedt de managementschool van de Universiteit Antwerpen ( UAMS) programma’s om het niveau van adviser en Master te behalen, aansluitend bij de EFPA-normen. Die opleidingen leggen de basis om toegang te krijgen tot de titel van personal financial adviser en personal financial planner. Op dit ogenblik zijn er in deze programma’s al een dertigtal gediplomeerde Masters afgestudeerd. In Brussel kan men in beide landstalen bij het opleidingscentrum Insert van de Beroepsvereniging der Verzekeringsondernemingen ( BVVO) ook de cursus voor adviser volgen. Er lopen al zo’n tachtig afgestudeerde advisers rond. Insert en UAMS werken gecoördineerd.

Het eenjarige adviser-programma richt zich vooral tot mensen met beroepservaring als bankagent, verzekeringsmakelaar, boekhouder, juridisch of financieel adviseur. Van de deelnemers wordt een minimale vooropleiding van hoger onderwijs van het korte type vereist, of relevante praktijkervaring op het vlak van beleggingen, fiscaliteit, verzekeringen en kredieten. Het programma richt zich tot adviseurs die klanten begeleiden met een vermogen tussen 250.000 en 1,5 miljoen euro.

Het tweejarige Master-programma richt zich tot houders van een universitair diploma of een hogere opleiding van het lange type, met drie tot vijf jaar beroepservaring als adviseur uit de bank- en verzekeringssector. Ook onafhankelijke financiële adviseurs (juristen, fiscalisten, sociale sector, welzijnssector) en accountants komen in aanmerking. In de nieuwe terminologie gaat het om voortgezet academisch onderwijs, ook wel Master na een Master genoemd. Het programma bevat 300 lesuren gespreid over 25 opleidingsdagen, en met in totaal zes residentiële seminaries van twee volle dagen, gespreid over twee jaar.

Teamverband. Binnen het gewone dagprogramma van de hogeschool en de universiteit kunnen studenten van het laatste jaar Bank- en Verzekeringswezen aan de Karel de Grote-Hogeschool in Antwerpen vanaf september 2003 een specialisatie Persoonlijke Financiële Planning volgen, die hen dicht bij het kennisniveau van adviser brengt. Aan de Universiteit Antwerpen kunnen laatstejaarsstudenten TEW vanaf oktober 2003 de minor Persoonlijke Financiële Planning volgen, met een pakket cursussen en toepassingen die hen moeten brengen op het kennisniveau van advisor zoals de EFPA die voorschrijft.

De deelnemers van deze programma’s worden op hun eigen niveau gevormd, zodat ze een inventaris kunnen opmaken voor de vermogende particulier, zijn vermogens- en cashflowsituatie kritisch kunnen evalueren. Gebruikmakend van het assortiment juridische, financiële, fiscale en verzekeringstechnische instrumenten kunnen ze ook een professioneel toekomstplan uitwerken.

De professionele programma’s zijn resultaatgericht. De deelnemers leren een concreet geval af te werken in een teamverband van financiers, juristen, accountants en verzekeringsdeskundigen. De klant kan er maar wel bij varen als zijn adviseurs geleerd hebben samen te werken in plaats van naast elkaar.

De deelnemers leren een casus af te werken in een teamverband van financiers, juristen, accountants en verzekeringsdeskundigen.