Het beste voor uw bedrijf: ervaring (ook voor uw privé-leven)

Bedrijven maken het verschil met mensen – maar dan alleen met medewerkers die ‘ervaringswijsheid’ bezitten. Wie heeft die cruciale competentie? En hoe kan die kennis doorgegeven worden?

Dorothy Leonard & Walter Swap, Meesterschap – Ervaringswijsheid en de continuïteit van organisaties. Business Contact, 287 blz., 32,50 euro.

Een tijdje geleden mislukte een missie met een Mars Observer, die net niet in een baan rond de rode planeet geraakte. De technici vonden de juiste oorzaak niet van het falen, tot een gepensioneerde technicus ontdekte dat ze een regulator hadden gebruikt die na zes tot zeven maanden ten onder zou gaan aan een chemische reactie. Blijkbaar bezat alleen een gepensioneerde technicus die specifieke kennis. Over dergelijke kennis en vaardigheden, opgeslagen in de hoofden van individuele medewerkers, hebben de Amerikaanse professoren Dorothy Leonard en Walter Swap het uitvoerig in Meesterschap.

Ze noemen die opmerkelijke kennis deep smarts, zeg maar een wijsheid die het gevolg is van een diepgravende deskundigheid en grote ervaring. Het concept werd vertaald als meesterschap en ervaringswijsheid. Gewoon competent zijn, volstaat niet, dergelijke wijze medewerkers zien vrijwel meteen een oplossing voor om het even welk probleem. Zo’n ervaringswijsheid komt voor in alle geledingen van een organisatie. We vinden die wijsheid bij de CEO die weet hoe hij de strategie moet bijsturen, terwijl anderen al lang radeloos zijn. We vinden ze bij de risicokapitaalverschaffer die inziet dat hij in die ene start-up moet investeren en de andere moet mijden. We vinden ze bij de onderhoudsman die een probleemmachine moeiteloos draaiende houdt, terwijl zijn collega’s daar niet in slagen.

Leonard en Swap hebben een grootschalig onderzoek op het getouw gezet over zo’n ervaringswijsheid in Silicon Valley en in Boston, maar ook in India en China. Die studie, nog aangevuld met talloze andere voorbeelden en publicaties, levert een potpourri van proeven en pittige anekdoten op. Zo’n medley van kleurrijke voorbeelden is leuk en interessant, maar werkt ook wel wat verwarrend en vermoeiend, net als een potpourri die buiten adem geraakt in een te lange polonaise.

Gelukkig houdt het professorenpaar het niet bij een loutere opeenhoping van wijze versus domme beslissingen. Het belang van hun boek ligt in de vraag hoe ervaringswijsheid doorgegeven kan worden. Vaak handelt zo’n ervaren medewerker immers intuïtief. Zijn succes lijkt dan ook een raadsel. Leonard en Swap zoeken methoden om die vaak impliciete kennis expliciet te maken. Echt schokkende onthullingen doen ze daarover niet. Finaal blijkt vooral het model met een mentor of coach te werken. Alweer geen verrassing, maar het blijft een groot pluspunt dat de auteurs niet zomaar theorie in het ijle verkondigen, maar hun conclusies consequent afleiden uit de (bedrijfs)praktijk. Op het einde passen ze de inzichten ook toe op individuele carrières.

Luc De Decker