HET BELFORTMODEL, SNELLER?

Raf Vermeire (31 j.) is voorzitter van de CVP-jongeren en ondernemer. Hij is partner in een van oorsprong familiale onderneming die transportmaterieel bouwt: Stokota in Lokeren (omzet: 500 miljoen frank, waarvan 30% in Wallonië). Stokota expandeert in Polen en bestudeerde een Waalse overname in 1997. “We zijn daarvan teruggeschrokken omwille van het neerslachtige economische klimaat in Wallonië. Ik voelde aan den lijve het probleem van het zuiden. Het is geen emerging economy,” bekent Raf Vermeire.

De Economische en Monetaire Unie (EMU) maakt volgens Raf Vermeire een nieuwe staatshervorming noodzakelijk. Vlaanderen heeft vandaag onvoldoende instrumenten voor zijn belfortmodel. De Europese Commissie geeft de Vlamingen (en de Walen) argumenten voor meer beleidsautonomie. Het stond er wat verloren bij in de pers: ‘de Europese Commissie beveelt België aan om meer regionale accenten te leggen in het arbeidsvoorwaardenbeleid, meer concreet de lonen’.

RAF VERMEIRE (CVP). Die teksten hebben me sterker dan voorheen doen besluiten dat we na 13 juni een nieuwe staatshervorming moeten aanvatten, een staatshervorming die een Waals en Vlaams arbeidsvoorwaardenbeleid mogelijk maakt. De Commissie stuurt aan op wezenlijke economische hervormingen. Ze pleit – en dat is een trendbreuk – voor meer regionale verschillen in het arbeidsvoorwaardenbeleid. Ze mengt zich uiteraard niet in het Belgische staatshervormingsdebat, maar zo’n eenparige mening van dat hoge orgaan heeft een politieke betekenis voor België.

TRENDS. De nationale statistieken zijn de enig zaligmakende?

De werkloosheidsgraad verschilt van regio tot regio. Soms zijn de interne verschillen tussen de regio’s in een land zo groot, dat het nationale overkoepelende cijfer zinloos is geworden. De Commissie erkent deze feitelijkheid en bindt er ook een beleidsombuiging aan vast die indruist tegen de bekende eurologica van de harmonisering, de uniformisering en de afstemming. De Commissie ziet dat er – ondanks de theorie van de optimal currency area, de uniformiserende impact van de euro en de EMU – in Duitsland, Italië, Spanje en België om diverse redenen opmerkelijke verschillen blijven bestaan in de werkloosheid, de schepping van nieuwe banen, de groeivooruitzichten enzovoort. De centralistische instelling van die vier landen belet, zegt de Commissie, dat de economische schokken – sluiting van fabrieken, ontslagen, verval van de infrastructuur, achterstand van de scholing – optimaal worden opgevangen. Zij pleit daarom voor een omslag in het té centralistische, uniformiserende arbeidsvoorwaardenbeleid.

De Vlaamse productiviteit ligt 10% hoger dan de Waalse, de lonen verschillen geen 10% tussen noord en zuid?

De Waalse economie kan of wil minder soepel reageren door de “Belgische” omkadering van haar loon- en arbeidsvoorwaardenbeleid. Zij zou beter af zijn met een beleid dat haar werkelijkheid weerspiegelt. Dus, lagere lonen en soepeler voorwaarden, wat automatisch zal leiden tot meer banen, eventueel, en misschien zelfs in de eerste plaats vanuit Vlaanderen. Ik pleit als Vlaming niet voor een goedkoop arbeidsreservoir in Wallonië. Dat is nonsens. De economische dynamiek leidt tot een afvlakking van de verschillen. Vandaag is er te weinig economische dynamiek in Wallonië omdat de productiviteit niet in overeenstemming is met de arbeidskosten van die productiviteit. Dat gebrek aan economische dynamiek wordt ook geïllustreerd door het inkomensverschil van 24% dat Cepess ( nvdr – de christen-democratische studiedienst) mat in 1995. Een verschil dat sindsdien niet is verkleind.

De Commissie ondergaat een cultuurschok?

Europa koos voor een EMU op Europees niveau, maar de pioniers ontdekken vandaag de noodzaak van een differentiatie in de onderliggende beleidsvoering, dus een zekere beleidsautonomie die een betere dynamisering toelaat. De uit instinct centraliserende Commissie bekent dat de regio’s meer kunnen. De pensée unique over het uitgangspunt – internationalisering is gelijk aan uniformisering – is daarmee doorbroken. Men kan internationaliseren, zegt de EU-Commissie nu, en tegelijk – omwille van de creatieve spanning, de verscheidenheid in de onderbouw, de verschillende stadia van de economische voorspoed in de landstreken van Europa – de verscheidenheid cultiveren in bijvoorbeeld het loonbeleid. Vanuit de nieuwe Europese logica moeten wij Vlamingen niet aarzelen om een nieuwe ronde van de staatshervorming aan te vatten en trachten onze Waalse landgenoten te overtuigen van de voordelen die zij kunnen halen uit een verwaalst economisch beleid.

Uw partij aarzelt?

De CVP-jongeren hebben altijd gezegd dat er een nieuwe staatshervorming moet komen. Wij willen sneller en efficiënt vooruitgaan in Vlaanderen. Wij hebben keihard gepleit voor werknemersparticipatie. Dat debat leeft in Vlaanderen, het bestaat amper in Wallonië. Wij hebben onder meer een plan voor zogenaamde oranje banen: banen waarbij werken en maatschappelijk engagement door een andere arbeidsorganisatie kunnen worden georganiseerd, zonder dat dit fiscaal wordt bestraft. De mensen zijn vandaag medewerker en willen op een verantwoordelijke, persoonlijke manier samenwerken en overeenkomstig, volgens hun inzet, vergoed worden. Dat leeft sterker in het noorden dan in het zuiden. Omdat het raamwerk van het arbeidsvoorwaardenbeleid Belgisch is, blijven dergelijke aanpassingen langer geblokkeerd dan goed is. Ook de huidige Waalse hefbomen zijn te kort om een specifiek Waals beleid te voeren.

Unitaire tegenstanders van een staatshervorming zullen Kosovo erbij halen en zeggen: ‘hoed je voor een Belgische balkanisering door verder in te gaan op de sirenenzang van de decentralisering en de beleidszelfstandigheid’?

Vandaag kan dit emotionele argument erbij gehaald worden. Maar dat is naast de kwestie. Als ik pleit voor een staatshervorming is dat precies om de verschillen te dichten tussen Wallonië en Vlaanderen. Dat zal niet gebeuren met het huidige federale beleid, dat twee sterk verschillende economische werkelijkheden camoufleert. Ik pleit niet voor een nieuwe staatshervorming omwille van enig nationalisme, maar omwille van een grotere beleidsefficiëntie en omwille van de toepassing van het subsidiariteitsbeginsel. Dat laatste is de kwintessens van de christen-democratie.

FRANS CROLS