HEILIGE RACHEL, BID VOOR ONS

Fluiten er deze lente vogels in uw tuin? Silent Spring, in het Nederlands Dode Lente, was An Inconvenient Truth van de jaren zestig. Het poëtisch geschreven boek van Rachel Carson uit 1962 verhief haar tot eco-heilige. Dode Lente is weerlegd. Carsons geboorte in 1907 werd gevierd. Waarom Heiligendamm, REACH en het gejammer?

U, ik, uw kinderen, uw buurman, kortom de mensen, zijn een plaag, een ziekte voor de planeet. Vervloekt zijn wij en onze kindskinderen. Gaia of Moeder Aarde zal terugvechten met orkanen, overstromingen, besmettingen en uitdroging. Dat is de kern van het groene denken. Zij werd geëtaleerd in Dode Lente en deed politici en eco-radicalen discussiëren en marcheren in Heiligendamm. Het geschuifel, getjilp en gekoer in de tuinen zou stilvallen, voorspelde Rachel Carson, door de chemische verdelgingsproducten, onder meer DDT. Vandaar Silent Spring. De alarmiste is de petemoei van REACH, het strenge en dure EU-reglement voor de controle van duizenden chemische stoffen waarvan het leeuwendeel al decennia probleemloos gebruikt worden. Rachel Carson is een voorloper van de hete woorden over de klimaatverandering en de broeikasgassen. De kranten met hun groene autoreclame en dagelijkse verslag over een windmolen zus en een korenveld met zonnepanelen zo bewijzen dat het opportunistische bedrijfsleven begrijpt dat er subsidies op te strijken zijn en kiest ook daarom voor het meest populaire kamp.

De Amerikaanse biologe Carson is van 1907 en stierf aan kanker in 1964. De 100ste verjaardag van haar geboorte werd herdacht. Ik las haar belangrijkste boek kort na de publicatie en opnieuw voor de Top van Heiligendamm, met zijn clowneske antiglobalisten. Pav- loviaans klitten zij aan de groten der aarde, altijd klaar om, tegen de feiten in, te pleiten dat zij met het geweld en het anarchisme van hun protesten niets maar dan ook niets te maken hebben. Voor groenen is en blijft Carson een eco-heilige. Voor de harde antigroenen heeft zij meer doden op haar kerfstok dan Stalin. Silent Spring leidde tot het verbod van DDT voor onder meer de bestrijding van malaria.

Carson schreef dat pesticiden het milieu beschadigden en kanker veroorzaakten bij de mens. De anti-DDT-campagnes van de jaren zestig en zeventig volgden. Amerika verbood DDT in 1972 en Europa beperkte het gebruik drastisch. Ook Latijns-Amerika en Afrika verdreven DDT, wat de bestrijding van malaria zwaar handicapte en leidde tot het verwijt “meer doden dan Stalin”. DDT is het meest kostenbewuste bestrijdingsmiddel tegen muskieten en houdt daardoor honderdduizenden mensen in leven. Talrijke wetenschappelijke onderzoeken bewezen in de voorbije 45 jaar dat DDT niet leidt tot kanker. In 1994 schreef toenmalig vicepresident Al Gore een hagiografische inleiding voor een nieuwe editie van Silent Spring. Hij jubelde over de moed en intelligentie van Carson omdat pesticiden leidden tot “misvormde geslachtsorganen, beknotte vruchtbaarheid en testikelkanker”. Fout. Evenzeer werden in de voorbije tien jaar tientallen miljoenen dollar gespendeerd om de zogenaamde “uitroeiing van kikvorsen” door pesticiden te bestuderen. Bewijzen werden niet gevonden.

Rachel Carson staat op de schouders van andere dissidenten na 1945. Deze deelden één trek: het kapitalisme stonk en was de oorzaak van bittere kwalen. Carson is een kind van de strijd tegen de vroege globalisering door Vance Packard (in “The Hidden Persuaders”, over de vuile trucs van de reclamenijverheid), Thomas Kuhn (in “The Structure of Scientific Revolutions”, over de verwerpelijkheid van het idee van de objectieve vooruitgang in de wetenschappen), Ralph Nader (in “The Safe Car You Can’t Buy”, over de kaduke Amerikaanse bolides).

Rachel Carson was een zeebiologe en werkte voor de US Fish and Wildlife Service. De wetenschappelijke ambtenaar was een zachte progressieve en kringelde rond de linkse kritiek op het consumentisme en de technologie. De chemische stoffen door mensen gemaakt, waren het “centrale probleem van onze tijd”, schreef zij. Zoals de atoomstraling dreigt de scheikunde mutaties van de genen te veroorzaken, aldus Carson. In 1962 woedt de Koude Oorlog en is er grote vrees voor kernoorlogen.

Haar volgelingen vandaag zijn pessimistischer dan de profeet. Carson schreef: “De volgende generaties zullen ons gebrek aan achting voor en voorzichtigheid met de natuur, de grondslag van het leven, vervloeken.” Anderzijds ook: “Het is niet mijn stelling dat chemische insecticiden nooit gebruikt mogen worden”. Haar boek besluit met de verwachting dat in de toekomst insecten veilig gesteriliseerd konden worden door chemicaliën. De kiezers van Groen! en hun vrienden zullen boos zijn over die uitschuiver van hun idool.

De auteur is directeur van Trends.

Frans Crols