Begin oktober opent het eerste Vlaamse instituut voor transporteconomie en maritiem management zijn deuren. Een Europese primeur.
In oktober start het Institute of Transport and Maritime Management Antwerp (Itmma) zijn eerste academiejaar. “Uniek,” zo noemt professor Willy Winkelmans (transporteconomie, Ruca) dit initiatief van de Universiteit Antwerpen. Immers : “In Wales, Le Havre en het Zweedse Malmö bestaan transportinstituten in de enge zin. De cursussen zijn eerder technisch en van korte duur. Nergens in Europa is er een voltijdse faculteit die logistiek op een academisch niveau en vanuit álle hoeken bekijkt. Nochtans zullen transport, en maritieme zaken in het bijzonder, in de toekomst meer en meer de invloed ondervinden van een breder debat over mobiliteit, economie en ecologie. Itmma is dus zijn tijd vooruit.”
De oprichting van een prestigieus transportinstituut was één van de prioriteiten van het Strategisch Plan voor de regio Antwerpen. “De Antwerpse haven is een bron van expertise,” redeneert Winkelmans. “Het laat ons, academici, toe om theoretische modellen te toetsen aan de praktijk. Eén en ander past in de cluster-idee van Michael Porter. Regio’s moeten de sterke kanten van hun economie beklemtonen, in plaats van de zwakkere sectoren erbovenop proberen te helpen. Essentieel voor Porter bij de uitbouw van een cluster (waarrond zich een resem van bedrijven vestigt) is de koppeling van de technische kennis aan wetenschappelijke inzichten. Dat is net wat we doen met Itmma.”
Itmma-coördinator Klaas De Brucker geeft een voorbeeld. Momenteel tekent zich tussen handelspartners (EU, Nafta) een blokvorming af op het vlak van transport. Dat zal juridische moeilijkheden teweegbrengen in de sector. “Een havenonderneming of transportbedrijf moét hierop anticiperen om te vermijden dat bepaalde trajecten wegvallen en er een gat ontstaat,” legt hij uit. Ook elders tekenen zich belangrijke tendensen af. Met de academische achtergrond over integrated logistics (de integratie van productie en transport), de toename van vaste lijndiensten, de doorgedreven containerisering of de sociale kostprijsberekening van transportmiddelen (door de overheid) kunnen onze afgestudeerde studenten pro-actief handelen, in plaats van de trend te ondergaan. En wij, academici, krijgen feedback uit de privé-sector.”
Deze filosofie wordt weerspiegeld in de Itmma-cursus. De vier verplichte vakken (transporteconomie, transportbeleid, haveneconomie en maritiem transport) worden gedoceerd door professoren, zoals Winkelmans (ook voorzitter van de Vlaamse Havencommissie), Gust Blauwens en Eddy Van de Voorde. Opmerkelijk is de lijst van de gastprofessoren. Hercules Haramalides (Erasmusuniversiteit Rotterdam en adviseur van de Verenigde Naties) en Bryan Thomas (University of Plymouth), bijvoorbeeld, behoren tot de kruim van internationale transporteconomen.
Bij de docenten van de keuzevakken vinden we vooral mensen uit het bedrijfsleven, zoals Christian Leysen (Ahlers), Ranell De Wilde (CMB), William Masschelier (Hessenatie), Jean-Jacques Moyson (Noordnatie), Robert Restiau (Agha), en advocaten die gespecialiseerd zijn in maritieme kwesties ( Marc Huybrechts, havenschepen Leo Delwaide). Vreemd overigens dat er, zoals dit ook gebeurt in het Europacollege, geen afzonderlijke tak voor rechtsstudies werd opgericht. De Antwerpse balie heeft op dat vlak nochtans veel maritieme knowhow in huis. Winkelmans, sybillijns : “Als de concurrentie tussen de confraters ooit plaats ruimt voor een langetermijnvisie kunnen we deze excellente idee uitvoeren.”
De nauwe band met de ondernemerswereld blijkt ook uit de sponsors van het Itmma. Het Instituut, met een budget van 10 miljoen frank, ontvangt onder meer steun van het Antwerpse Havenbedrijf, Agha (de belangenvereniging van de maritieme privé-bedrijven), de Kamer van Koophandel, Hessenatie, Noordnatie, Ackermans & van Haaren, SGS, BASF, NMBS, Grisar & Velge, J. Van Breda & Co., BBL, Generale Bank en Kredietbank. Ondernemingen kunnen hun steun koppelen aan de inschrijving van hun werknemers (kostprijs : 250.000 frank) aan het instituut.
Momenteel zijn er voor het academiejaar ’96-’97 22 studenten ingeschreven, waaronder drie Belgen. De meeste studenten kregen een beurs, onder andere via een uitwisselingsproject van de Vlaamse overheid.
Klaas De Brucker : “We bieden een zeer intensief programma. Onze studenten worden permanent begeleid en workshops waar ze in groep transportproblemen moeten oplossen en verdedigen schaven hun managementexpertise bij. Daarom kunnen we maximum dertig kandidaten per jaar ontvangen. We evolueren dus aardig in die richting.”
In principe kunnen de studenten die over een universitair diploma en minimum vier jaar beroepservaring in de transportsector moeten beschikken na zeven maanden Itmma en een eindverhandeling hun mastership in transport and maritime management (Mtmm) behalen.
MARITIEME DENKTANK.
Voorlopig concentreert Itmma zich op de opleiding van Mtmm’ers. Winkelmans : “We willen echter meer zijn dan een goeie school. Op termijn zullen we onderzoeksprojecten uitwerken voor ondernemingen en publieke overheden. We willen de denktank worden van de Vlaamse havens.”
Is deze optie niet al te beperkt ? De kracht van een academische instelling bestaat toch uit de krachtenbundeling van wetenschappelijk specialisten ? Op enkele kilometers van Antwerpen bouwt Nederland ook aan een “logistiek top-instituut”. De Nederlandse minister van Economische Zaken Hans Wijers heeft een budget van 55 miljoen gulden (1,1 miljard frank) vrijgemaakt om drie tot vijf “kennisinstituten” op te richten. De Rotterdamse Erasmusuniversiteit en de Technische Universiteit van Delft voeren besprekingen om één en ander op punt te stellen.
“Uiteraard zou een Vlaams-Nederlands maritiem instituut een goeie zaak zijn,” beklemtoont Winkelmans. “Eén van onze gastprofessoren, Haramalides, is trouwens betrokken bij het Nederlandse initiatief. Maar we mogen niet als ik me de uitdrukking mag veroorloven de kaas van ons brood laten eten. Wij willen eerst uitgroeien tot een sterke partner. Wij zijn sinds ’89 bezig met de uitbouw van Itmma. De Nederlanders zijn veel later wakker geworden. En zoals gewoonlijk smijten ze er weer miljoenen tegenaan, terwijl wij onze centen bijeen moesten scharrelen. Laten we van onze voorsprong profiteren om later als evenwaardige partners te praten over samenwerking.”
HANS BROCKMANS
KLAAS DE BRUCKER (INSTITUTE OF TRANSPORT AND MARITIME MANAGEMENT ANTWERP) Transporteconomie is geen zaak voor academici alleen. Het wapent een ondernemer tegen later onheil.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier