Groei Antwerpse haven is relatief

Antwerpen behandelde vorig jaar 190 miljoen ton goederen, meer dan ooit. Is deze stijging met 4 procent alleen positief?

Vanwaar dit record?

Dit zevende record op rij heeft alles te maken met de groeiende wereldhandel. Tussen 2000 en 2007 steeg de export wereldwijd met 54 procent. De voorbije drie maanden ging de wereldhandel echter sterk achteruit, waardoor de havens, ook Antwerpen, klappen kregen.

Is de groei van belang voor de economie?

Tot voor een paar jaar was daar amper discussie over. De algemene teneur was dat een investering in de haven rendeert in heel Vlaanderen. De Antwerpse haven, de grootste in Vlaanderen, heeft een directe toegevoegde waarde van 9,1 miljard euro (2006). Volgens transporteconoom Thierry Vanelslander (Universiteit Antwerpen) creëren alle Vlaamse zeehavens 15 miljard toegevoegde waarde en 106.683 jobs. Hij telt een indirecte tewerkstelling van 140.000 jobs. Ivan Van de Cloot (denkgroep Itinera) berekent echter via een uitgezuiverde berekening 53.609 maritieme en 14.070 logistieke jobs. Containers van a naar b schuiven biedt volgens hem weinig toegevoegde waarde. Daarom moeten de activiteiten worden herbekeken in functie van de tewerkstelling die ze creëren.

Wat leren de details van de gestegen goederenstromen in Antwerpen?

De groei doet zich vooral voor in de trafiek met weinig toegevoegde waarde. Zo nam de containerbehandeling toe met 7,7 procent (tot bijna 102 miljoen ton). Anders geteld is dat 8,6 miljoen TEU (de eenheid van een twintigvoetcontainer). Als deze containers elders worden geopend, zullen ze uiteraard op die plaats jobs creëren. De containergroei moet trouwens gerelativeerd worden. Bij de rederij MSC, de grootse containerbehandelaar in Antwerpen, wordt tot 50 procent van de ‘dozen’ van het ene op het andere zeeschip gezet. De andere grote stijger (met 5,1 % tot 67,4 miljoen ton) is de overslag van massagoederen, evenmin een niche met veel toegevoegde waarde. De trafieken die relatief meer werkgelegenheid creëren deden het echter minder goed, zoals conventioneel stukgoed (-15 %), de ‘roll on-roll off’ van wagens (status-quo), fruitbehandeling (plus 1 %).

Antwerpen doet het met een stijging van 4 procent beter dan Rotterdam, dat in 2008 met 2,7 procent vooruitging. Hoe komt dat?

Rotterdam is met een overslag van 420,32 miljoen ton meer dan twee keer groter dan Antwerpen. Wie al groot is, zal doorgaans relatief minder sterk groeien.

Wat brengt de toekomst voor Antwerpen?

Ondanks de mooie cijfers van 2008 wordt de positie van Antwerpen bedreigd. Zo blijft het tegen de wereldtrend in zwak op trafieken naar het Verre Oosten. Ooit werd verwacht dat PSA, de Singaporese groep die Hesse-Noord Natie overnam, hier een rol zou spelen. Maar dat bedrijf profileert zich vooral als stouwer en is commercieel ronduit zwak (bijvoorbeeld in vergelijking met DP World). Een ander probleem is het gebrek aan capaciteit. MSC, actief in het Delwaidedok, zal bij gebrek aan perspectief bijvoorbeeld uitkijken naar alternatieven. (T)

Door Hans Brockmans