Griekenland is failliet

Zelfs met een schuldkwijtschelding van 50 procent van de uitstaande schuld, zal Griekenland het niet halen, schrijft Trends-hoofdredacteur Johan Van Overtveldt.

Het quoteringsbureau Standard & Poor’s (S&P’s) bracht de kredietwaardigheid van Griekenland naar beneden tot CCC. Dat is nog net één miniscuul trapje boven de status D, zijnde default of failliet. Hoewel we er sedert het wedervaren met de financiële crisis van 2007-09 best aan doen de beoordelingen van bureaus als S&P’s met een stevige korrel zout te nemen, staat het buiten kijf dat Griekenland in een compleet uitzichtloze situatie is aanbeland.

De discussie rond het lot van Griekenland spitst zich vandaag toe op het tweede reddingsplan dat de Europese instanties en het IMF voorbereiden voor het land. Het gaat dan om de omvang van de besparingen, de belastingsverhogingen en de privatiseringen welke Griekenland zal moeten doorvoeren om de begrotingstoestand enigszins onder controle te krijgen. Ook centraal in de besprekingen staat de betrokkenheid van de privé-sector bij een mogelijke herstructurering van de Griekse overheidsschuld. Duitsland (“ja, ook de private obligatiehouders moeten inleveren”) staat in die discussie lijnrecht tegenover de Europese Centrale Bank (ECB) (“die betrokkenheid leidt tot chaos”). In de realiteit is de ECB vooral beducht voor de impact van een schuldherschikking en een gedeeltelijke kwijtschelding van de schuld op haar eigen balans.

Maar eigenlijk is de boven kort samengevatte discussie rond wat er nu met Griekenland moet gaan gebeuren al achterhaald. Zelfs met een schuldkwijtschelding a rato van 50% van de uitstaande schuld haalt Griekenland het niet en wel omwille van twee redenen. Ten eerste, de intrestlast die alzo zou verdwijnen vertegenwoordigt niet eens de helft van het begrotingstekort. Het zou natuurlijk wel helpen maar aanzienlijke besparingen en belastingsverhogingen zouden toch nog moeten doorgevoerd worden om tot een stabilisatie van de schuldratio (overheidsschuld/BBP) te komen. Dit brengt ons automatisch bij de tweede reden.

De sanering die er zelfs bij een drastische schuldkwijtschelding toch ook nog moet komen, zal de economische groei op korte termijn verder fnuiken (lees: de recessie nog erger maken). Onder meer verdere afkalving van de belastingsbasis en hogere werkloosheid zullen de overheidsfinanciën dieper in het rood jagen. Met andere woorden: Griekenland als een kat die in haar eigen staart probeert te bijten. Of nog anders uitgedrukt: een uitzichtloze Catch 22-situatie.

De enige uitweg voor Griekenland is het verlaten van de eurozone en dus de herinvoering van een nieuwe drachme. Die nieuwe munt zal fors devalueren ten opzichte van de euro en de dollar. Alzo zal het land de nodige impulsen krijgen om tot een forse toename van haar export te komen waardoor er een belangrijke compensatie optreedt voor de binnenlandse vraag die afgeknot wordt in het kader van de saneringsinspanningen. Bovendien ontstaat er dan opnieuw een perspectief van mogelijke vooruitgang, een begrip dat vandaag compleet verdwenen is uit de Griekse samenleving.

Uiteraard zal ook een exit uit de euro erg pijnlijk zijn maar vandaag zit Griekenland in een volstrekt uitzichtloos parket. De schulden in euro zullen escaleren in drachmes maar in het kader van een formele default moet en kan een genegocieerde schuldkwijtschelding hier soelaas brengen. Ook het argument dat Griekenland een onvoldoende grote exportbasis heeft om tot een significante toename van die export te komen, snijdt geen hout. Griekenland heeft thans een verhouding van export/BBP gelijk aan 10%. Argentinië had een verhouding van 8% toen het eind 2001 uit de dollarzone stapte en tot een genegocieerde default over ging. De Argentijnse economie groeide over de periode 2003-08 met gemiddeld 8% en realiseerde continu een overschot op de lopende rekening van d ebetalingsbalans (in essentie de handelsbalans).

Trouwens recenter en iets dichter bij huis leverde ook IJsland het bewijs van de zin van een devaluatie-gedreven aanpak. Omdat het land er essentie allen voor stond, had het weinig andere keuze dan voor de harde maatregelen te kiezen. De schuldeisers van het land diende een deel van hun vordering weg te slikken en de IJslandse kroon onderging een devaluatie met ruim 40%. Alhoewel lang nog niet thuis staat IJsland er vandaag een stuk beter voor dan Griekenland. Om dat te zien volstaat het de jongste prognoses van de OESO inzake Griekenland en IJsland naast elkaar te leggen. Contact met de OESO leert dat men er ook daar van uitgaat dat Griekenland uiteindelijk slechter zal uitkomen en IJsland beter. IJsland plaatste vorige week erg succesvol een lening van 1 miljard euro tegen 5% rente. Daar kan Griekenland zelfs nog niet van dromen.

PROGNOSE 2011GriekenlandIJslandEconomische groei (1)- 2,9 %+ 2,2 %Investeringen (1)- 10,4 %+ 14,7 %Werkloosheid (2)16 %7 %Overheidsdeficit (3)- 7,5 %- 2,7 %Overheidsschuld (3)157 %121 %

(1) tegenover vorig jaar
(2) in procent van de actieve bevolking
(3) in procent van het BBP

Bron: OESO