Gravures en ex-libris

Tweemaal grafiek in Brussel : karikaturen van Honoré Daumier over “Gerecht en politiek” en pareltjes van ex-libris.

Tekenaar, graveur, schilder en beeldhouwer Honoré Daumier (1808-1879) was een verwoed verdediger van de republikeinse vrijheden. Onder het motto van “qui aime bien, chatie bien” schrok hij er niet voor terug om parlementariërs, ministers of juristen die volgens hem verzaakten aan hun democratische plichten, als doelwit te nemen. Geboren onder Napoleon heeft Daumier de Restauratie gekend, de heerschappij van Karel X en Louis-Philippe, de intrede van de Republiek en van Louis-Napoléon, dan het Tweede Keizerrijk, tenslotte de Commune en opnieuw de Republiek. Om maar te zeggen dat de orleanistische, legitimistische, bonapartistische of republikeinse partijen elke keer opnieuw geconfronteerd werden met een Daumier die nauwlettend aandacht schonk aan hun buitensporigheden en die niet aarzelde om de kwezels, de bange persoonlijkheden, de meesters van het compromis of de rasechte opportunisten duchtig aan de kaak te stellen. Balzac heeft de evolutie van zijn eeuw en de bloei van een nieuwe maatschappij verwoord aan de hand van realistische geschriften die weinig heel lieten van de hoge heren met hun lage kantjes. Daumier deed hetzelfde maar dan met ongenadige portretten en giftige onderschriften, gewijd aan de verzadigde sufferds van “le Ventre Législatif” (“wetgevend orgaan”), de “Arènes Législatives” (“wetgevende arena’s”) (skeletten die amendementen, wetsontwerpen of vergeten hervormingen uitbeelden), of de tenoren van de Balie, die zeer gevat hun zakken vullen ten koste van hun klanten.

Ex-libris. Over naar een andere tentoonstelling, een die de weinig gekende kunst van het ex-libris belicht. Bij de KB worden momenteel meer dan 150 van die grafische pareltjes geëxposeerd : op papier gedrukte gepersonaliseerde tekeningen die de eigenaar van het boek aanwijzen. Ook grote kunstenaars als Armand Rassenfosse en Paul Delvaux hebben er zich mee beziggehouden. Omwille van het kleine formaat vereist deze kunstvorm finesse en talent. Sommige exemplaren die door Luc Van den Briele (tevens de auteur van de beschrijvende catalogus) voorgesteld worden, zijn echte meesterwerken in miniatuurkunst.

ALAIN DELAUNOIS

“Daumier, gerecht en politiek”, Stadhuis van Brussel, tot 2 juni.”Hoogtepunten van de hedendaagse ex-libris-kunst in Europa”, galerij van de KB, Grote Markt, 1000 Brussel. Tot 27 april.