Gouden tijden voor bewakers

Kan een aanslag als die van 11 september ook in Europa gebeuren? De Vlaming Marc Pissens leert de Amerikanen hoe ze hun luchthavens moeten beveiligen. “Amerikanen opteren nu voor het Europese model. Ik ga ervan uit dat dit systeem 100% veilig is.”

De 51-jarige Limburger zit sinds 11 september driekwart van zijn tijd in Washington. Voor de Amerikaanse Aviation Security Association doet hij het nodige lobbywerk op Capitol Hill. Niet volledig belangeloos natuurlijk, want Securitas AB werkt ook voor American Airlines op Logan Airport in Boston. Op 11 september zette flight AA11 om 8.00 uur koers naar Los Angeles, voor een enkele reis naar de torens van het World Trade Center.

TRENDS. Meneer Pissens, voelt u zich persoonlijk verantwoordelijk voor deze terreurdaad?

MARC PISSENS (SECURITAS AB). “Securitas AB maakte geen enkele fout bij de screening van de passagiers. Plastic messen waren tot 11 september toegelaten aan boord van vliegtuigen. De schadevergoeding voor een terreurdaad wordt door de overheid gedekt. Een privé-bedrijf kan niet aansprakelijk gesteld worden voor de schade door mensen die een oorlog starten.”

Volgens de Amerikaanse econoom Paul Krugman konden deze aanslagen vermeden worden. Waarom kreeg het veiligheidspersoneel hamburgerjobs?

PISSENS. “Vóór 11 september verdiende het personeel 6 tot 8 dollar per uur, vandaag is dat 12 dollar. Ik verwijt de luchtvaartmaatschappijen niets, maar in de Verenigde Staten was veiligheid een competitief element. De carriers waren zelf verantwoordelijk voor de controle van de passagiers. Voor American was veiligheid een concurrentiemiddel tegen andere luchtvaartmaatschappijen.

“In Europa is veiligheid een bevoegdheid van de luchthavenbeheerders of de overheid. De luchthavens in Europa zijn beter beveiligd tegen een scenario zoals dat van 11 september. De Europese luchtvaart heeft al een kwarteeuw ervaring met kapingen en de bestrijding van criminaliteit. Vliegen in Europa is vandaag veiliger dan ooit. Er is de voorbije tien jaar zwaar geïnvesteerd in logistieke en technologische ondersteuning. Ik ga ervan uit dat dit systeem 100% veilig is. Amerika opteert nu voor het Europese model. Ik heb in de parlementaire commissie dan ook gepleit voor een actievere rol van de overheid. De Amerikaanse staat moet een risicoanalyse maken, een normering uitwerken, en het personeel screenen.”

Een verstaatsing van de economie dus?

PISSENS. “Helemaal niet. De privé-bedrijven moeten voor de uitvoering van de veiligheidstaken zorgen. Creëer alstublieft geen 30.000 nieuwe ambtenaren ( nvdr – op 11 september bewaakten 28.000 werknemers 140 Amerikaanse luchthavens). De privé is een garantie voor de kwaliteit: de bewakingsbedrijven hebben internationale ervaring, human resources is hun kernactiviteit. Inspecteurs van de federale luchthavenpolitie moeten via controles en audits waken over de goede uitvoering van de taken.”

De uitgaven voor de beveiliging van de Amerikaanse luchtvaart klimmen van één naar drie miljard dollar. Voor bewakingsbedrijven breken dus gouden tijden aan?

PISSENS. “Securitas AB schreef al op 13 september dat je welvaart creëert in tijden van vrede, niet van terreur. Ik verwacht geen enorme stijging van het aantal werknemers op luchthavens. Dat aantal klimt misschien naar 35.000, maar dan vooral door organische groei. Die mensen zullen wel een veel betere opleiding krijgen. Want bewakers met het juiste profiel zijn zeer moeilijk te vinden. België telde in 2000 12.000 erkende bewakers. Vóór 11 september konden we 300 jobs niet invullen, vandaag zoeken we 500 mensen. We kunnen alleen aan de vraag voldoen door onze mensen langer te laten werken. Niets is gevaarlijker, want na vele uren verlies je je waakzaamheid, dé essentie van veiligheid.

“Maar natuurlijk is de bewaking een groeimarkt. Dit is geen fenomeen van korte duur. It will be a long war, zei president George Bush. Zeker de volgende vijf jaar zal er dus een grote, permanente vraag naar meer veiligheid zijn. In de Verenigde Staten hebben we nu 140.000 werknemers, in Europa 100.000. De Amerikaanse vraag steeg sinds 11 september met 10%. Als je die vraag doortrekt, groeit onze omzet de komende vijf jaar met 75%. Over vijf jaar hebben we wereldwijd 400.000 werknemers.

“In de VS zorgen we voor de extra beveiliging van de watervoorziening, kerncentrales en overheidsgebouwen. In een hecht partnership met de overheid zullen we samen risicoanalyses ontwikkelen. Het komende decennium betekent de definitieve doorbraak van de professionele bewaker.”

U hamerde de voorbije jaren voortdurend op de meedogenloze prijzendruk in België. Door die gestegen vraag gaat uw winstmarge nu toch omhoog?

PISSENS. “Ik zie niet meteen een verbetering. We zitten in een zeer competitieve omgeving, met een volumeproduct met lage marges. De loonkosten betekenen 90% van onze bedrijfskosten. Bovendien steeg de algemene vraag na 11 september niet enorm: 5%. De klanten die we al hadden, vragen extra mensen: Britse en Amerikaanse bedrijven, de Navo, Shape, de Europese Commissie en de luchthaven. Er is dus geen verbreding van de markt. Want veiligheid blijft nog steeds een kostenfactor voor bedrijven: een bewaker kost 1000 tot 1300 frank per uur. Toch gaan heel wat bedrijven sinds 11 september bewuster met hun veiligheid om. Ze beseffen dat een professioneel antwoord nodig is. Een productieproces dat door een terreurdaad wordt uitgeschakeld, betekent verlies van business. En dus een virtueel faillissement.”

Wolfgang Riepl

“Natuurlijk is de bewaking een groeimarkt. Terreur is geen fenomeen van korte duur.”

[Marc Pissens, Securitas AB]

“Als een terreurdaad de productie van een bedrijf stillegt, betekent dat een virtueel faillissement.”

[Marc Pissens, Securitas AB]