Goede prestaties stralen af op de leider

Het zou voortvarend zijn belangrijke managementlessen te trekken uit het eenmalige succes van een voetbalploeg, maar het Engelse sprookje van Leicester City is een opmerkelijk verhaal van hoe een leider – met geluk – een team boven zichzelf doet uitstijgen.

Claudio Ranieri, de innemende Italiaanse trainer van Leicester City, heeft een manier gevonden om water in wijn te veranderen. Leicester City degradeerde vorig seizoen op een haar na, maar dit seizoen werd het team plots overtuigend kampioen in de Engelse Premier League. Niemand zag dat succes aankomen. Op de openingsdag van het seizoen stonden The Foxes, zoals hun bijnaam luidt, bij de bookmakers 5000 tegen 1 genoteerd als kanshebbers op de titel.

Sportfanaten zullen de hele zomer debatteren over hoe de ploeg het voor elkaar heeft gekregen – snel tegenaanvallen, regelmatig de bal onderscheppen en ver vooruit verdedigen – en of ze dat volgend seizoen kan volhouden. De triomf van Leicester zal ook buitensporig veel interesse opwekken in de bedrijfswereld, waar al langer naar de sport wordt gekeken voor lessen in management en leiderschap.

Alex Ferguson, de succesvolle voormalige trainer van Manchester United, gaf al lezingen aan Harvard Business School. Billy Beanes gebruik van statistieken voor Oakland Athletics, een Amerikaans honkbalteam met beperkte middelen, was een voorbode van de kracht van big data. Beane heeft nu een zitje in het bestuur van het softwarebedrijf Netsuite. Je kunt er gif op nemen dat Claudio Ranieri volgend jaar een graag geziene spreker wordt in het bedrijvencircuit of wordt aangespoord een boek over leiderschap neer te pennen.

Fouten maken

Ranieri kan diverse managementthema’s aansnijden in de directiekamer. Bedrijfsleiders krijgen geregeld te horen dat ze uit hun fouten moeten leren – meer zelfs: dat ze die moeten koesteren. Zijn vroegtijdige faillissement zou het voornemen van Walt Disney om te slagen alleen maar hebben versterkt. Henry Ford noemde blunders noodzakelijk voor succes. Bill Gates beweert dat succes een veel slechtere leermeester is dan mislukkingen.

Claudio Ranieri, die nu 64 is, nam Leicester in juli vorig jaar over en bracht dertig jaar ervaring als manager mee. Hij had voordien nog nooit iets noemenswaardigs gewonnen in Engeland. Toen hij als coach van Chelsea tweede eindigde in de Premier League, leverde dat hem de bijnaam de ‘bijna-man’ op. Een veel gehoorde kritiek was dat hij te veel rommelde in de samenstelling van zijn team. Daarom werd hij ook weleens de ‘prutser’ genoemd. Bij Leicester weerhield hij zich van enige bemoeizucht. Soms is het moeilijk te weten wat je precies moet veranderen. Ranieri zag wat er haperde, door stom toeval of inzicht.

Managementgoeroes zullen het verhaal van de club aangrijpen om op een zakelijk thema te wijzen dat aan populariteit wint: dat de kansen voor de kleinere visjes om te wedijveren met de groten door de technologie zijn toegenomen. Terwijl retailers als Walmart vroeger flinke budgetten en hun eigen datacenters nodig hadden om verkoopgegevens te analyseren en kopers naar winkelcentra aan de rand van de stad te lokken, kunnen nu ook kleine bedrijven gegevens verwerken en potentiële kopers online naar hun producten tronen dankzij cloudcomputing. Ook Leicester kopieerde de aanpak van de grote voetbalclubs door gebruik te maken van nieuwe technologie en massa’s gegevens over de prestaties van zijn spelers te analyseren.

Ding dong

Claudio Ranieri kan ook opwerpen dat niet slagen in een bepaald gebied nuttig kan zijn, aangezien er dan ruimte vrijkomt om elders beter te doen. Het team deed het slecht in de bekerwedstrijden, maar daardoor kon het zich toeleggen op de gewone competitie. Ook in het bedrijfsleven is het vermijden van alles wat afleidt en zich toeleggen op de kernactiviteit een afgezaagd managementissue. Total, een groot Frans energiebedrijf, had gehoopt in de Verenigde Staten met de productie van gas te kunnen starten, maar het is nu blij dat het niet gelukt is. Een andere Franse onderneming, Kering, stapte de voorbije jaren bewust uit de algemene detailhandel door merken als Printemps, Fnac en Conforama van de hand van de hand te doen. Het legt zich nu toe op veel lucratievere luxegoederen.

Ten slotte kunnen we lessen trekken uit Ranieri’s relaxte managementstijl. Tijdens de training gebruikt hij een onzichtbaar belletje en roept ‘ding dong, ding dong’ om zijn team bij de les te houden. Als ze goed presteren, trakteert hij met pizza. Op die manier cultiveert hij een sterk teamgevoel. Ook technologiebedrijven zijn goed in teambuildingtrucs, en gebruiken voeding en een eigenzinnig jargon (‘Googlers’ of ‘Amazonians’) als extraatjes om de band tussen de werknemers aan te halen. Naarmate de verwachtingen groeiden en de druk toenam, begon Claudio Ranieri de ambitie van zijn team te relativeren. Publieke bescheidenheid is vaak gewiekster dan de verwachtingen opblazen.

Geluk

Je kunt natuurlijk ook op een andere manier naar de triomf van Leicester kijken. In Het halo-effect, een boek over misvattingen rond management, beweert Phil Rosenzweig dat de goede prestaties van een bedrijf afstralen op zijn managers, net zoals zwakke resultaten worden toegeschreven aan hun slechte beslissingen. In werkelijkheid is het erg moeilijk de oorzaken van uitzonderlijke prestaties aan te wijzen. Succes is niet noodzakelijk het resultaat van zaken die een manager onder controle heeft. Geluk, meer bepaald in het uitblijven van blessures, speelde een rol in het succes van Leicester, net zoals de tegenslagen van zijn rivalen. Het is makkelijker de teamgeest aan te wakkeren als je wint. Claudio Ranieri heeft zich ook niet van de ene op de andere dag overtroffen. Hij gebruikt zijn denkbeeldige belletje al zijn hele carrière, met behoorlijk wat effect.

De grote test voor Leicester bestaat erin zijn succes door te zetten. Kampioen zijn brengt geld in het laatje: zo’n 90 miljoen pond om precies te zijn – hun aandeel in de 1,7 miljard pond die de Premier League jaarlijks aan uitzendrechten int. Leicester zal nu ook in de Europese Champions League aantreden, wat nog meer inkomsten genereert. Het is niet de eerste keer dat een weinig glamoureuze club de Premier League wint: andere gingen Leicester voor, waarna ze weer weggleden. De Blackburn Rovers haalden het in 1995, maar die club kwijnt tegenwoordig weg in een bescheiden divisie. Met het winnen van de Premier League overtrof Leicester de stoutste verwachtingen, maar pas als ze er nog een tweede keer in slagen, moet Ranieri zich echt klaarstomen voor Harvard.

The Economist.

Succes is niet noodzakelijk het resultaat van zaken die een manager onder controle heeft.