Globaal Denken, Lokaal Handelen

De Vlaamse talenkennis gaat achteruit. Utah, kleiner dan Vlaanderen, spreidt dank zij de taalvaardigheid van zijn inwoners zijn economische spankracht wereldwijd uit. De mormoonse zendelingen bewijzen hoe netwerken en talenkennis doorwegen in de wereldeconomie.

Bountiful, Utah.

Tegen de achtergrond zijn met sneeuw bedekte bergtoppen te zien, op de voorgrond staat Kent Derricott. Hij wandelt op een golfterrein en draagt een putter met een prijskaartje van 135 VS-dollar. Op de video prijst hij de putter in superlatieven en in vloeiend Japans aan. De scene is een deel van een 10-minuten durende infomercial die op de Japanse televisie loopt om de Japanners, die verstoke golfspelers zijn, Amerikaanse produkten aan te prijzen. Sinds juni ’95 werden vele duizenden putters verkocht.

Dit is slechts het meest recente Japanse avontuur van Kent Derricott. Hij woont al twintig jaar als zendeling van de mormonen in Japan, is regelmatig in amusementshows te zien, is tv-commentator en producent van documentaires. En dat is nog maar een klein voorbeeld van wat als de wereldwijde verspreiding van de economie van Utah kan worden omschreven.

MOTOR VAN GROEI.

Met zijn 1,9 miljoen inwoners is Utah één van de laatste plaatsen waarvan je zou verwachten dat de internationale handel er plots een explosieve groei kent, dat er veel mensen wonen die vreemde talen spreken en er daar steeds meer leiders van internationale bedrijven bijkomen. Deze staat is immers helemaal door het vasteland ingesloten en de dichtstbijzijnde haven ligt honderden kilometers verderop.

Toch kent dit woeste gebied, dat vooral voor zijn bergen en zijn mormonen bekend is, een spectaculaire groei. Vorig jaar stond het in de lijst van 50 Amerikaanse staten op de tweede plaats voor de toename van arbeidsplaatsen in vergelijking met de actieve bevolking alleen voorafgegaan door Nevada. Hoewel veel van zijn groei met de andere staten van het Rocky Mountains-gebied wordt gedeeld, kan een groot deel van het internationale zakenleven van Utah op de één of andere manier tot de overtuigende invloed van het mormoonse geloof worden teruggebracht. Officieel is deze religie gekend als de Kerk van Jesus Christus van de Heiligen van de Laatste Dagen.

Al meer dan een eeuw sturen de mormonen hun jongeren naar het buitenland. Het gaat meestal om 19-jaar oude jongens, die er voor een twee jaar durende missie op uit worden gestuurd. Momenteel werken meer dan 41.000 mormonen in 302 missies in 111 landen. Sommigen blijven er lange tijd, velen hebben heimwee naar Utah en keren uiteindelijk weer. En heel veel van hen, zoals Kent Derricott, maken handig gebruik van hun taalvaardigheid en de contacten die ze er na verloop van jaren hebben gelegd.

Volgens Dan Mabey, hoofd van de dienst voor ontwikkeling van het internationale zakenleven voor deze staat, spreekt 30 % van de bevolking in Utah een vreemde taal. En op internationaal niveau denken lijkt wel het blijvend resultaat van de missie-ervaring van de mormonen. “Voor heel wat van deze jongens is wereldwijd aanwezig zijn een soort dominante gen : het is vanaf het prille begin hun leidraad geweest,” vertelt Mabey.

Enkele voorbeelden : op een heuvel in de beurt van de Universiteit van Utah ontwerpt Evans & Sutherland Computer Corp. schermen voor vluchtsimulators. Een team van gewezen mormonenzendelingen spreekt er Mandarijns met de Taiwanese luchtmacht, Duits met de Duitse klanten en Hebreeuws met de Israëlieten. Bijna de helft van de jaarlijkse inkomsten (ruim 113 miljoen VS-dollar) komt uit de internationale verkoop. Op een uur rijden naar het zuiden, in Provo, ligt Nu Skin International Inc. dat op de Zuid-Koreaanse markt vaste voet aan grond krijgt. Toen het juristen en boekhouders nodig had, deed het bedrijf een beroep op gewezen mormonen uit Utah en schakelde uitwijkelingen in die inSeoul woonden. Toen het zes vertegenwoordigers voor de klantendienst met een goede kennis van het Koreaans zocht, vond het die binnen de 48 uur op de nabijgelegen Brigham Young University.

“Dit is de macht van het netwerk,” aldus Renn Patch, vice-voorzitter van internationale operaties bij Nu Skin, een beursgenoteerd cosmeticabedrijf. Sommige grote Amerikaanse bedrijven maken ook handig gebruik van de taalvaardigheid van de inwoners van Utah. American Express Co. heeft een bijkantoor in Salt Lake City waar 2000 mensen werken. Sommigen van hen behandelen telefoontjes van klanten over verloren of gestolen reischeques. In een ruimte vol kleine cellen geven kleine vlagjes aan welke talen de werknemers spreken. Het is een zee van kleine vlagjes, van Frankrijk tot Mexico, Griekenland, China en vele andere landen.

GLOBALE VISIE.

Waarom dit nu precies in de jaren ’90 gebeurt, is een vraag waarbij economisten als antwoord verschillende factoren naar voren schuiven. Het betere luchtvervoer heeft Salt Lake City toegankelijker gemaakt. De computerisatie heeft vele geografische handelsgrenzen geëlimineerd. Voor high-tech-producten, die een belangrijke rol in de enorme groei van Utah hebben gespeeld, zijn er geen grondstoffen of diepgeulhavens nodig, iets wat de kustgebieden in het verleden altijd een streepje voor gaf.

Statistisch gezien gaat de export van Utah pijlsnel de hoogte in en vertegenwoordigde vorig jaar zo’n 2,5 miljard VS-dollar. Deze bedragen zijn volgens professor Thayne Robson van de Universiteit van Utah niet helemaal correct omdat ze wel de gestegen koperuitvoer die cyclisch is weergeven, maar niet de dienstensector omvatten die naar men aanneemt, flink in de lift zit. Ze houden evenmin rekening met hoogtechnologische goederen die, voor ze de VS verlaten, eerst naar Californië of andere deelstaten worden vervoerd.

“De mormonen hebben eerder een wereldwijde dan een plaatselijke visie,” zegt David Birch, voorzitter van Cogenetics Inc., een onderzoeksbedrijf uit Cambridge, Massachusetts. “Jij hebt het over een netwerk van vestigingen de mormonen hebben een vriend in elke stad ter wereld”. Volgens hem staan Utah en Salt Lake City-Provo op de eerste plaats in de Verenigde Staten voor een gebied waar bedrijven worden opgestart en groeien. Hoewel de groei ook door heel wat niet-mormoonse factoren wordt aangedreven, haalt hij de mormoonse invloed op het ondernemingsleven en de Brigham Young University (BYU) die door de Mormonen wordt gefinancierd, niettemin als de drijvende krachten aan.

De kerk heeft haar taleninstituut in de BYU. Het is een soort van recruteringsoord voor zendelingen. 4000 mensen kunnen er gelijktijdig een opleiding volgen. BYU maakt in zijn bestaan als handelsschool ook gebruik van de ervaring van de mormonen in het buitenland. In sommige jaren was tot 75 % van zijn MBA-kandidaten tweetalig. Velen van hen zijn zendelingen die in het land waar ze verblijven al in- en exportactiviteiten hebben opgestart.

“Ons competitief voordeel is taalvaardigheid. En daar moeten we munt uit slaan,” zegt Lee Radebough, docent aan de BYU die een internationaal managementcentrum heeft opgericht. Deze talenschool richt zich ook tot mormonen in ontwikkelingslanden. Het idee is hen naar de BYU te brengen om een MBA te halen en er dan voor te zorgen dat ze weer naar hun land van herkomst gaan (zie kader). De Kerk beschouwt ze als toekomstige spirituele leiders in hun land. Als ze daarbij ook bedrijfsleiders worden, breiden ze ook het zakelijke netwerk uit.

Het kan niet worden ontkend dat het mormoonse geloof zich snel over de hele wereld verspreidt. Het telt nu 9,4 miljoen gelovigen, waarvan de helft buiten de Verenigde Staten. Joel Kotkin van de Pepperdine Universiteit in Malibu, Californië, schreef in 1992 in zijn boek Tribes dat “het best mogelijk is dat de mormonen als de volgende wereldwijd verspreide volksstam naar voren treden”.

Sommige hooggeplaatste personen in Utah maken zich zorgen over het feit dat het door de mormonen gedomineerde zakenleven te geïsoleerd en ironisch genoeg te bekrompen zou worden, omdat het niet de mengeling van opinies kent die voor een gezond bedrijf nodig zijn. “Ik zou niet willen dat het bedrijf een club wordt,” zegt Mark Petersen, vice-voorzitter van Franklin Quest Co, een bedrijf in Salt Lake City dat time-managementseminaries geeft en agenda’s maakt. Hij was vroeger zelf een zendeling maar zegt dat hij bewust een aantal niet-mormonen op sleutelposities heeft geplaatst.

RELATIES.

Omdat ze met zovelen in het buitenland wonen, krijgen mormonen ook een betere greep op een belangrijk gegeven : nl. dat in vele delen van de zakenwereld heel wat energie in persoonlijke relaties kruipt. “Heel wat Amerikaanse zakenlui hebben geen oog voor deze persoonlijke relaties,” zegt David Janke, vice-voorzitter van Evans & Sutherland, producent van schermen voor vluchtsimulators. “Alles gebeurt volgens het boekje. De rest van de wereld steunt op relaties en vertrouwen.”

Zoals het geval van Evans & Sutherland toont, hebben de internationaal gerichte mormonen van Utah een deel van hun grootste vooruitgang in de technologische sector geboekt. Wanneer Donald Brown, verkoopdirecteur voor Azië, de hoofdzetel van de Taiwanese luchtmacht bezoekt, spreekt hij Mandarijns. Hij is ooit een zendeling in Taiwan geweest. “Toen het bedrijf een kantoor in Beijing opende, gaf een boekhouder daar, een gewezen mormoonse zendeling, ons tips en stond ons met raad en daad bij,” zegt Janke.

BERNARD WYSOCKI jr.

The Wall Street Journal

MORMOONSE ZENDELINGEN EN ZAKENLEVEN Méér dan de klassieke clichés : taalvaardigheid en ondernemerszin als competitief voordeel.