Gezond lichaam

Gezonde bedrijfsgeest

Stress, rugklachten, gebrek aan motivatie, ziekteverzuim : elk bedrijf krijgt ermee te maken. Maar niet elk bedrijf doet er iets aan. Toch zit er letterlijk en figuurlijk beweging in de zaak. De stelling dat bedrijfsfitness heilzaam is voor de gezondheid van werknemer én werkgever, vindt ook in ons land stilaan vaste voet.

TEKST : MARGOT VANDERSTRAETEN / FOTO’S : ERIK TANGHE

Beweging is, naast gezonde voeding en hygiëne, een belangrijke gezondheidsfactor. Over de mogelijkheden voor een evenwichtige voeding en een goede hygiëne hoeft het Westen niet echt te klagen. Bijna alles is verkrijgbaar en betaalbaar, en met een beetje goede wil en een dosis zelfbewustzijn kun je jezelf aardig goed verzorgen. Met beweging is het in dit land echter anders gesteld. “Wij zitten te veel en te lang”, zeggen de kinesisten. “We zijn te weinig met ons lichaam bezig”, klagen de osteopaten. En het liedje van de leraar Lichamelijke Opvoeding is inmiddels een bekend deuntje. “De jeugd doet onvoldoende aan sport. Jongeren worden alsmaar dikker en dus ook ongezonder.”

De evolutie

binnen de bedrijfswereld verloopt nochtans duidelijk in de andere richting. Meer en meer bedrijven zetten de stap naar het fitnesscentrum. Of toveren een leegstaande ruimte in hun gebouw om tot fitnesszaal. “De evolutie is opvallend”, zegt Hans Bollen, account manager van Life Fitness, een belangrijke fabrikant van fitnesstoestellen. Het bedrijf dat Amerikaanse wortels heeft, geniet een wereldwijde reputatie op het gebied van fitness en gezondheid. De toestellen en apparatuur van Life Fitness behoren tot de meest vernuftige in de sector en het merendeel van de betere fitnesscentra is ermee uitgerust. “Het is geen onverwachte ontwikkeling”, vervolgt hij. “Kijk maar naar de ons omringende landen. Daar stellen we exact hetzelfde vast. Behalve dan dat, met name Nederland, Duitsland en Groot-Brittannië, al enkele stadia verder staan.”

Uit een aantal studies en onderzoekingen blijkt dat de sociale politiek van het land in kwestie een erg belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van bedrijfsfitness. Hoe meer er bespaard wordt op medische terugbetalingen, hoe sterker de maatschappelijke druk op de werkgever. En hoe meer die voor het welzijn van zijn werknemers zal doen. In Nederland leeft bijvoorbeeld al zeer sterk de opvatting dat de werkgever het zijn werknemers zo aangenaam mogelijk moet maken. En dat is niet alles. In de praktijk lijkt die opvatting voor alle partijen te werken. Want het spreekt voor zich dat een werkgever niet uit pure filantropie handelt.

Natuurlijk wil hij er zelf iets en liefst meer voor terug. Werknemers die zich op het werk prettig in hun vel voelen, presteren beter. En fitness kan hiertoe een belangrijke bijdrage leveren.

“Het imago van fitness is de laatste tijd erg veranderd”, verklaart Hans Bollen, die er tussen haakjes zelf ook bijzonder sportief (én gezond !) uitziet. “En gelukkig maar. Want tot voor kort dacht iedereen bij het woord ‘fitness’ meteen aan van die blinkende krachtpatsers die kilo’s amfetaminen slikken en met veel gekreun en gesteun kolossale gewichten heffen. Dat was een vertekend beeld. Of erger nog, het was een vals beeld. Fitness slaat namelijk op fit en gezond bewegen. Krachtoefeningen maken daar maar een klein deel van uit.” De term ‘sport’ neemt Hans Bollen trouwens liever niet in de mond. “Omdat sport aan competitie doet denken, en dat hoeft fitness niet per definitie te zijn.”

Veel werknemers

brengen het grootste deel van de dag al zittend door, dat is een feit. Denk maar aan vormgevers, architecten, secretaresses, televerkopers, redacteuren, enzovoort. Voor andere functies heb je dan weer een uitstekende fysieke gezondheid nodig. Brandweerlui bijvoorbeeld, of veiligheidsagenten en piloten. Ziekteverzuim naar aanleiding van rug- en nekklachten is voor geen enkele personeelsdirecteur een nieuwigheid. Maar dat bedrijfsfitness kan bijdragen tot een daling van het aantal ziektedagen is dat voor velen nog wel. De Groningse ergonoom Gerard Dekker ergonomen proberen de werkomstandigheden van de mens zo goed mogelijk aan te passen aan diens aard deed voor de Nederlandse Aardolie Maatschappij een onderzoek naar het stijgende ziekteverzuim naar aanleiding van rugklachten. Vervolgens werkte hij voor de medewerkers van het bedrijf een programma uit om deze rugklachten te voorkomen. De werknemers werden grondig voorgelicht over allerlei rugproblemen, bepaalde werkomstandigheden werden aangepast, en er kwam een fitnessruimte in het bedrijf. Dankzij dit programma verbeterde de algemene conditie van de werknemers en daalde het afwezigheidscijfer op korte termijn aanzienlijk.

Hans Bollen : “Voor bedrijfsfitness zijn vooral de cardiovasculaire oefeningen interessant. Juist ja, oefeningen voor hart en bloedvaten. Dus oefeningen op de step, de loopband en de fiets. In het bedrijfsfitness draait het niet om krachttrainingen. Bedoeling is dat mensen bewegen. Dat hun bloed stroomt en hun uithouding verbetert. Want daardoor worden ze mentaal sterker. En stijgt hun concentratievermogen. Vergeet ook niet dat fitness volgens een programma moet verlopen. En dat moet erg goed uitgestippeld zijn, anders heeft het totaal geen zin. Het zijn de resultaten die tellen. Wie aan fitness doet, moet zijn resultaten kunnen zien. Niets is zo motiverend als een stijging van het aantal verbrande calorieën.”

Meer en meer

Belgische bedrijven staan dus open voor bedrijfsfitness. Grote bedrijven als CW Lease, BASF, EDS Belgium, Fina, Nike (dat kan moeilijk anders !), Janssen Pharmaceutica hebben binnen het bedrijf hun eigen fitness- en bewegingsruimte. Want terwijl het ene bedrijf zijn personeelsleden een abonnement voor het fitnesscentrum geeft, kiest het andere voor de inrichting van een eigen fitnesszaal. Beide mogelijkheden hebben hun voor-en nadelen.

Hans Bollen : “Wie naar een fitnesszaak gaat, heeft meteen een hoop andere, bijkomende faciliteiten. Als hij een goed centrum kiest, tenminste. Je hebt er meer en misschien ook betere apparaten en de personal trainer staat je voortdurend bij. Hoewel die in bepaalde bedrijven ook aanwezig is. Life Fitness geeft zelf ook trainingen. Of besteedt de begeleiding uit aan een nabijgelegen fitnesscentrum. Maar goed, de ruimte in een fitnesszaak is meestal groter dan de fitnesszaal in een bedrijf zelf. Je kunt er een douche nemen, een beroep doen op de kinesitherapeut, eventueel naar de sauna gaan, en last but not least : in een fitnesscentrum ben je nooit alleen. Die voordelen heb je meestal niet als je in het bedrijf zelf een trainingsruimte installeert. Een fitnesscentrum geeft een niet te onderschatten sociale impuls. Je komt in een nieuwe omgeving die niet de werkomgeving is. Je ontmoet andere mensen en heel opvallend : wie aan fitness doet, is uitermate solidair. Mensen moedigen elkaar aan, stimuleren elkaar.”

“Dat klopt”, zegt Eddy Buyl van L.A. Gym, één van de grootste en best uitgeruste fitnesszaken in Antwerpen. “De meeste bedrijven die met ons een overeenkomst gesloten hebben, deden dat met het oog op persoonlijke begeleiding. Iedereen moet individueel gevolgd worden. Wat niet wil zeggen dat de trainer onophoudelijk naast elke sportieve klant staat. Neen. Maar het is wel belangrijk dat iedereen zicht heeft op zijn of haar eigen prestaties. Daarom dat wij de prestaties van iedereen goed bijhouden. Binnenkort zal hier vermoedelijk ook een Life Center geïnstalleerd worden. Wat je daarmee kan, tart werkelijk alle verbeelding.”

“Life Center is een centrale computer die op alle toestellen aangesloten is. Elke klant heeft zijn codenummer en tikt dat in vooraleer hij aan zijn oefeningen begint. De centrale computer registreert alles en geeft de resultaten cijfermatig weer. Wie wil, kan een grafiek laten uitdraaien van zijn eigen prestaties. Je kunt dan perfect zien wat je gepresteerd hebt, hoe snel je vooruit gaat, of je nog vooruit gaat, hoeveel calorieën je verbrand hebt, enzovoort. De klant krijgt een duidelijk beeld van zijn conditie. En ook de werkgever heeft een kijk op de resultaten. Zelfs artsen kunnen desgevallend bijzonder veel informatie afleiden over de gezondheid van hun patiënt. Bovendien kun je aan de hand van die prestaties een individueel programma opstellen.”

De meeste fitnesscentra bieden ook duidelijke groepsprogramma’s. Wat ongetwijfeld een bijkomend pluspunt is. Niet voor niets dat bij L.A. Gym de lessen aerobic en callanetics aardig volgeboekt staan. “De all in-formule is erg aantrekkelijk. Voor een vast bedrag per maand of per jaar kun je van alle faciliteiten (zonnebank, sauna, douche, aerobic…) gebruikmaken. Bovendien kan een bedrijf met pakweg vijftig werknemers bijvoorbeeld ook een aantal niet-persoonsgebonden abonnementen kopen. Dat wil zeggen dat alle personeelsleden van die abonnementen kunnen genieten. Op voorwaarde dat er al niet een collega weg is met het abonnement, natuurlijk.”

Enig nadeel

van bedrijfsfitness buiten het bedrijf is de verplaatsing. Temeer omdat verplaatsing tegenwoordig gepaard gaat met tijdverlies. “Vooral als het fitness binnen de werkuren wordt geprogrammeerd, kan dat moeilijk zijn. Sommige werknemers vinden fitness alleen maar interessant als het voor 6 uur ‘s avonds is. Dat begrijp ik, zeker als je een gezin hebt. Maar als je dan bijvoorbeeld maar een uurtje vrij bent tijdens de middag, kan dat erg krap zijn. Tenzij je bedrijf om de hoek ligt natuurlijk. Gelukkig zijn de meeste mensen en in de eerste plaats de werkgevers erg flexibel. Ze zien erg goed in dat fitness uiteindelijk iedereen ten goede komt. “Wij hebben onlangs een kleine enquête rond bedrijfsfitness gedaan”, zegt Mireille Vetters, divisiemanager bij Belgacom. “Bij onze personeelsleden, welteverstaan. Ja, de respons was vrij groot. Van de tachtig werknemers, reageerde meer dan de helft positief op het voorstel om fitness vanuit het bedrijf te organiseren. Ook al zou in ons geval de werknemer zijn abonnement volledig zelf betalen, en het fitness louter buiten de werkuren plaatsvinden. Maar omdat wij als bedrijf contact opnemen met het fitnesscentrum, krijgen wij speciale voordelen. Dat wil zeggen : het abonnement is goedkoper, en de faciliteiten zijn groter. Het fitnesscentrum ligt trouwens om de hoek, wat de zaak alleen maar aantrekkelijker maakt. Tuurlijk zien wij de pluspunten van het fitness in. Een gezond lichaam en een gezonde geest, dat gaat samen, nietwaar. En ja, inderdaad. Ik heb ook ‘ja’ gestemd in de enquête.”

Bij Lease Plan in Brussel wordt al vijf jaar flink gesport. De bedrijfsleiding liep al een tijdje rond met de plannen, die intussen werkelijkheid geworden zijn. Het bedrijf met in het totaal 350 werknemers stelt een ruime fitnesszaal ter beschikking van al haar werknemers. “Iedereen mag vrij gebruikmaken van de toestellen”, zegt Dirk Mingelinckx, facility manager bij Lease Plan. “Maar dan alleen na de werkuren. Neen, tijdens de middag is de zaal gesloten. Maar in het weekend is hij bijvoorbeeld geopend. Bovendien mag elke werknemer nog iemand meebrengen, als hij dat wil. Het gebruik is volledig gratis. Ja hoor, dat valt hier bij ons in goede aarde. Het is positief voor de sfeer binnen het bedrijf. Temeer omdat wij regelmatig acties rond het fitness organiseren. Met fittests bijvoorbeeld. Je ziet dan hoe werknemers elkaar stimuleren en hoe deelnemers hun uiterste best doen om een goed resultaat te behalen.”

“Echte persoonlijke begeleiding hebben we niet. Maar om de zoveel weken laten wij ons bijstaan door een trainer. Die begeleidt ons dan bijvoorbeeld tweemaal per week, gedurende een achttal weken. Zo kun je dan toch een persoonlijk programma uitstippelen.”

Hans Bollen : “Onlangs hebben wij in een klein bedrijfje in Limburg een fitnessruimte geïnstalleerd. De directeur van het bedrijf is erg sportief. Zo gaat het meestal. En die mensen hoef je niet meer te overtuigen van het nut van bedrijfsfitness. Ze zijn al overtuigd. Maar het is natuurlijk niet altijd zo makkelijk. Soms duurt het lang vooraleer iemand toehapt. Maar eenmaal de smaak te pakken, is er geen houden meer aan.” Dat Life Fitness soms moet doorbijten om een klant te overtuigen, vormt overigens geen enkel probleem. Fitness bevordert immers het uithoudings-en doorzettingsvermogen. Getuige Life Fitness.

Het zijn de resultaten die tellen. Wie aan fitness doet, moet zijn resultaten kunnen zien.

Hans Bollen (Life Fitness) : Bedoeling is dat mensen bewegen. Dat hun bloed stroomt en hun uithouding verbetert. Daardoor worden ze mentaal sterker en stijgt hun concentratievermogen.

Voor bedrijfsfitness zijn vooral de cardiovasculaire oefeningen interessant, oefeningen voor hart en bloedvaten. Dus oefeningen op de step, de loopband en de fiets.