GEZAGSCRISIS

Tussen het qua menselijk leed onvoorstelbare drama rond Julie, Melissa en de nog vermiste kinderen enerzijds en de schijnbare onmogelijkheid van onze bewindvoerders om de structurele problemen van het Belgische sociaal-economische bestel ernstig aan te pakken anderzijds, loopt een duidelijke rode draad. In beide gevallen tracht de politieke wereld met meestal even holle als hypocriete en soms zelfs ronduit bedrieglijke verklaringen de branden te blussen of de deksels op de doofpotten te krijgen (en te houden).

Bij zoveel schaamteloosheid raakt zelfs voor een brave bevolking als de Belgische de maat vol en ontstaat een acute vertrouwenscrisis. Er loopt in België nauwelijks nog één politicus rond aan wiens woorden een meerderheid van de mensen nog echt geloof hecht. Zelfs Jean-Luc Dehaene weet daar alles van, sinds het fluitconcert dat hem in juli in Oostende te beurt viel.

Het begrip “politieke wereld” dient in deze hoogst onverkwikkelijke ontwikkelingen breed geïnterpreteerd te worden. Het tendentieuze karakter van de analyse van onze economische toestand die de prestigieuze Nationale Bank nu al jaren brengt (zie ook blz. 20), is een typische uiting van en bijdrage tot de gezagscrisis waarin, naar Italiaans voorbeeld, een hele generatie politici dreigt weggespoeld te worden (al geeft de jongste verkiezingsuitslag de meesten onder hen allicht nog een gevoel van gerustheid). Voortdurend geknoei met vooral begrotings- en werkloosheidscijfers is nog zo’n uiting van die beleidsdecadentie. In de eerste helft van augustus kregen de Belgische burgers wederom een schrijnend voorbeeld in de maag gesplitst van hoe dit land steeds meer drijft op een cocktail van halve waarheden, verwrongen feiten en andersoortige politieke manipulaties.

Volkomen in lijn met wat b.v. de OESO en de Europese Commissie eerder terzake reeds naar voren brachten, argumenteerde het IMF begin augustus dat zonder vergaande ingrepen ons pensioenstelsel in zijn huidige vorm onmogelijk kan overleven. Binnen de week kwam Robert Maldague op de proppen met zijn rapport over de lange-termijnperspectieven van de sociale zekerheid en haar financiering. De 66-jarige Maldague was jarenlang de topman van het Planbureau en is tevens voormalig kabinetschef van drie eerste ministers. Als technocraat en econoom geniet Maldague een solide reputatie. In zijn nieuw rapport komt hij tot de bevinding dat, primo, de Belgische sociale zekerheid goedkoop en efficiënt is en dat, secundo, de toekomstige financiering van het pensioenstelsel geen problemen stelt.

Helaas, maar allicht niet toevallig, kunnen Maldagues bevindingen niet gecheckt worden : ze zijn grotendeels gebaseerd op nog ongepubliceerde projecties van het Planbureau. Het is echter evident op basis van een massa ander, ernstig onderzoeksmateriaal dat wél ingekeken en geverifieerd kan worden dat met name inzake de financierbaarheid van de pensioenen bij ongewijzigd beleid Maldague de bal compleet mis slaat. Het is uiterst betreurenswaardig dat iemand als Robert Maldague zijn reputatie te grabbel gooit door het verdedigen van stellingen die toevallig goed passen in een puur opportunistische, korte-termijnstrategie van bepaalde politici.

De doorsnee-burger kan misschien niet echt de vinger leggen op de oorzaken en de ware omvang van de problematiek die ons inzake sociale zekerheid en pensioenen nog te wachten staat, maar hij (zij) voelt wel met zijn (haar) ellebogen aan dat we niet kunnen blijven voortboeren zoals we nu bezig zijn, en dat er dus nog serieuze ingrepen zullen volgen. Met deze regeringsploeg betekent dat : bijkomende belastingen en dit terwijl de jobmarkt er niet echt beter gaat uitzien. Vandaar dat de mensen blijven sparen als zelden tevoren. De spaarquote het spaarvolume als percentage van het beschikbaar inkomen kwam wel wat naar beneden sinds de piek van ruim 21 % in 1993 maar blijft veruit de hoogste in Europa.

Hoe vaak hebben de mensen de voorbije jaren al niet gehoord dat “het einde van de tunnel in zicht komt” ? Telkens weer moeten ze vaststellen dat ze in die verwachting bedrogen worden. De Amerikaanse president Abraham Lincoln zei ooit dat men alle mensen af en toe kan bedriegen, sommige mensen heel de tijd maar nooit alle mensen de hele tijd. Met dat laatste zijn de bewindvoerders in dit land nu nochtans druk bezig. Zo ontstaat echter een vicieuze cirkel : door het gebrek aan vertrouwen tonen gezinnen en bedrijven in hun bestedingen grote terughoudendheid, waardoor de broodnodige economische groei er onvoldoende komt. Dit verscherpt de reeds bestaande structurele problemen nog verder en vermits er maar geen ernstig beleid komt, neemt de neiging om de waarheid zoveel mogelijk te willen verdoezelen, nog toe.

Minister van Justitie Stefaan De Clerck toonde moed al was de druk van de publieke opinie wel verpletterend door in de zaak van de twee vermoorde meisjes de bijzonder ernstige tekortkomingen binnen het justitie-apparaat snel naar buiten te brengen. Hij staat echter voor een haast onmenselijk zware opgave. Slaagt hij erin procureur Bourlet en zijn mensen tot op de bodem te laten gaan van de beerput waarvan het deksel nu is gelicht ? Of worden de hardnekkige speurders van Neufchateau eens te meer teruggefloten ? In dat geval verliest deze generatie, met de nieuwe kracht Stefaan De Clerck op kop, het allerlaatste grammetje geloofwaardigheid en gezag.

Johan Van Overtveldt