Geen vlees vandaag

In de linkerkolom introduceren we enkele gastronomische uitgaven. Vooraf focussen we op een documentaire roman van de Japans-Amerikaanse Ruth Ozeki. Eerst even waarschuwen: na dit succulente literaire maal heeft u wellicht geen trek meer in vlees.

Mijn jaar van het vlees kon moeilijk op een geschikter ogenblik van de persen rollen. De vleessector zal het wel knarsetandend bij geen ongeschikter tijdstip houden. Onlangs berichtte Test-Aankoop dat een flink deel van het Belgische varkensvlees taai, droog en nagenoeg smaakloos is. Bovendien werden in 67% van de onderzochte stalen sporen gevonden van kalmeermiddelen. Het gaat vooral om een tranquillizer die als twee druppels water gelijkt op een middel om zwaar geestesgestoorden in bedwang te houden. Ondertussen publiceerde het onderzoekscentrum van de verbruikersorganisaties Oivo een brochure voor vleesliefhebbers die in verwarring gebracht zijn door de dollekoeienziekte. Wie helemaal geen risico’s wil nemen, vermijdt alvast het best ossobucco, tussenribstukken, lever, hamburgers en gehaktbereidingen.

Gewoontegetrouw reageert de vleessector even luidruchtig als ontsteld. Nochtans blijft een officiële reactie op Mijn jaar van het vlees uit. Toch kan het boek van Ruth Ozeki de meest verstokte carnivoor bekeren tot vegetariër. Misschien komt er geen reactie omdat het slechts om een roman gaat. Op haar eerste bladzijde waarschuwt de New Yorkse overigens zelf dat elke mogelijke overeenkomst met de werkelijkheid op toeval berust, waarmee ze alvast de gevreesde schadevergoedingen van de Amerikaanse vleesindustrie van zich afschudt. In interviews verhult de schrijfster evenwel niet dat de beschrijvingen over de vleesindustrie en het gebruik van hormonen wel degelijk op secure research stoelen. In het begin van de jaren negentig draaide ze in opdracht van de Amerikaanse vleesindustrie zogeheten documentaires voor Japanse tv-stations. De Amerikanen wilden de Japanse markt veroveren, nadat Europa de poorten gesloten had voor Amerikaans vlees, precies omdat de VS het gebruik van bepaalde hormonen toelaten.

Ook in de roman volgen we de belevenissen van een biculturele programmamaakster die infomercials draait in opdracht van een Amerikaans vleesconcern. Als het onmiskenbaar autobiografisch geschoeide, maar uiteindelijk fictieve personage het gebruik van het DES-hormoon ontdekt in vetmesterijen, kan ze haar marketingleugen niet langer aan. Dit groeihormoon bleek uitermate efficiënt, maar gaf ook een kans op bijzonder kwalijke gevolgen, een verhoogd kankerrisico incluis.

Naast het even informatieve als onrustwekkende documentaire gehalte vervlecht Ozeki ook een pleiade thema’s als de medeplichtigheid van de massamedia en de cultuurkloof tussen Japan en de VS. Literair scheert ze niet echt de hoogste toppen, maar ze pakt zowel de thematiek als de verwerking overtuigend, professioneel en boeiend aan. Dat is al een hele krachttoer. Atlas, 382 blz., 800 fr. ISBN 90 450 0121 7.

LUC DE DECKER