Gas-zachstan

Als Belgische onderneming wist Tractebel midden vorig jaar een strategische gasconcessie in Kazachstan binnen te halen. Met overtuiging, want de energiegroep zal de komende jaren nog meer dan 1 miljard dollar investeren in het project.

Almaty.

In mei 1997, toen energiegroep Tractebel nog geen Frans petje droeg, wist Tractebels Intergas Central Asia als politiek neutrale Belgische firma een vijftienjarige concessie (met een optie op nog eens vijf jaar) in de wacht te slepen om de twee Kazachse gastransportnetten uit te baten. Het Amerikaanse Enron en het Franse Gaz de France hadden het nakijken. Maar wat als Tractebel een Franse stempel krijgt? Wellicht was dat één van de thema’s die premier Dehaene besprak tijdens zijn zakenreis in de Kaspische regio met de Kazachse president Nursultan Nazarbayev.

Niet alleen de Belgische identiteit en de beschikbare knowhow hielpen Tractebel aan de concessie. Tractebel weet bovendien ook de Russische gasgigant Gazprom te vriend te houden, wat een absolute must is om zaken te doen in de Russische invloedsfeer. Want, alleen voor enkele vaardige vrienden houdt Gazprom in zijn piramidale structuur een plekje vrij om regionale gasnetwerken uit te baten.

Het binnengehaalde Kazachse gasproject is in elk geval geen kleintje. Over een afstand van 9000 km kan per jaar 65 miljard kubieke meter gas worden versluisd. Het is dan ook niet vreemd dat Tractebel er 630 miljoen dollar, een bonus, 2% aan royalty’s op geleverde volumes en 10 tot 40% winstbelasting voor over had. Op de koop toe wou de regering niet weten van een transitvergoeding voor de lokale vraag van 4 à 6 miljard kubieke meter.

STRATEGISCHE CONCESSIE.

Het prijskaartje illustreert bovendien de strategische positie van Kazachstan om de afstand tussen vraag en aanbod van gas te overbruggen. Het gas afkomstig van de uitgestrekte gasvelden van Oezbekistan en Turkmenistan op weg naar Europa, Rusland of China moet immers langs de Kazachse leidingen van Tractebel – Kazachstan heeft zelf nauwelijks gas, wel olie. Een oost-westgasnetwerk staat volop in de steigers nu de West-Europese gasvoorraden slinken. Tractebel bouwt daar begrijpelijkerwijze aan mee. Zo heeft de groep concrete plannen om, naast de al bestaande leidingen, een bijkomende pijpleiding te bouwen via Georgië naar Turkije – dat een tekort heeft aan gas. Op dit netwerk kunnen de zuidelijke gasvelden enkel aansluiten via de Kazachse route. Een alternatieve weg naar Europa en Turkije bezuiden de Kaspische Zee moet via Iran en Irak en dat vinden weinig westerse landen een goed idee. Baron Bodson denkt luidop: bovendien moet op termijn de oostelijke Kazachse lijn gas naar China – en waarom ook niet naar Japan? – pompen.

Tractebel heeft in Kazachstan trouwens niet alleen de gasconcessie in zijn bezit. Het bedrijf heeft er ook 1200 megawatt elektriciteit en 3600 megawatt thermisch vermogen in portefeuille. Daarmee kunnen 1,5 miljoen mensen van elektriciteit en 0,6 miljoen mensen van verwarming worden voorzien in en rond de hoofdstad Almaty. De overname van de centrales kostte Tractebel 340 miljoen dollar.

PARADEPAARDJE?

De projecten passen in Tractebels internationale expansiestrategie. De gasconcessie in Kazachstan kan uitgroeien tot een van de buitenlandse paradepaardjes van Tractebel – mits de talrijke risco’s worden overwonnen. Tussen Tractebel en de Kazachse regering boterde het bijvoorbeeld de jongste maanden hoegenaamd niet. De voormalige sovjetrepublieken bleken niet meteen de beste buren, wat de gasbevoorrading blijkbaar niet altijd ten goede kwam. Wie kreeg de zwartepiet toegespeeld? Tractebel. Vandaag is de zaak echter aan de beterhand en voor Dehaene volstond het om alleen de laatste plooien glad te strijken.

Tractebel is bereid deze risico’s erbij te nemen. Bovenop de stevige concessievergoedingen verbond het zich trouwens om 1 miljard dollar bijkomend te investeren. Onder meer in een nieuwe gaspijplijn met de nieuwe hoofdstad Akmola, daarnaast staat ook een verbinding met China op het programma. Ten slotte zal Tractebel een bypass bouwen rond Kyrzgyzstan dat stelselmatig meer gas aftapte dan contractueel was voorzien.

Aan het Brusselse Troonplein geloven ze dus in het Kazachse avontuur. Wat Tractebel er precies zal aan overhouden, is nu nog wel koffiedik kijken. Maar wanneer er eenmaal enig volume door de Kazachse leidingen stroomt, zal de verdienstenteller vlug oplopen. Misschien is het Kazachse gasproject volgend jaar al rendabel, zo luidden geruchten in Almaty. Tractebel verricht er bovendien meer dan louter gastransport in opdracht van derden – het opereert er ook als een heuse trader. Wie het slim aanpakt en wat risico’s durft te nemen, kan een extraatje verdienen. En dat is Tractebel in Kazachstan intussen wel gewoon.

KDA