Fluiten in het donker

De hoge belastingdruk en de slecht werkende arbeidsmarkt nekken de Belgische concurrentiekracht. De competitiviteitsstudie van het World Economic Forum is de zoveelste wake-upcall voor de Belgische beleidsmakers.

De Vlerick Business School maakte deze week, als onderzoekspartner van het World Economic Forum, de competitiviteitsranking 2013-2014 van 144 landen bekend. Zwitserland staat op één, gevolgd door Singapore en Finland. Duitsland valt net naast het podium. België staat net als vorig jaar op de 17de plaats. Dat ons land geen plaats heeft verloren, is koren op de molen van de positivo’s in en rond de regering-Di Rupo. En er mag wat leedvermaak bij: Nederland verliest drie plaatsen en zakt van 5 naar 8.

De stabiele positie van België versterkt de indruk dat ons land het alles bij elkaar nog zo slecht niet doet. Er wordt gesproken van een licht economisch herstel, de begroting is op koers, heikele dossiers zoals het eenheidsstatuut van arbeiders en bedienden zijn ontmijnd, en ondanks de stijgende werkloosheid zijn we nog ver verwijderd van Zuid-Europese toestanden. In de ranking staan Spanje (35ste) en Italië (49ste) ver achter ons.

België krijgt goede punten voor zijn gezondheidszorg en zijn onderwijs (3de en 5de plaats). Maar de medaille heeft een minder fraaie keerzijde. Voor zijn overheidsefficiëntie staat België op de 56ste plaats. Dat is zeer verontrustend, als we weten dat er weinig landen zijn waar het overheidsbeslag nog groter is. Nog verontrustender is de efficiëntie van de arbeidsmarkt: België daalt daar van plaats 50 naar 64. Al helemaal dramatisch is het als de flexibiliteit van de ontslagregeling en de fiscale incentives om werken boven werkloosheid te verkiezen worden gemeten. Daar bengelt België met een 139ste en 142ste stek onderaan de ranking. België krijgt ook slechte punten voor zijn beperkte loonflexibiliteit, zijn hoge overheidsschuld en de sterke neiging tot deficitspending.

Als de regering zegt dat het goed gaat, heeft dat dus veel weg van fluiten in het donker. Een aantal fundamentele problemen werd nog altijd niet aangepakt. Dat is des te pijnlijker als we weten dat deze regering zich steevast als een belangrijke hervormingsregering profileert. Vroegere rapporten over de Belgische concurrentiepositie of over de stijgende vergrijzingskosten konden nog worden weggerelativeerd. De effecten van de maatregelen die de regering in de eerste maanden na haar aantreden eind 2011 met de nodige sturm-und-drang had doorgevoerd, werden in al die studies nog niet meegerekend.

Maar vanaf nu is dat wel het geval, en het resultaat is zeer minnetjes. Het rapport toont aan dat België door de hoge fiscale druk nog altijd kampt met een aanzienlijke werkloosheidsval. Het is niet erg interessant een baan te aanvaarden, aangezien het extraatje toch grotendeels naar de overheid gaat. De degressiviteit van de uitkeringen verandert daar voorlopig niets aan. Het komt erop neer dat het rapport één belangrijke waarschuwing geeft: de hoge fiscale druk is verstikkend voor zowat elke economische activiteit.

Ondanks de dure eden van het geplande competitiviteitspact ziet het er niet naar uit dat de regering-Di Rupo daar in haar laatste negen maanden voor de verkiezingen iets aan zal doen. Meer nog: de zogenaamde gunstige groeivooruitzichten dreigen voor haar een slaappil te worden.