FISCALE ACHTERSTAND: MEER RECHTERS VOLSTAAN NIET

Volgens het Rekenhof keken de fiscale rechtbanken van eerste aanleg op 30 juni 2005 tegen een berg aan van 16.802 lopende zaken. Met het hof van beroep en het Hof van Cassatie erbij zijn er vandaag meer dan 25.000 belastingplichtigen die allemaal met een bang hart op een juridische uitspraak over hun bruine enveloppe wachten. Met een effectief korps van twintig magistraten, die gemiddeld 150 dossiers per jaar afhandelen, kan je deze achterstand nooit wegwerken. Daarom is een snelle verhoging van het aantal rechters noodzakelijk.

Toch zal een personeelsuitbreiding alleen niet volstaan om de kloof te dichten. Er moet ook opnieuw een administratieve buffer tussen belastingplichtige en rechtbank worden ingevoerd, een buffer die kleine foutjes kan filteren. Dit is de taak van een aparte cel Geschillen.

Zonder een second opinion van de overheid komt het dossier automatisch bij de magistratuur terecht, waar de betrokken ambtenaar zelf openbare aanklager moet spelen. Dat verhoogt het verantwoordelijkheidsgevoel, maar ondermijnt de efficiënte werking van de fiscus. Zo blijft minder tijd over om particulieren en vennootschappen te controleren.

En om haar geschonden imago te redden, is de administratie geneigd strenger op te treden dan noodzakelijk, waardoor de berg onafgewerkte dossiers bij de rechtbanken nog groeit.

Bovendien staat deze repressieve aanpak in schril contrast met de flexibele rulings (voorafgaande beslissingen), die het hoofdbestuur nu meer en meer met belastingplichtigen afsluit. Dit preventieve beleid slaat aan. Uit de jongste mededeling van Didier Reynders (MR), de federale minister van Financiën, blijkt dat het afgelopen jaar 375 aanvragen werden ingediend. Tijdens het eerste trimester van 2006 steeg dat cijfer met 75 % in vergelijking met dezelfde periode in 2005. Zo konden onder meer dertig van de 130 jobs op de site van Nestlé in Hamoir worden gered. Op de website van de fiscus (www.fisconet.fgov.be) kunt u de inhoud van de goedgekeurde regelingen raadplegen.

De resultaten wijzen op de langverwachte mentaliteitswijziging bij Financiën. Bijna een halve eeuw nadat managementgoeroe Peter Drucker de term klantgerichtheid lanceerde, doet de Belgische fiscus afstand van zijn marxistische dialectiek en gaat schoorvoetend de dialoog aan met de burger. Dit past binnen het pleidooi van het Instituut van Forensische Auditoren (IFA) – waarin de privésector broederlijk naast de publieke sector zetelt – voor een veralgemening of uitbreiding van de mogelijkheden tot minnelijke schikking.

Ook de belastingplichtigen verkiezen akkoorden boven ellenlange procedures. Het oude conflictmodel, waarbij beide partijen met getrokken messen tegenover elkaar stonden, verdwijnt langzaam.

Deze cultuurverandering zal op termijn het aantal fiscale rechtszaken gevoelig doen verminderen. Dat de administratie dankzij een voorafgaande selectie van fraudegevoelige dossiers (de zogenaamde datamining) minder, maar grondiger controleert, kan alleen maar positief zijn.

Eric Pompen