Finse kunst

Verscheidene tentoonstellingen laten de miskende cultuur van Finland ontdekken, nu dat land voorzitter is van de Europese Unie.

De belangrijkste manifestatie is ongetwijfeld de tentoonstelling ” L’horizon inconnu” in Rijsel, die de Finse schilders uit de periode 1870-1920 presenteert. Deze periode, die als de gouden jaren van de Finse schilderkunst wordt beschouwd, heeft weliswaar geen invloed buiten de grenzen gehad, maar leidde toch tot een dialoog met Franse kunstenaars als Puvis de Chavanne, Manet en Courbet.

Het Finse nationale gevoel en “Kalevala”, het mythologische epos, hebben de kunstenaars van het kleine Noord-Europese land, dat lang door grote broer Rusland werd gedomineerd, sterk gekenmerkt. Schilders als Albert Edelfelt, Gabriel Engberg en Akseli Gallen-Kallela verheerlijken het landschap en zijn geheimzinnige schoonheid. Ze verkennen ook een ruw naturalisme, met thema’s als spelende kinderen, boeren of het werk van de dagloners. Het portret is bij Enckell, Gallen-Kallela of Schjerfbeck met een diepe melancholie gekleurd. Ook het symbolisme dringt tot Finland door en versmelt er met de volkse tradities, bij Hugo Somberg, een haast karikaturale schilder. Het fauvisme en de behandeling van de kleur verschijnen weer bij Enckell, bij Ruokokoski en Thesleff. Deze laatste, die in Italië woonde en de invloed van Kandinsky onderging, is een weinig bekend, doch uitstekend abstract landschapsschilder. Het kubisme en het expressionisme hebben eveneens sporen achtergelaten in de Finse kunst, die deze tentoonstelling ons laat ontdekken. De catalogus is voorbeeldig: toegankelijk geschreven en rijk geïllustreerd.

In België noteren we drie radicaal verschillende tentoonstellingen. In Brussel verkent het Centrum van het Stripverhaal de uitzinnige wereld van de Bonks: een denkbeeldige industriële en commerciële dynastie die de onwaarschijnlijkste toestellen en machines produceert… Espace Contretype presenteert werk van vijf hedendaagse Finse fotografen, met de identiteit als gemeenschappelijk thema: zelfportretten, vrouwelijkheid, ouderdom, verzamelingen,… In Mont-sur-Marchienne, in het Musée de la Photographie, vertelt Jorma Puranen ons eveneens over identiteit en geheugen. Nadat hij oude foto’s van Lappen had gevonden, bracht hij de honderd jaar oude beelden terug naar hun oorspronkelijke omgeving en fotografeerde hij ze ter plekke: origineel en aangrijpend.

Palais des Beaux Arts, Rijsel, tot 3 januari 2000 (tel.: 0033/3.20.06.78.00). Tot 21 november ’99: Centrum van het Stripverhaal, Brussel ( Tel. 02/219.19.80); Contretype, Brussel ( Tel. 02/538.42.20) en Musée de la Photographie, Mont-sur-Marchienne ( Tel. 071/43.58.10).

Alain Delaunois