Eurotop van de laatste kans: opgeklopt schuim?

De Europese top van gisteren verhoogde alleen maar de onzekerheid ook al was er toch enig positief nieuws te bespeuren.

De officiële reacties van de politici betrokken bij de eurotop van gisteren, zoals onze premier Yves Leterme, geven aan dat er tegen woensdag een stevig pakket maatregelen mag verwacht worden om die eurocrisis nu ten definitieve titel te bezweren. Officieuze commentaren onder meer in de internationale pers stemmen heel wat minder optimistisch en dit omwille van minstens drie redenen.

Ten eerste, uit een uitgelekt vertrouwelijk rapport van de Troika (Europese Commissie, Europese Centrale Bank en Internationaal Muntfonds) blijkt dat de situatie in Griekenland nog veel erger is dan tot nu toe vermoed. In een vrij realistisch scenario zal het land de komende periode financiële hulp a rato van 440 miljard euro nodig hebben, méér dan het volledige jaar-BBP van een land als België. Ook de situatie in Portugal gaat er zienderogen op achteruit. Zeker voor Griekenland maar ook voor Portugal zullen heel snel bijkomende hulpprogramma’s moeten opgezet worden, tenzij er drastisch andere opties gekozen wordt.

Ten tweede, er zou overeenkomst bereikt over het bijkomende kapitaal dat de Europese banken nodig hebben. Het zou om 108 miljard gaan volgens de totaal gediscrediteerde European Banking Authority (EBA). Dit is de helft van het bedrag dat het IMF naar voren schuift. In de markten gaan bedragen tot 370 miljard euro rond. Over hoe dat bijkomend kapitaal voor de banken er moet komen, bestaat nog grote onenigheid. Dus met wat nu voorligt, zal de onrust over de situatie van de banken hooguit tijdelijk even afnemen.

Ten derde, het stabiliteitsfonds (EFSF) zal dan toch in de richting van een verzekeringsvehikel gaan voor de schulden van landen in problemen. Hoe het fonds dat op een geloofwaardige manier kan hardmaken, is een raadsel. Doet zij dat direct of indirect met de garanties van de deelnemende landen, dan zal de nog resterende schuldcapaciteit van deze landen bijzonder snel compleet uitgeput zijn (incl. Duitsland). Het punt is dat er geen enkele andere manier is om de verzekeringsfunctie hard te maken.Deze constructie mist dan ook elke vorm van geloofwaardigheid naar de markten toe.

Toch houden we aan de voorbije 72 uren ook twee positieve elementen over.

Ten eerste, de optie om het EFSF om te vormen tot bank die dan kan pompen op kredietlijnen bij de ECB lijkt definitief van de baan. Goed zo want dit zou het summum van onverantwoordelijkheid en vlucht vooruit geweest zijn.

Ten tweede, een grotere rol voor het IMF. Dit is echt zinvol. De eurozone kampt met een groot probleem van solvabiliteit, zowel op het niveau van de staten als van de banken. Een tekort aan solvabiliteit komt altijd en overal neer op een gebrek aan kapitaal. Per definitie kan dat dus niet opgelost worden met de creatie van vers geld door de ECB (dit is geen kapitaal) of door hogere schuld aan te gaan door staten die sowieso al een probleem van te hoge schuld hebben (dit is dan gewoon meer schuld).

Het IMF kan wel voor dat kapitaal zorgen door de reële overschotten van landen als China te recycleren. Dit is echt kapitaal. Het spreekt echter voor zich dat kapitaalverschaffers als China hiervoor compensatie zullen eisen, bijvoorbeeld onder de vorm van een serieuze herschikking van de stemrechten binnen dat IMF. De Amerikanen hebben al laten weten daar niets voor te voelen. Wil Europa Chinees kapitaal dan zullen de toegevingen van Europa moeten komen.

Johan Van Overtveldt