“Europa leeft vandaag in het decennium van de collectieve ontevredenheid”

Hebt u commentaar op deze rubriek?

Mail dan naar trends@trends.be

eXtra informatie op www.trends.be

De functies van de leden van het zakenkabinet.

VRIJDAG 27 MEI

De federale regering kondigt aan dat een extra begrotingsinspanning noodzakelijk is.

Herman Daems. “De uitvoering van de begroting dit jaar en de planning van de begroting voor 2006 zullen zeer moeilijk worden. De tegenvallende economische groei en de daardoor lager dan verwachte belastingontvangsten worden als redenen naar voor geschoven. Voor België is een begrotingsevenwicht belangrijk omdat wij nog altijd een grote schuld torsen. De afbouw van die schuld is de voorbije jaren wel een pluspunt geweest. Maar de begroting is meer dan boekhouden. Het is ook het ideale instrument om de groeikracht van de economie in de toekomst veilig te stellen.

“De overheid moet dus niet alleen een begrotingstekort vermijden, maar ook de groeikracht proberen veilig te stellen. Dat kan het best door de economie competitiever te maken, iets wat weer sporen nalaat in de begroting.”

WOENSDAG 1 JUNI

Na Frankrijk wijst ook Nederland met een grote meerderheid de Europese grondwet af.

Daems. “De grote verrassing was dat alle beleidsmakers zo verrast waren. Nochtans hadden alle peilingen aangetoond dat een meerderheid van de Fransen en Nederlanders neen zouden stemmen.

“Het negatieve resultaat zal ongetwijfeld diepe sporen nalaten in de ontwikkeling van de Europese Unie. Het is bovendien fout om de indruk te wekken dat de Europese beleidsmakers weer snel tot de orde van de dag zullen kunnen overgaan. Dat zou immers betekenen dat de frustraties van de Nederlandse en Franse neenstemmers onbeantwoord blijven. In plaats daarvan moet Europa de uitslagen van de referenda gebruiken om op een positieve manier na te denken over de Europese droom.

“Het ontwerp van grondwet lijkt me niet de echte oorzaak van het neen. Op vele punten verbetert het ontwerp van grondwet de huidige EU-verdragen. Wat wél heeft meegespeeld, is het algemene klimaat van ongenoegen en onzekerheid. Europa leeft vandaag in het decennium van de collectieve ontevredenheid. Niemand lijkt nog tevreden, hoewel het welvaartspeil historisch hoog is en Europa ook voor de gewone burgers veel meer mogelijkheden heeft gecreëerd, denk maar aan goedkopere reizen en betere telecommunicatie. Maar dat speelt blijkbaar geen grote rol.

“Is de ontevredenheid te wijten aan de lage groei in Europa, de hoge werkloosheid of de grote onzekerheid over wat de toekomst zal brengen? Waarschijnlijk wel, maar waarom hebben de regeringen het dan zo moeilijk om drastische maatregelen te nemen om de groei te bevorderen of banen te creëren? Zo-dra een regering voorstellen doet om de economie op gang te trekken, gaat er wel iemand op de rem staan om de status-quo van verworven rechten te behouden.

“Het grote gevaar is nu dat we een lange periode van nietsdoen tegemoet gaan. De beleidsmakers zullen al hun tijd besteden aan het zoeken naar oplossingen om uit de Europese-grondwetimpasse te geraken. Ondertussen zal er niets gebeuren om de kwakkelende Europese economie weer op gang te krijgen. Jammer, want als het Europese beleid dáár resultaten kan laten zien, zullen ook de Europese burgers weer tevreden worden. Als Europa daarentegen nog wat bijkomende rondjes draait over de grondwet, zal het decennium van ontevredenheid snel uitgroeien tot de eeuw van de ontevredenheid.”

DONDERDAG 2 JUNI

De Europese Centrale Bank kondigt aan dat de rentevoet ongewijzigd blijft.

Daems. “De pleitbezorgers van een renteverlaging hopen dat het verlagen van de rente een extra stimulans geeft aan de investeringen, die al enkele jaren op een laag niveau staan. Op korte termijn betekenen weinig investeringen weinig vraag en dat remt de economische activiteit af. Weinig investeringen vandaag betekent ook dat de toekomstige productie- en innovatiecapaciteit wordt aangetast en dat is slecht voor de groei op middellange en lange termijn.

“Toch is het de vraag of een verlaging van de rentevoet een belangrijke stimulans zou betekenen voor de investeringen. De rentevoeten zijn al twee jaar zeer laag en de ondernemingen beschikken over meer dan voldoende liquide middelen. Normaal zijn dat ideale omstandigheden voor bedrijven om te investeren. Waarom doen zij dat dan niet?

“Het antwoord is dat de rentevoet niet de enige motor is van het investeringsgedrag in een regio. Minstens even belangrijk is de concurrentiekracht. Investeerders zoeken vandaag actief naar vestigingsplaatsen die op lange termijn concurrentieel kunnen zijn in een geglobaliseerde wereldeconomie. Beleidsmakers betwisten dat wel eens, maar ik ben ervan overtuigd dat de delokalisatie gestaag verdergaat. Misschien heeft de Europese Centrale Bank aan de beleidsmakers willen zeggen: wij verlagen de rente niet zolang jullie geen initiatieven nemen om de concurrentiekracht van Europa duurzaam te verbeteren.”

A. G

“Ik ben ervan overtuigd dat de delokalisatie gestaag verdergaat.”