EU-ambassadeur Marc Vanheukelen over de G20: ‘China wordt niet plots een markteconomie’

Op de G20-top van vorig weekend beslisten de Amerikaanse president en zijn Chinese ambtsgenoot hun onderlinge handelsoorlog te staken. Voor even toch. Geen slecht resultaat, maar afwachten is de boodschap, oordeelt Marc Vanheukelen, de ambassadeur van de Europese Unie bij de Wereldhandelsorganisatie.

Moeten we blij zijn met die tijdelijke wapenstilstand?

MARC VANHEUKELEN. “Ja, maar laten we ons hoeden voor grote illusies. Het is goed dat er negentig dagen lang geen nieuwe handelssancties komen, wat tijd geeft om oplossingen te zoeken. Sommige daarvan – zoals de verhoogde Chinese invoer van een reeks Amerikaanse producten – kan een centraal geleide economie als China snel regelen. De vraag is wel of dat goed is voor de wereldeconomie als geheel. Een aantal fundamentele problemen zal meer tijd vergen. Ik denk vooral aan de Chinese praktijken zoals de gedwongen overdracht van technologie, de diefstal van intellectuele eigendom en subsidies aan staatsondernemingen. Dat oplossen in negentig dagen zou een fenomenale krachttoer zijn.”

Besluit: deze wapenstilstand is een voor de galerij.

VANHEUKELEN. “Die conclusie is overdreven. Je mag niet uitsluiten dat er schot in de zaak komt, en dat aanzetten tot structurele oplossingen kunnen leiden tot een verlenging van de wapenstilstand en nieuwe gesprekken. Van het een kan het ander komen.”

De Amerikaanse eisen komen neer op een totale ommekeer van de Chinese economische strategie. Dat zal China toch nooit slikken?

VANHEUKELEN. “De eisen van president Trump betekenen inderdaad een diepgaande verandering voor de Chinese economie. De vraag is hoe China zal reageren. Europa eist, net zoals de Verenigde Staten, transparantie over de subsidiëring van Chinese bedrijven. Wij vinden zelfs dat een aantal subsidies verboden moet worden, omdat ze bijvoorbeeld overcapaciteit veroorzaken. Maar waar trek je een lijn? Europa wil de negatieve effecten van een aantal Chinese praktijken indammen. Wij vinden bijvoorbeeld dat de Chinese staatsbedrijven mogen blijven bestaan, zolang ze het spel eerlijk spelen op de internationale markt. Maar je kunt moeilijk verwachten dat China plots een markteconomie wordt.”

De G20 heeft zich geschaard achter de hervorming van de Wereldhandelsorganisatie. Een klein succesje voor het multilateralisme?

VANHEUKELEN. “De allerhoogste echelons van de wereldpolitiek willen duidelijk dat er iets gebeurt met de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Volgend jaar in juni zal de G20 daarover opnieuw samenzitten. Dat is al een vooruitgang. De kritiek luidt dat de WTO haar doelstellingen niet meer bereikt. Maar het wordt geen wandeling in het park. Want als je een beetje krabt, zie je dat de meningen over die doelstellingen weleens durven te verschillen.”

Heeft de G20 ons dan met een dode mus achtergelaten?

VANHEUKELEN. “Er is geen spectaculaire vooruitgang, maar dat was ook niet realistisch. Een pauze van negentig dagen en de belofte om volgend jaar opnieuw over de WTO te spreken: in deze tijden is het veel beter dan niks.”