Energie. Koelen zonder water

Familiebedrijf Hamon en multinational Asea Brown Boveri bouwen met droge koelsystemen mee aan de elektriciteitscentrales van de 21ste eeuw. Een “ekologische” samenwerking die tot mondiale afzet leidt.

“Ik voel me de oude bok in dit jonge team met zijn veelbelovende projekt, ” stelt de Duitser Uwe Rathje zich lachend voor in perfekt Nederlands. Rathje, 32 jaar ervaring, is direkteur “business development” bij Hamon-Lummus, de jonge joint venture tussen het bijna 90-jarige Brusselse familiebedrijf Hamon (1000 werknemers) en de Zweeds-Zwitserse gigant Asea Brown Boveri (ABB, 200.000 werknemers). Hamon-Lummus ontstond in april 1993 en geen van beide partijen heeft daar spijt van. Uwe Rathje : “Het probleem was dat Hamon weliswaar de up-to-date techniek in huis had, maar omwille van zijn relatieve kleinschaligheid niet echt wist door te dringen naar grote kontrakten. Met de steun van ABB ligt dat anders. ” Hij claimt dat Hamon-Lummus nu 2,5 miljard frank aan bestellingen binnen heeft en wereldwijd aan de top staat. “We hebben alle reden tot tevredenheid, ” glimlacht hij.

REVOLUTIE.

Hamon-Lummus, een vennootschap naar Belgisch recht, profileert zich als contractor voor “droge koelsystemen” aan elektriciteitscentrales en huisvuilverbrandingsinstallaties in de hele wereld. Bij een elektriciteitscentrale hoort per definitie een koelsysteem : de stoom die de turbine verlaat, moet nu eenmaal kondenseren. Traditioneel wordt daarbij een beroep gedaan op water uit de omgeving (meestal een natuurlijke waterloop). De bij het grote publiek welbekende koeltorens staan in voor de aanvullende koeling. Energiespecialisten weten al langer dan vandaag dat dit slechts een second best solution is. Alleen : het koelen met zogenaamde luchtkondensatoren stond tot voor kort nog niet op punt. Hamon-Lummus durft nu echter, net zoals de Duitse konkurrenten GEA Happel en Balcke-Dürr, de markt onbevangen tegemoet te treden. Zegt Uwe Rathje : “De technologie die we nu aanbrengen, is in alle opzichten revolutionair. Je moet dat vergelijken met de stap die de luchtvaartsektor zette van propellers naar jetmotoren. De gebruikte techniek in onze branche wordt droog genoemd omdat, net zoals voor een autoradiator, omgevingslucht als koelmiddel wordt gebruikt, zonder waterverbruik. Niemand kan nog doof blijven voor de ekologische argumenten van ons systeem. Waar voordien milieuonvriendelijke, verzinkte stalen koelpijpen werden gebruikt, leveren wij nu kompakte, korrosiebestendige radiatoren met aluminium oppervlak. Wij hebben terzake een technologische voorsprong opgebouwd. ” Het laatst binnengekomen order is afkomstig van Siemens, dat in Engeland 2 nieuwe STEG-centrales van samen 360 megawatt helpt bouwen voor Eastern Electric (nvdr – STEG is de samentrekking van “stoom en gas”).

EXPLOSIE.

Luchtkoeling heeft, ten opzichte van waterkoeling, een dubbel voordeel : er wordt geen water meer gebruikt en dus ook niet geloosd ; en de visueel polluerende koeltorens, met hun enorme rookpluimen, behoren tot het verleden. Nadeel : centrales met luchtkondensor hebben een lager energierendement, vooral in streken met extreme buitentemperaturen.

In eigen land hoopt Hamon-Lummus zijn techniek aan te leveren voor de nieuw te bouwen STEG-centrales in Gent en Zeebrugge. De kombinatie Electrabel-SPE denkt alvast in die richting. België, met zijn ruim 1000 megawatt aan geplande centrales, is in Europa de belangrijkste potentiële afzetmarkt voor dry cooling. Maar het grootste deel van de koek moet alsnog buiten Europa worden verdiend.

In de praktijk dient Brussel als zenuwcentrum voor alle commerciële aktiviteiten van Hamon-Lummus, alsook voor de engineering en de research. Er is nu ook sprake van een zekere decentralizatie, met verkoopantennes wereldwijd (VS, Frankrijk, Duitsland, Japan). Volgens Peter Van Roey (verkoop) vormen landen als China en Iran indrukwekkende potentiële afzetgebieden. China alleen krijgt in de komende jaren een jaarlijkse toename van de elektriciteitsproduktie, die groter is dan het huidige Belgische park. Rond deze tijd voert de top van Hamon-Lummus in Brussel besprekingen met Chinese gesprekspartners met het oog op samenwerking, eventueel met Belgische steun. In het geval China wordt daarbij gedacht aan het opstarten van nieuwe fabrieken in loco.

BRITS.

De luchtgekoelde radiatoren van Hamon-Lummus worden vandaag uitsluitend in Hull (GB) geproduceerd. Op twee jaar tijd zullen hier zo’n 500 kilometer “radiatorelementen” van de band zijn gerold. Er werken 15 mensen. Belgische bedrijven zijn toeleverancier of helpen, zoals het Antwerpse Vermesen of het Limburgse CPW, in onderaanneming bij de montage. Zegt Uwe Rathje : “Hull is zo gebouwd dat we in korte tijd onze kapaciteit kunnen verdubbelen. En dat zou wel eens nodig kunnen zijn ook. “

K.C.

UWE RATHJE (HAMON-LUMMUS) Technologie staat nu pas op punt.