Electrabel hoeft zich voorlopig geen zorgen te maken

Vlaanderen krijgt zijn eigen energiebedrijf, zo staat het toch in het regeerakkoord vanPeeters II. Hoe Vl.Energie eruit zal zien, is voorlopig koffiedik kijken. Dat de barensweeën hevig zullen zijn, is dan weer een zekerheid.

De groene economie is het jongste geloof van de westerse politici. Veel arbeidsplaatsen verhuisden naar lagelonenlanden. De nieuwe economie moet dat goedmaken, milieuvriendelijker werken en het Westen concurren-tieel houden in de geglobaliseerde wereld. Europa voert de hoofdtoon als het op duurzame energie aankomt. Maar als het niet oplet, dreigt het die rol snel te verliezen aan de Amerikanen. President Barack Obama gaat voluit voor duurzame economie. Hij voert een drastische koersverandering door na de jaren-Bush.

Hoe dan ook, een regeerprogramma zonder een deel over groene economie is not done. De nieuwe Vlaamse regering besteedt er dus aandacht aan. De oprichting van een Vlaams energiebedrijf moet een paradepaard van Peeters II worden. In het regeerakkoord klinkt dat als volgt: “We richten een Vlaams energiebedrijf op waarin we de Vlaamse milieuholding en participaties van PMV onderbrengen. Het Vlaams energiebedrijf zal onder andere de volgende taken op zich nemen: hernieuwbare energie in Vlaanderen stimuleren door het nemen van participaties; investeren en participeren in innovatieve energie-efficiëntieprojecten; deelnemen aan internationale klimaatprojecten ter verwerving van Kyoto-eenheden; energie-efficiëntieprojecten in Vlaamse overheidsgebouwen faciliteren en financieren.”

Met zo’n proza kun je vele kanten uit. Bovendien vinden we in Peeters’ regeerakkoord geen cijfers. Hij heeft die naar eigen zeggen wel, maar ze zijn voor de begrotingswerkzaamheden in september. Het lichten van een tipje van de sluier had nochtans niet misstaan. Wel is duidelijk dat PMV een belangrijke rol krijgt toebedeeld in het opstarten van Vl.Energie. Dat komt onder de vleugels van minister Ingrid Lieten (sp.a). Haar partijgenote Freya Van den Bossche, bevoegd voor Energie, heeft het nieuwe staatsbedrijf niet in haar pakket zitten. Erg coherent is dat niet.

Marcel Van Handenhoven, de gedelegeerd bestuurder van de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), weet ook nog niet hoe een en ander gerealiseerd moet worden. Uit de regeernota blijkt dat het vooral om een holdingmaatschappij gaat waarin de participaties die de overheid via PMV heeft, worden ondergebracht. Die milieu-investeringen omvatten minderheidsbelangen of achtergestelde leningen in bedrijven als Thenergo, Biofer, Eco Projects. De portefeuille wordt op zowat 300 miljoen gewaardeerd.

Ook de Vlaamse Milieuholding (VMH), met onder meer Indaver en Aquafin in portefeuille, wordt in Vl.Energie ondergebracht. Er zou een bijkomende kapitaalinjectie komen van 200 miljoen euro. De termijn van de kapitaalverhoging is nog niet bepaald. Dat geld zou aangewend kunnen worden om participaties te nemen in bijvoorbeeld het zonne-energiebedrijf Enfinity. “Dat hebben wij ook via de pers vernomen”, zegt CEO Hans De Backer. Voor een reactie op Vl.Energie vindt hij het te vroeg.

In de minderheid

Het is ook zeer de vraag hoe de nieuwe houdstermaatschappij echt een actieve rol zal kunnen spelen. De participaties zijn bijna allemaal minderheidsbelangen. Bovendien gaat het telkens om groenestroombedrijven die niet rechtstreeks leveren aan de consument maar aan het net – aan Electrabel, SPE en Luminus. Van Handenhoven benadrukt daarom dat Vl.Energie niet enkel de bestaande maatschappijen moet uitbouwen, maar er een onafhankelijke speler moet bijnemen die energie rechtstreeks aan de consument levert. Daarmee kom je automatisch bij de traditionele spelers Electrabel, SPE en Luminus terecht. In dat kluwen ziet PMV voor zichzelf een rol als neutrale coördinator.

Of daarmee een Vlaamse vuist tegen Electrabel wordt gemaakt, de doelstelling van N-VA, is zeer de vraag. Met een reeks minderheidsbelangen breek je immers nog geen markt open. En een joint venture van bedrijven als Electrawinds, Aspiravi en Thenergo, waarvan sommigen dromen, doet de vraag rijzen wie daarin de operationele leiding moet nemen. PMV is kandidaat en Electrawinds eist als grootste van de ondernemingen een “belangrijke rol”. Dat belooft voor de praktische invulling van het project.

Marleen Vanhecke van Electrawinds zegt blij te zijn met het voornemen van de Vlaamse overheid. “Al zal je ook iets moeten doen aan het marktmechanisme, want de monopolist wordt nu bevoordeeld in zijn monopoliepositie.” Het Oostendse bedrijf ziet Vl.Energie eerder als een investeringsfonds, dat best de groei van de bestaande spelers ondersteunt, eerder dan te mikken op de creatie van nieuwe initiatieven.

Voor André Jurres van het groene-energiebedrijf NPG Energy hoeft Vl.Energie geen slecht idee te zijn “als wordt gekozen om samen met de vrije markt nieuwe initiatieven te ondersteunen.” Hij wacht het businessmodel af en stelt dat het nieuwe bedrijf bijvoorbeeld kan focussen op gedecentraliseerde energieproductie: wind, zon, grondwarmte, brandstofcellen.

Roberte Kesteman, CEO van Nuon België, tast in het duister over Vl.Energie. Ook zij ziet het energiebedrijf eerder als een investeringsvehikel dat projecten begeleidt en meer rendabel maakt, en waarin het participeert om de klimaatdoelstellingen te halen. “Afhankelijk van de concrete invulling kan Nuon daarin zeker een rol spelen. We zien VL. Energie in elk geval niet als een nieuwe energieleverancier.”

Electrabel wil meewerken aan meer duurzame energie, maar woordvoerster Sarah De Bruyn wil niet ingaan op de vraag of het overheidsproject indruist tegen de vrije markt. Ze wacht op meer informatie over de structuur van Vl.Energie. De rol van SPE is vooralsnog onduidelijk. Zijn minderheidsaandeelhouders VEH, Publilum, Publilec, Socofe en ALG zijn geheel of gedeeltelijk in handen zijn van de Belgische gemeenten, ook Waalse.

Vermelden we nog dat PMV samen met Colruyt onderhandelt over de overname van Belwind, een van de windmolenparken die in zee worden gebouwd.

Intro

Sterkte!, blz. 5

Door Luc Huysmans en Boudewijn Vanpeteghem

Met een reeks minderheidsbelangen breek je nog geen markt open.