Het gaat goed met de Duitse economie. Het gaat uitstekend met de Duitse economie. Das Wirtschaftswunderlein, noemt men het in Duitsland. Nee, het Wirtschaftswunder uit de jaren vijftig is het niet. Daarvoor is de drang naar sociale mobiliteit, door de betuttelende welzijnsstaat, te klein. Maar het is toch een lightversie van die jaren vijftig. Het aantal werklozen zakt in ijltempo. Van 5,2 miljoen in februari 2005, naar 3,15 miljoen in februari 2007.
Maar net nu davert een Duitse reus op zijn grondvesten. De multinational Siemens, zowat het symbool van alle Duitse kunde, wordt geplaagd door affaires. Er is corruptieonderzoek bij diverse filialen in het buitenland. En nu wordt ook onderzocht of Siemens niet jarenlang de vakbonden gesmeerd heeft.
Bij het Zuid-Duitse technologische concern kwam voorzitter Wilhelm Schelsky van de onafhankelijke vakbond Arbeitsgemeinschaft Unabhängiger Betriebsangehöriger (AUB) in nauwe schoentjes. Hem wordt verweten jarenlang door Siemens te zijn betaald. In ruil zou de onafhankelijke vakbond zich erg soepel hebben opgesteld.
Vakbondslui omkopen, hoe kan dat nu? Het is wellicht een typisch Duits fenomeen, en heeft alles van doen met de legendarische Mitbestimmung. Sinds 1976 bestaat de raad van bestuur van bedrijven met meer dan tweeduizend werknemers voor de helft uit leden van de werknemers. De voorzitter, een lid van het werkgeverskamp, heeft weliswaar een beslissende stem in geval van een patstelling. De Mitbestimmung heeft uiteraard positieve aspecten. Wilde conflicten en stakingen worden in Duitsland al sneller vermeden. Het duurt misschien wat langer, maar via onderhandelingen binnen de raad van bestuur zoekt men naar consensusgerichte oplossingen. Neem bijvoorbeeld Deutsche Post. Daar werden 140.000 (!) banen weggesnoeid, zonder massale protesten.
Maar waar eindigen onderhandelingstechnieken, en begint het gekonkelfoes? De zware sanering bij Volkswagen Vorst is deels te verklaren door de Mitbestimmung. De Duitse sociale partners gooiden het op een akkoordje. Want directies kunnen niet zonder hun werknemersdelegatie binnen de raad van bestuur. Het opent de deur naar minder propere methoden. Of bedrijven kiezen voor een radicaal andere koers. Niet toevallig komt het nieuwe hoofdkantoor van de twee Duitse toerismereuzen Thomas Cook en Tui in Londen. Het zijn nochtans de twee Duitsers die de Britten MyTravel en First Choice overnamen. Maar in een Britse raad van bestuur zetelen de vertegenwoordigers van de aandeelhouders. Niet de werknemers. Mitbestimmung en Rijnlandmodel, het waren in de jaren tachtig de modewoorden van een economisch zegevierende Bondsrepubliek. Vandaag groeit er misschien opnieuw een economisch sterk Duitsland. Maar dan wel op meer Angelsaksisch getinte grondvesten. Met of zonder (corrupte) vakbondslui.
Wolfgang Riepl
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier