Eerste stap naar een gescheiden stelsel

Het CBN-advies over onderwaardering van activa luidt het begin in van een gescheiden stelsel met een fiscale en een bedrijfseconomische jaarrekening.

Zolang minister van Financiën Didier Reynders ( MR) geen uitsluitsel over onderwaardering van activa geeft, leven boekhouders en fiscalisten in het ongewisse. Na de opmerkelijke veroordeling van Artwork Systems Group ( AWSG) eind november 2002, wacht iedereen in de sector met spanning op de administratieve toelichting van Reynders.

Tot nu toe blijven de meerwaarden bij transacties, die tegen aanschafwaarde geboekt worden, belastingvrij. Maar in november 2001 lanceerde de Commissie Boekhoudkundige Normen ( CBN) haar ontwerpadviezen 126/17 en 126/18. Volgens deze nieuwe richtlijnen – officieel gepubliceerd in het Bulletin van mei 2002 – is taxatie wel verantwoord zodra een belangrijk onevenwicht in de waarde van de wederkerige prestaties plaatsvindt. Volgens Jan Verhoeye, lid van de CBN en docent aan de Hogeschool Gent, moeten aandelen voortaan tegen marktwaarde geboekt worden.

“Maar die conclusie is voorbarig,” zegt Hans Wilmots, vennoot bij BDO Bedrijfsrevisoren. “CBN-adviezen hebben geen kracht van wet. Ze geven alleen de nieuwe normen en zeden in het boekhoudrecht weer. Wettelijk gezien moeten activa – aandelen in het bijzonder – nog altijd tegen aanschaffingswaarde geboekt worden. Om aan de vereiste van het getrouwe beeld te voldoen, volstaat een bijkomende toelichting in de jaarrekening of de boeking van een herwaarderingsmeerwaarde achteraf.”

Na de recente schandalen hechten de overheden echter steeds meer belang aan de economische werkelijkheid. Die trend wordt mooi weerspiegeld in de International Accounting Standards (IAS) die beursgenoteerde bedrijven vanaf 2005 moeten toepassen. Wilmots: “De verplichte boeking van activa tegen marktwaarde past in deze ontwikkeling, en zet een eerste stap naar een gescheiden stelsel tussen fiscale en bedrijfseconomische jaarrekeningen, zoals in Groot-Brittannië en Nederland. Maar het Belgische belastingstelsel is daar nog niet op voorzien.”

Ten slotte buigt de Raad van State zich over de vraag van AWSG om het CBN-advies te vernietigen. Ook binnen de CBN zelf lopen de discussies hoog op. De leden hadden de gevolgen van hun advies onderschat. De voorzitter heeft iedereen alvast verboden om nog met de pers spreken.

E.P. [{ssquf}]