Eerste les: koop een uitgeverij

Groupe De Boeck koopt de educatieve en wetenschappelijke poot van Standaard Uitgeverij. Da’s goed gezien, want de Vlaamse schoolboekenmarkt is driemaal groter dan de Waalse.

De vraag is of Groupe De Boeck na zijn jongste acquisitie die strategische plaats voor zijn hoofdzetel zal behouden. Half juli kocht het bedrijf de educatieve en wetenschappelijke poot van Standaard Uitgeverij. Waarmee het Franstalige De Boeck vaste voet in het Vlaamse landsgedeelte krijgt. Standaard Uitgeverij is in het segment schoolboeken in het hoger secundair onderwijs goed voor een vierde plaats. Hij wordt voorafgegaan door Wolters Plantijn _ een divisie van het Nederlandse Wolters Kluwer _, Van In en Pelckmans. “Dit is onze comeback in Vlaanderen,” zegt Georges Hoyos, gedelegeerd bestuurder van Groupe De Boeck. “Begin jaren tachtig verkochten we onze Vlaamse activiteiten aan de Lierse uitgever Van In. We wilden ons toen concentreren op de Belgische en internationale Franstalige markt.”

Vandaag liggen de kaarten anders. Het Vlaamse landschap van educatieve en wetenschappelijke uitgaven _ en dan vooral het segment van de schoolboeken _ consolideert dat het een aard heeft. Het handjevol marktspelers beloert elkaar voortdurend. Behalve het eerder vermelde viertal staan ook De Sikkel en Die Keure in de arena. Van In kwam eind juni in handen van het Britse 3i. De risicokapitaalgroep legde voor de Lierse uitgever en zijn Nederlandse zuster Malmberg 220 miljoen euro (8,9 miljard frank) op tafel.

Half juli deed De Boeck op zijn beurt een strategische zet en slokte de educatieve en wetenschappelijke poot van Standaard Uitgeverij op. Het overnamebedrag blijft een goed bewaard geheim, maar lag volgens de concurrenten veel te hoog. “Ach, wat is te hoog?” relativeert Ludo Camps, die bij De Boeck de Vlaamse markt bewerkt. “Waarschijnlijk waren de druiven te zuur voor de collega’s. Maar ook voor De Boeck smaakten die druiven op zeker moment te zuur. Toch voor de overname van Van In. Ook wij waren geïnteresseerd in die acquisitie. Maar volgens ons betaalde 3i op zijn beurt voor Van In een te hoge prijs. 3i betaalde drie keer de omzet van de uitgever. Wij betaalden in verhouding veel minder voor de Standaard-divisie.”

Lambermont levert business

“We hebben nooit een goede gelegenheid gemist voor een acquisitie,” vult Georges Hoyos aan. De overnames sinds begin jaren tachtig zetten die bewering kracht bij. Uitgever De Boeck, die in 1883 in Brussel startte, kocht de voorbije twee decennia een indrukwekkende reeks uitgeverijen en dito merknamen. De marktleider op de Franstalige schoolboekenmarkt verwierf Wesmael, de nummer twee in schoolboeken in België. En Dessain, de specialist in klassieke talen. Duculot is de uitgever van _ oh nachtmerrie! _ Le Bon Usage, het standaardwerk voor de Franse grammatica van Maurice Grevisse.

Nu komt daar de Vlaamse markt bovenop. Die vertegenwoordigde in 1999 een omzet van 49,6 miljoen euro (2 miljard frank) aan schoolboeken voor het lager en secundair onderwijs, en oogt sowieso rianter dan de Franstalige markt. La Communauté française toonde zich in 1999 heel wat schraperiger, met amper 17,35 miljoen euro (700 miljoen frank) voor schoolboeken. “De Vlaamse taart is veel groter,” legt Ludo Camps uit. “Misschien verbetert met het Lambermont-akkoord de situatie in Wallonië?” Het lager en secundair onderwijs in de Franstalige gemeenschap maakt zich het komende decennium alvast op voor een miljoenenstroom, die tot 2010 een bonus oplevert van 776 miljoen euro (31 miljard frank).

Maar de Brusselse uitgever zit echt niet te wachten op dat nieuwe manna. Want het segment schoolboeken levert ‘slechts’ 17% van de omzet van Groupe De Boeck. De uitgever diversifieert al enkele jaren. De meest in het oog springende operatie was de overname in 1991 van Larcier, dé specialist in juridische publicaties in België. Bovendien werd de voorbije vijf jaar al 3 miljoen euro (121 miljoen frank) gepompt in ontwikkelingen in multimediale technieken. De jongste editie van Larcier wordt in september op cd-rom uitgebracht, in 2002 volgt de toegang via het internet. Het meest succesvolle product in de lichting nieuwe media is de cd-rom Mijn rijbewijs, waarvan sinds 1997 meer dan 20.000 exemplaren over de toonbank vlogen.

In Frankrijk stichtte De Boeck in 1996 een volle dochter, De Boeck Université. De universitaire en wetenschappelijke uitgeversmaatschappij verwierf in vijf jaar een solide reputatie. Een van de toppers is het internationaal verspreide tijdschrift La Revue du Moyen Age. “We koesteren ons internationaal imago. Noem De Boeck dus geen Waalse uitgever. We zijn actief in België, Canada, Congo, Frankrijk en Zwitserland en streven daarbij steeds naar hoogkwalitatieve uitgaven in de specifieke taal van het land,” zegt Hoyos.

Zusters en dochters

Maar dat streven naar hoge kwaliteit zou Groupe De Boeck ook wel eens op de eigen organisatie mogen toepassen. Want de juridische structuur op groepsniveau (zie organigram) kan verwarring zaaien. De holding Groupe De Boeck is in handen van de twee familiale aandeelhouders: de families De Boeck en de Voghel. Daaronder schuilen een aantal filialen. Met als belangrijkste De Boeck & Larcier en het Franse De Boeck Université. Het bedrijf heeft voorts minderheidsparticipaties in Les Editions de l’Octogone en Tempora. Octogone is een kleine uitgever, gespecialiseerd in reizen en cultuur. Tempora organiseert tentoonstellingen en brengt ook catalogi op de markt.

In het groothertogdom Luxemburg huist het IT-filiaal. Binnen twee maanden krijgt dat de naam De Boeck Information Technology. Twintig mensen ontwikkelen toepassingen voor multimedia en het internet. Ze werken ook voor derden, zoals de elektronische databank van het Europees Parlement.

Nog een participatie voor multimediale toepassingen is Winbooks. Het bedrijf ontwikkelt boekhoudprogramma’s op cd-roms. “We hebben vijf jaar zwaar geïnvesteerd in Winbooks. De producten worden pas sinds dit voorjaar gecommercialiseerd,” vertelt Georges Hoyos.

Dat zal weer wat geld in het laatje brengen. Goed voor een verdere afbouw van de schuldgraad. Begin jaren negentig zag het er somber uit voor Groupe De Boeck. De diverse overnames en de bouw van een nieuw distributiecentrum in Louvain-la-Neuve deden de kosten de pan uit swingen. Einde 2000 was de financiële toestand op groepsniveau sterk opgeklaard. Tegenover een vreemd vermogen van 6,35 miljoen euro (256 miljoen frank) stond een eigen vermogen van 4,04 miljoen euro (163 miljoen frank). Bovendien komt 1,83 miljoen euro (74 miljoen frank) van dat vreemd vermogen van de Waalse overheid _ een renteloze lening voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën.

Toch sleutelt De Boeck verder aan zijn rentabiliteit. Want ook met het distributiefiliaal Acces Plus moet het bergop. Het in 1991 opgerichte verdeelhuis in Louvain-la-Neuve benut zijn capaciteit niet volledig. Dat verandert met de overname van de educatieve en wetenschappelijke boeken van Standaard Uitgeverij. Voor de verdeling van die werken wordt voortaan Louvain-la-Neuve ingeschakeld. De merknaam “Standaard” verdwijnt overigens, want die kon niet worden gekocht. Elk nieuw werk, en elke herdruk, komt voortaan gewoonweg _ u raadde het al _ onder de naam “De Boeck” op de markt.

Wolfgang Riepl

“Noem De Boeck geen Waalse uitgever.” [Georges Hoyos, De Boeck]

De Vlaamse schoolboekenmarkt vertegenwoordigde in 1999 een omzet van 49,6 miljoen euro, de Franstalige amper 17,35 miljoen euro.