Een uitvoerder is geen slaaf

HET Vioolconcerto wordt niet gerekend tot de meesterwerken van Robert Schumann. Maar daar denkt niemand aan als Patricia Kopatchinskaja het volgende week in Antwerpen en Gent speelt.

“Een uitvoerder is geen slaaf. Alles wat ik speel, probeer ik opnieuw uit te vinden, samen met de componist. Ik studeer een werk zo in dat ik het iedere keer weer anders kan uitvoeren. Zodra je denkt: dít is hoe ik het wil spelen, sla je het dood.” Patricia Kopatchinskaja (40), die volgende week drie keer het Vioolconcerto van Robert Schumann vertolkt met het Antwerp Symphony Orchestra en dirigent Philippe Herreweghe, is geen violist als een ander. Ze is ervan overtuigd dat ze als uitvoerder wordt geroepen door stukken die haar nodig hebben. Op haar concerten speelt ze met de partituur voor zich, maar alleen “om zo veel mogelijk vrijheid te hebben om te experimenteren”. Haar motto is de oproep van Sergej Diaghilev, de stichter van de Ballets Russes: “Verras me!” Elk stuk dat ze speelt, doet ze origineel klinken, zonder blasé over te komen. Ze is een podiumbeest, maar ze heeft ook iets breekbaars. Kopatchinskaja speelt niet alleen klassiek repertoire maar ook folk, jazz, middeleeuwse muziek en hedendaagse stukken. Ze werkt geregeld samen met grote namen van de historisch verantwoorde uitvoeringspraktijk, onder wie Philippe Herreweghe. Maar of een werk helemaal klinkt zoals de componist het oorspronkelijk heeft bedoeld, is voor haar niet belangrijk. Als uitvoerder kan ze niet negeren dat haar publiek Oscar Peterson, Elvis Presley, The Beatles en Gianna Nannini heeft gehoord, vindt ze. Ze wil het klassieke repertoire uitvoeren alsof het nieuwe muziek is.

Het Vioolconcerto van Robert Schumann is niet echt populair. “Wellicht kan geen enkele violist het als een meesterwerk doen klinken”, schreef een recensent van The Guardian over de opname die ze van dat werk maakte. “Maar Kopatchinskaja speelt het wel alsof het echt leeft.”