‘EEN KWESTIE VAN POLITIEKE WIL’

De investeringsexpert Mohamed El-Erian (56) leidde tot maart het Amerikaanse fonds Pimco, een van ‘s werelds grootste specialisten voor staatsleningen. Vandaag adviseert hij de moedermaatschappij Allianz.

Heeft Europa verkeerd op de financiële crisis gereageerd?

“De eurozone had het beter kunnen doen. De hoge werkloosheidsgraad, vooral onder de jongeren, is alarmerend. Maar dat geldt ook voor de Verenigde Staten, Groot-Brittannië of Japan. Overal wordt te weinig geïnvesteerd, de hervormingen van de arbeids- en goederenmarkten zijn nog onvoltooid. Met uitzondering van Duitsland hebben de meeste hoogontwikkelde economieën het in de voorbije vijftien jaar nagelaten om zichzelf te vernieuwen.”

Waaraan ligt dat?

“De Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Ierland, Griekenland en andere landen hebben het verkeerde groeimodel gekozen. Ze gingen ervan uit dat de hegemonie van de financiële economie de volgende stap in het kapitalisme vormde, na de fasen van de landbouweconomie, de industrialisering en de dienstenmaatschappij. Uit banken die de economie dienen, zijn financiële concerns gegroeid die te veel een doel op zich vormen.”

Is er iets veranderd? Het beleid van de centrale banken is er toch nog altijd op gericht de banken te helpen?

“Nee, de Fed noch de ECB gelooft dat dit model op termijn houdbaar en wenselijk is. Ze willen met hun soepele geldpolitiek enkel een brug bouwen, tot een systeem ontstaat waarin de banken opnieuw een dienende rol spelen.”

Maar aan die brug wordt al lang gebouwd.

“Dat klopt. En het valt te vrezen dat de malaise en de zwakke groei nog een tijdje aanhouden. Sommige politici begrijpen nog altijd niet hoe ernstig de toestand is. Zij geloven dat er enkel een conjunctureel probleem is. Stijgingen en dalingen zijn er altijd geweest. Maar de langetermijntrend wijst naar beneden, het groeipotentieel neemt voortdurend af.”

De ECB begint nu massaal waardepapier over te nemen van de banken. Helpt dat de economie vooruit?

“De noodzakelijke ingrijpende hervormingen kunnen alleen van de regeringen komen. Zij hebben alles in handen om een nieuwe neerwaartse spiraal te vermijden. Dat maakt het zo frustrerend. Het is alleen een kwestie van politieke wil en van duurzame omzetting.”

Moet Duitsland meer het voortouw nemen?

“De grootste drie economieën van de eurozone — Duitsland, Frankrijk en Italië — hebben tegenwind. Maar in plaats van aan één zeel te trekken, nemen ze uiteenlopende posities in. Uiteindelijk moeten ze alle in beweging komen: structurele hervormingen zijn in bijna alle eurolanden noodzakelijk. Het is een goede zaak dat Duitsland nu over meer investeringen begint te spreken, onder meer in infrastructuur.”