Een miljard euro winst, een afgewerkte herstructurering en een spijzig dividend in het vooruitzicht. KBC lijkt het verleden achter zich te laten. CEO Johan Thijs ziet de stresstest van de ECB vol vertrouwen tegemoet.
KBC publiceert over het boekjaar 2013 een nettowinst van 1,02 miljard euro. Als abstractie gemaakt wordt van de erfenis uit het verleden (CDO’s, desinvesteringen) komt de winst uit op 960 miljoen euro.
Voor het eerst sinds lang zijn beide cijfers bijna gelijk, het bewijs dat KBC zijn herstructurering nagenoeg afgerond heeft. De risico’s op de CDO’s zijn sterk ingeperkt, het lijstje met desinvesteringen is afgerond, en 2013 werd gebruikt om de bezem door de Ierse kredietportefeuille te halen.
Meer dan een miljard euro provisies op slechte Ierse leningen nam KBC in 2013. De bank-verzekeraar liep daarmee vooruit op de voorschriften van de balansdoorlichting (asset quality review, AQR) door de Europese Centrale Bank. Meteen zijn de grootste twee uitdagingen voor 2014 benoemd: Ierland en de AQR. De Ierse probleemkredieten blijven stijgen. 26,2 procent van het Ierse leenboek (met een waarde van 15,3 miljard euro) kent meer dan negentig dagen betalingsachterstand. Daarvan is volgens de nieuwe definitie van non performing loan of probleemkrediet maar 37 procent afgedekt voor provisies. En bij de AQR wil de ECB met de fijne kam door de hele kredietportefeuille van KBC gaan.
Enkele macro-economische indicatoren voor Ierland zijn al een tijd gunstig: de werkloosheid daalt, de huizenprijzen klimmen uit het dal en het land kan zich weer op de markten financieren. Hoe verklaart u dat de probleemkredieten van KBC Bank Ireland toch toenemen?
JOHAN THIJS. “Al in 2012 kondigde zich in Ierland een economisch herstel aan. Dat sterkte ons in de overtuiging dat 400 miljoen euro provisies zou volstaan in 2013. We gingen ervan uit dat de probleemkredieten zouden stagneren en dan dalen. Maar het herstel bleek vooral exportgedreven. De binnenlandse vraag bleef achter.
“Bovendien nam de Ierse overheid maatregelen om hypotheeknemers met betalingsachterstand te beschermen. Dat leidde tot de bizarre situatie dat iemand die zijn lening niet afbetaalde niet persoonlijk getroffen werd, terwijl zijn buurman, die zijn lening wel afbetaalde, de eindjes nauwelijks aan elkaar kon knopen. Het gevolg was natuurlijk dat die buurman ook stopte met afbetalen. En dus werden wij, tegen de verwachtingen in, geconfronteerd met een toename van de probleemkredieten.”
In plaats van 400 miljoen euro nam KBC in 2013 voor een miljard euro provisies.
THIJS. “Ja, omdat we ons gebaseerd hebben op de eerste indicaties van hoe de ECB dit jaar de balansdoorlichting en de stresstesten van 130 banken in Europa wil aanpakken. Herschikte en geherstructureerde leningen komen in een hogere risicoklasse terecht, en wij hebben daarop geanticipeerd. Dat heeft geleid tot de herclassificatie van 2 miljard euro aan Ierse woonkredieten en 200 miljoen euro aan Ierse bedrijfskredieten, en bijgevolg tot een pak meer provisies.”
Hoe ziet u de toestand in Ierland evolueren?
THIJS. “Ierland zal het redden, daarvan ben ik overtuigd. In de VS, waar men nauwe banden met Ierland heeft, heerst een zeer groot optimisme over dat land. Maar op korte termijn blijf ik voorzichtig. Rooskleurig is de situatie nog niet. Het blijft wachten tot de motor van de binnenlandse vraag aanslaat. Daarom houden we rekening met 150 tot 200 miljoen extra afschrijvingen in 2014.”
In Hongarije transfereerde KBC ook leningen naar een hogere risicoklasse, maar dat leidde uiteindelijk maar tot 21 miljoen euro provisies. Vanwaar het grote verschil met Ierland?
THIJS. “In de eerste plaats is onze kredietportefeuille in Hongarije veel kleiner (5 miljard euro, nvdr.) en waren de regels voor de classificatie van probleemkredieten in Hongarije veel strikter dan in Ierland. Bovendien is de kwaliteit van de Hongaarse portefeuille gewoon beter. In Ierland is het hele leenboek van 15,3 miljard euro getroffen. Afhankelijk van de finale beslissing van de overheid in Hongarije is het echt kritische deel van de portefeuille (de hypotheekleningen in vreemde munten, nvdr.) slechts 1,4 miljard euro groot.”
De AQR komt eraan. Wat betekent dat voor KBC?
THIJS. “De balansdoorlichting is een gigantische oefening. In België voert de Nationale Bank de test uit, in opdracht van de ECB. We verwachten dat ze een 50-tal mensen bij KBC neerzet. Wij hebben al een deel van ons personeel vrijgemaakt om mee te helpen, en we roepen ook de hulp van een externe partner in.”
Hoe gaat de test precies in zijn werk?
THIJS. “Bepaalde activaklassen worden uitgekozen en in detail geanalyseerd. De resultaten worden dan geëxtrapoleerd op de hele portefeuille. Ik heb begrepen dat men in België bijvoorbeeld de hypotheekportefeuille niet van nabij zal bekijken omdat de risico’s heel klein zijn. KBC moet amper drie basispunten (0,03 procent, nvdr.) afschrijven op die portefeuille. De stukken die men wel onderzoekt, worden heel grondig uitgeplozen, lijn per lijn en dossier per dossier.”
Het hoofd van de Europese toezichthouder, de Française Danièle Nouy, verklaarde vorige week dat banken die niet leefbaar zijn moeten kunnen omvallen. Wat denkt u daarvan?
THIJS. “Ik weet niet welke context door haar hoofd spookte, maar als een financiële instelling omvalt, kan dat zeer nefaste gevolgen hebben. Alles hangt af van de omvang van de bank. In de Verenigde Staten zijn de voorbije jaren 300 banken failliet gegaan en in 299 gevallen is dat vrij geruisloos gebeurd. Maar dat ene geval, Lehman Brothers, heeft het volledige financiële systeem in gevaar gebracht. Waarmee ik maar wil zeggen: een bank laten omvallen, doe je niet zomaar. De gevolgen kunnen verschrikkelijk zijn. Het lijkt me heel onverstandig een zwakke bank die systeembelangrijk is te laten omvallen. Daar hebben we heel slechte ervaringen mee.”
Moet de AQR niet voldoende streng zijn om de markten weer vertrouwen te geven in de Europese banksector?
THIJS. “Wat is de definitie van streng? Moeten er een paar banken omvallen, zoals mevrouw Nouy zegt, opdat de AQR geloofwaardig zou zijn? Dat vind ik een beetje een bizarre redenering. Dan moet je een balanstest doen voor 130 instellingen en de laatste tien failliet laten gaan. Is het dat wat we willen? Ik zou denken dat je gewoon heel geloofwaardige limieten en regels hanteert in de stresstesten. En als zou blijken dat alle banken daarin slagen, is de test dan daarom ongeloofwaardig?”
Verwacht u dat er banken niet zullen slagen?
THIJS. “Dat zou best kunnen. Ik las dat enkele Duitse Landesbanken en kleinere Italiaanse instellingen het moeilijk zullen krijgen.”
En KBC?
THIJS. “Wij verwachten geen problemen. Onze kapitaalratio’s zijn voldoende sterk. KBC behoort tot de best gekapitaliseerde banken van Europa.”
Nouy verklaarde ook dat staatsobligaties een risicogewicht moet krijgen. Bent u het daarmee eens?
THIJS. “Daar is al langer sprake van. En er valt iets voor te zeggen. Uiteindelijk heeft de crisis in Zuid-Europa aangetoond dat overheidspapier niet risicoloos is. Gezien de tijdsgeest valt een beslissing in die richting te verwachten. Maar de boodschap van mevrouw Nouy was ook dat er eigenlijk geen enkele belegging meer veilig is. En dat is toch wel een stevige uitspraak. Je zult als belegger maar op het punt staan een staatsbon te kopen. Ik vraag me af hoe men dat product straks in de markt zal zetten.”
Een risicoweging voor staatspapier, hoe beperkt ook, zal altijd een negatieve impact hebben op uw kapitaalratio’s. Maakt u dat niet bezorgd?
THIJS. “Volgens de huidige reglementering kan een bank een nulweging toepassen voor staatspapier van haar eigen land. KBC heeft voor ongeveer 23,6 miljard euro Belgisch overheidspapier in handen. Stel dat daar een weging van 4 of 5 procent komt dan nemen onze risicogewogen activa met iets meer dan een miljard euro toe. In plaats van 91 miljard spreek je dan van 92 miljard euro risicogewogen activa. Voor de berekening van onze kapitaalratio’s maakt dat nauwelijks verschil. We hebben nu conform Bazel III een kernkapitaal-ratio van 12,5 procent. Die zou niet significant lager komen te liggen. De impact is te vergelijken met de 5 procent risicoweging die de Nationale Bank recentelijk oplegde voor de 30 miljard euro aan hypotheekleningen die we aanhouden. Ik maak me daarover geen zorgen. Onze kapitaalpositie is intussen zo stevig dat we dergelijke tikken best kunnen verdragen.”
PATRICK CLAERHOUT
“KBC behoort tot de best gekapitaliseerde banken van Europa”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier