Een gesloten schelp

Bij de oliegroep Shell neemt met de Nederlander Ben van Beurden op 1 januari een ervaren rot de teugels over van de Zwitser Peter Voser.

Shell’s Shock’, ‘Ben van Nonymous’ en ‘Mr. Who?’ Echt vleiend waren de titels in de Angelsaksische zakenkranten niet bij de aanstelling van Ben van Beurden. Hij is pas sinds januari lid van het directiecomité van Shell. Bij de bookmakers stond hij pas op de vierde plaats, ver achter de gedoodverfde favoriet Simon Henry, de financieel directeur. Wie begin mei een euro inzette op de Delftenaarkreeg er vorige week 8 terug.

De zakenkranten zagen ook de sterke punten van Van Beurden. De nieuwe topman kent het grootste Europese oliebedrijf door en door. Sinds begin dit jaar leidde hij de downstream-activiteiten van de groep (raffinage, chemie en marketing, inclusief retail), die goed zijn voor een vijfde van de nettowinst, een kwart van de operationele cashflow en 90 procent van de omzet.

Van Beurden ging bij Shell aan de slag in 1983, na het behalen van een diploma scheikundig ingenieur aan de Technische Universiteit Delft. Een carrière van operationele en commerciële functies in onder andere de Verenigde Staten, Soedan en Maleisië volgde, waarbij hij vooral in downstream-activiteiten actief was, maar ook tien jaar in de lng-sector (vloeibaar aardgas).

The Quiet Man

Die ervaring met de gaswereld speelt zeker in Van Beurdens voordeel, want gas is de jongste jaren de belangrijkste groeimotor van het Brits-Nederlandse concern. Het investeerde er een slordige 30 miljard euro in. Daarmee werkte het zich in die branche op tot de wereldleider van de beursgenoteerde oliebedrijven. Lng levert doorgaans iets lagere rendementen op dan investeringen in olie-exploratie, maar het zorgt wel decennia voor een stabiele cashflow.

Van Beurden staat niet graag in de schijnwerpers — hij is bijvoorbeeld onvindbaar op LinkedIn — maar wordt omschreven als ‘slim en inhoudelijk sterk’. ‘The Quiet Man’ haalt resultaten door zijn doordachte, gestructureerde en methodische aanpak. Hij stoot zelden iemand voor het hoofd, is zeer ondersteunend naar zijn medewerkers, maar ook zeer vastbesloten.

4 miljoen vaten per dag

Van Beurden zat, als directiesecretaris van de toenmalige CEO Phil Watts, op de eerste rij toen in 2004 een schandaal losbarstte over de olie- en gasreserves van het bedrijf, die door de top jarenlang waren overschat. Dat is nu een troef, want de Nederlander leerde er te focussen op operationele performantie en het belang om managers voor hun verantwoordelijkheid te plaatsen.

Dat is zeker nodig, want de oliebedrijven staan onder steeds grotere druk. Ze moeten hun reserves vervangen, terwijl ze grotere risico’s moeten nemen bij de ontginning van olie op steeds moeilijker bereikbaar plaatsen zoals de diepzee of het noordpoolgebied, en tegelijk hun kosten onder controle houden. Zo mikt Shell op een productie van 4 miljoen vaten olie per dag in 2017, terwijl de teller begin dit jaar op 3,6 miljoen stond.

Bovendien kreeg Shell de jongste jaren kritiek van beleggers, omdat het zijn investeringen op een bijzonder hoog peil hield: 23 miljard in 2012 en wellicht 25 miljard euro dit jaar. Daardoor blijft het dividend relatief laag, wat zich ook weerspiegelt in een gematigde koers-winstratio van 8,1, terwijl concurrenten als ExxonMobil en ConocoPhillips boven 11 zitten.

Geen koerswijziging

Maar voorzitter Jorma Ollila liet al weten dat er geen grote koerswijzigingen moeten worden verwacht. “Ben zal de strategische agenda die we hebben opgesteld, voort uitvoeren en ontwikkelen.” Dat betekent dat de focus op grote langetermijnprojecten behouden blijft, zoals het 15 miljard dure Pearl-project in Qatar. Daar wordt gas in gemakkelijker vervoerbare vloeistoffen omgezet.

De grote uitdaging voor Van Beurden is die investeringen om te zetten in stevige inkomsten. In Noord-Amerika heeft Shell bijvoorbeeld zwaar ingezet op schaliegas en Canadese teerzanden waar olie uit wordt gewonnen. Maar door het succes van die producten kelderde de prijs, waardoor de upstream-activiteiten in de regio vorig jaar verlieslatend waren. Er werd 2,3 miljard euro uitgegeven aan proefboringen in de ijszeeën rond Alaska, zonder veel resultaat. De nieuwe topman heeft ervaring met turn arounds. Hij kreeg in 2006 de leiding over de noodlijdende chemiedivisie, en leidde ze vorig jaar naar een winst van ruim een miljard euro.

LUC HUYSMANS

Voorzitter Jorma Ollila liet al weten dat er geen grote koerswijzigingen moeten worden verwacht.