Economie en dierenwelzijn

Meer dan ooit wordt de publieke opinie aangesproken om zich te bekommeren om het dierenwelzijn. Er zijn de verkopers van biologisch voedsel, zoals eieren van gezonde neerhofkippen. De prijs ligt dan ook een stuk hoger dan die van eieren uit de legbatterij, maar de consument betaalt er graag meer voor. Met de regelmaat van een klok betogen topmodellen – meestal (half)naakt om de nodige aandacht te trekken – tegen de verkoop van bont. Acties die niet zonder gevolg zijn. Het odium dat mensen die bont kopen met zich meedragen, is enkel versterkt. De voorbije jaren is de aandacht voor een diervriendelijke behandeling van slachtvee ook toegenomen.

De bevolking zou door de mobilisatie van die drukkingsgroepen meer en meer bekommerd moeten zijn om het dierenwelzijn, maar de vraag rijst in welke mate dat te verzoenen is met een aantal economische imperatieven en individuele preferenties.

In het boek Compassion by the pound wordt dierenwelzijn voor het eerst gekoppeld aan economie. De auteurs benadrukken in de inleiding dat het om een complex en schizofreen gegeven gaat. “Mensen zijn empathisch voor de dieren die ze opeten. Ze willen ook dat de dieren die ze eten in een zo natuurlijk mogelijke omgeving worden opgekweekt, maar de vraag is of ze daarvoor een extra prijs willen betalen.” Willen ze meer betalen voor het vlees van een dier dat in een bucolische landelijke omgeving is gekweekt?

De discussie over dierenwelzijn is economisch relevant. De warenhuisketen Delhaize laat de consument sinds 2010 kiezen tussen konijnenvlees van batterijen en vlees van ‘alternatieve kweek’. Konijnen verblijven dan in parken. Dat laatste vlees is duurder en dat is uiteindelijk de keuze die de consument maakt. Maar de consument kiest vaak voor zijn portemonnee en koopt uiteindelijk het goedkoopste product.

Dat is een van de belangrijke vaststellingen van Compassion by the pound. Het is mooi om aan te geven dat we bekommerd zijn om de kippen en de varkens op de boerderij. De échte vraag is hoeveel een verbetering van de levensomstandigheden van die dieren mag kosten. Niet veel blijkbaar, zo blijkt uit een onderzoek dat in het boek is opgenomen. Auteurs Bailey Norwood en Jayson Lusk zijn bereid zo’n drie dollar te betalen voor een substantiële verbetering van de leefomstandigheden van 1000 boerderijdieren. Volgens de auteurs zijn de cijfers in Europa vergelijkbaar De meeste mensen liggen in de realiteit minder wakker van het welzijn van boerderijdieren dan we meestal denken. In een andere enquête van de auteurs blijkt dat een derde van de mensen geen enkel belang hecht aan dierenwelzijn. Twee derde van de mensen vindt dat dieren niet zouden mogen lijden, maar dat er geen opgelegde maatregelen genomen mogen worden om dit lijden tegen te gaan. Slechts één procent van de mensen vindt overheidsingrijpen wel een verplichting.

Bailey Norwood en Jayson Lusk, Compassion by the pound, Oxford University Press, 2011, 416 blz, 35 euro

THIERRY DEBELS