Nu het geconsolideerde eigen vermogen van de holding Dexia onder nul gezakt is, worden alle toekomstige verliezen afgewenteld op de overheid. Maar een onmiddellijk faillissement van Dexia betekent een nog veel grotere ramp.
Een verlies van 11,6 miljard euro. Dat was het resultaat dat Dexia na het annus horribilis 2011 publiceerde. De Belgisch-Franse bankgroep was het jaar nog redelijk optimistisch ingegaan, maar de schuldencrisis in Europa en het opdrogen van de financieringsmarkt hebben haar de das omgedaan.
Dexia geeft voor het eerst een overzicht van de opeenvolging aan liquiditeitsproblemen waarmee de groep te kampen kreeg. In maart en mei 2011 waren er ratingverlagingen van respectievelijk Moody’s en Standard & Poor’s. Daardoor verloor Dexia tussen eind april en eind juni 22 miljard euro aan niet-gedekte financiering.
Door de verslechtering van de crisis in de eurozone ging de geldmarkt in de zomer volledig dicht voor de groep. Vooral Amerikaanse investeerders stonden bijzonder wantrouwig tegenover een bank met een grote blootstelling aan Griekenland en andere Zuid-Europese landen. Eind september was Dexia nog eens 6 miljard euro aan ongedekte leningen kwijt. Bovendien moest het door de scherpe rentedaling in Duitsland meer dan 15 miljard euro cash in onderpand geven aan de tegenpartijen van rente-swaps.
De doodsteek
De beslissing van Moody’s op 3 oktober om de korte- en langetermijnratings onder toezicht te plaatsen, betekende de doodsteek. Niet alleen ging er nog eens voor 9 miljard euro interbancaire financiering verloren, de particuliere klanten in België en Luxemburg verloren ook het vertrouwen en trokken 7 miljard euro aan deposito’s weg. Er zat niet anders op dan de groep te ontmantelen.
Dexia Bank België ging voor 4 miljard euro naar de Belgische overheid. Daarmee was de retailbank in België gered. De Dexia-holding had op dat moment geen toegang meer tot de markt van ongedekte financiering (leningen zonder onderpand). Een onmogelijke toestand als je businessmodel er al jarenlang in bestaat langetermijnleningen en kredieten toe te staan en obligaties op te kopen, en die op korte termijn te financieren.
Per eind 2011 kampte de holding nog altijd met een short term liquidity gap (kortetermijnfinancieringstekort) van 88 miljard euro. Die werd bijna uitsluitend gefinancierd door een liquiditeitslijn vanuit Dexia Bank België, door leningen bij de centrale banken (31 miljard, waarvan 19 miljard noodliquiditeiten), en vanaf 21 december door leningen waarvoor België (60,5 %), Frankrijk (36,5 %) en Luxemburg (3 %) zich tot een maximum van 45 miljard euro garantstellen.
Die laatste regeling moest Dexia en zijn Franse filiaal Dexia Crédit Local toelaten zich op de markt te herfinancieren. Dat gebeurde vrijwel meteen, want een paar dagen later was de gewaarborgde schuld al opgelopen tot 22 miljard euro.
Het plan is dat Dexia het met de staatswaarborg opgehaalde geld gebruikt om de dure noodliquiditeiten af te bouwen en de ongedekte financiering door Dexia Bank België terug te betalen. Volgens onze informatie bedroeg de blootstelling van Dexia Bank België aan haar voormalige moedermaatschappij tot voor kort nog altijd 40 miljard euro, waarvan 10 miljard niet gedekt was door een onderpand. In de volgende weken zou de ongedekte blootstelling tot onder het miljard moeten dalen.
De prioriteit van de Belgische overheid ligt duidelijk bij het beveiligen van Dexia Bank België. De keerzijde van de medaille is dat Dexia meer schulden met staatswaarborg opneemt. Optimisten zeggen dat de blootstelling van de Belgische staat op die manier afneemt van 100 procent (via Dexia Bank België) naar 60 procent (via de gewaarborgde schulden). Pessimisten wijzen op de enorme bedragen waarvoor de Belgische staat zich garantstelt.
Waarborg uitbreiden
Eind vorig jaar had Dexia twee pakketten gewaarborgde schuld uitstaan: 24 miljard euro (vooral op lange termijn) onder het garantieschema van 2008 en 22 miljard onder de nieuwe waarborgregeling. Daarvan is 60,5 procent dus ten laste van de Belgische overheid, wat betekent dat ze eind 2011 al een reële blootstelling (los van Dexia Bank België) van bijna 28 miljard euro op Dexia had.
Bovendien dringt CEO Pierre Mariani aan op een uitbreiding van de waarborgregeling tot de oorspronkelijk overeengekomen 90 miljard euro. “Dat is een conditio sine qua non om het voortbestaan van Dexia te garanderen”, stelde Ma-riani op een persconferentie in Parijs.
Het ‘probleem’ is dat Dexia voor die waarborgen een vergoeding moet betalen. 550 miljoen euro in 2011, 450 miljoen in 2010, in totaal al meer dan anderhalf miljard sinds 2008. Wanneer de restbank al haar operationele activiteiten verkocht heeft, staan er onvoldoende inkomsten tegenover die kosten en dreigt de holding structureel verlieslatend te worden.
Daarom wil Mariani dat de Europese Commissie de waarborgregeling snel goedkeurt en zich mild toont door ofwel een lage vergoeding te aanvaarden (waardoor Dexia een positief resultaat kan neerzetten), ofwel de betrokken landen toe te laten (indien ze dat zouden willen) de opbrengst van de waarborgen opnieuw in de groep te investeren. Mariani moet op 21 maart een businessplan voor Dexia-holding indienen bij de Europese Commissie, en het is duidelijk dat hij zonder goedkope overheidswaarborgen op 90 miljard euro schulden geen rendabel plan kan voorleggen.
Kortom, naarmate Dexia zijn financiering door Dexia Bank België en de centrale banken afbouwt, zullen de gewaarborgde sommen en dus de risico’s voor de Belgische belastingbetaler stijgen, terwijl de verzekeringspremie die Dexia daarvoor wil betalen, zou moeten dalen om het voortbestaan van de holding te verzekeren.
Nieuwe verliezen
Daarbij komt dat door het megaverlies over 2011 het geconsolideerde eigen vermogen van de holding 2 miljard onder nul gezakt is. Dat impliceert dat de verliezen uit het verleden geabsorbeerd zijn door de aandeelhouders, maar dat de buffers voor toekomstige verliezen weg zijn. Alle nieuwe, bijkomende verliezen die Dexia voortaan oploopt, worden dus voor 60 procent gedragen door de Belgische staat.
De kans dat die verliezen er komen, is groot. Voor Denizbank en Dexia Asset Management kan de groep misschien nog wat centen vangen. Maar daarna blijft ze achter met een portefeuille van nog altijd 95 miljard euro, waarvan 75 miljard aan obligaties met een gemiddelde looptijd van meer dan 13 jaar. Daarvan zijn voor 8,4 miljard effecten zonder rating of waardering – rommel zeg maar. Het blijft kijken welke verliezen Dexia nog kan incasseren. De liquidatie van de restbank kan jaren duren. Pas na afloop zal blijken hoe hoog de rekening oploopt. Veel zal afhangen van de kwaliteit van de resterende effecten in portefeuille en van de evolutie van de financiële markten. Maar laten dat nu net twee zwarte dozen zijn.
In elk geval lijkt het verstandig de restbank de tijd te geven haar portefeuille gespreid en geduldig te laten verkopen, in de hoop zo weinig mogelijk verlies te lijden. Het enige alternatief is een onmiddellijk faillissement. Maar dat zou niet alleen Dexia Bank België in gevaar brengen, het zou de Belgische staat meteen ook 28 miljard euro aan uitgewonnen waarborgen kosten.
Bovendien kan een implosie van Dexia gevolgen hebben voor andere financiële instellingen. De holding heeft nog altijd een balanstotaal van 300 miljard euro, waarvan 100 miljard euro schulden bij banken, 105 miljard uitgegeven schuldeffecten en 50 miljard afgeleide producten. Aan die sommen kleeft telkens een tegenpartij die verlies zou moeten nemen. Een faillissement van Dexia kan nog altijd het Lehman Brothers van Europa worden, weet ook Pierre Mariani: “Ik denk niet dat de centrale banken Dexia zullen laten vallen. Gezien onze grootte is het gevaar voor het financiële systeem niet geweken.”
PATRICK CLAERHOUT
Alle nieuwe verliezen die Dexia voortaan oploopt, worden voor 60 procent gedragen door de Belgische staat
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier