DENKERS

Wie zijn de invloedrijkste denkers uit de twintigste eeuw? De medewerkers van het Nederlandse Filosofie Magazine, onder wie Hans Achterhuis, selecteerden 59 bollebozen uit diverse wetenschappelijke hoeken. We vinden er filosofen als Wittgenstein en Heidegger, natuurkundigen als Einstein en Planck, psychologen als Freud en Jung. De afbakening en de selectie vormen het grootste probleem in dit fraai uitgegeven naslagwerk. Van elke geselecteerde krijgen we een beknopte biografie, een doorgaans goed toegankelijke, kritische beschouwing van het werk en een bibliografie. Drie economen haalden de lijst: John Maynard Keynes, Friedrich von Hayek en Jan Tinbergen (Nederlanders hadden wel een streepje voor bij de samenstellers). Wie zich niet het hoofd breekt over de keuze, krijgt aardige syntheses geserveerd. Wie meer verlangt, kiest beter voor kloekere boeken.

Wie er de tijd voor wil nemen, heeft een succulente kluif aan de Complete biografie van Friedrich Nietzsche door Curt Paul Janz. De goedkope paperbackuitgave van Tirion maakt deze turf ook financieel toegankelijk. Helaas valt het boek letterlijk uiteen lang voor je halfweg geraakt.

Peter Thielst gaat heel anders tewerk. In Het verhaal van Síren Kierkegaard brengt hij het leven en werk van de Deense filosoof naar voren in een begrijpelijk boek, dat ook een vrij jong publiek moet kunnen bekoren. Thielst verwerkt de historische gegevens in een biografische roman. Zoveel jonge lezers als Jostein Gaarder met De wereld van Sofie zal hij wel niet bereiken. De exploitatie van Sofie draait alvast verder. Nu verscheen Het lexicon van Sofie, waarin Otto Böhmer 130 filosofen en begrippen (te) kort toelicht.

We ronden dit filosofische intermezzo af met een korte ideeënroman van Peter Ackroyd. In De Plato-geschriften blikt een Plato uit het jaar 3700 terug op onder meer deze eeuw. Ackroyd pakt geestig en satirisch uit, maar werkt het basisidee te vlug uit. Het blijft bij een wat magere Spielerei, die ook door het erudiete gejongleer met Plato’s inzichten niet echt gered wordt.

Hans Achterhuis (e.a.), De denkers. Contact, 639 blz., 1990 fr. Curt Paul Janz, Friedrich Nietzsche – Complete biografie. Tirion, 998 blz., 795 fr. Peter Thielst, Het verhaal van Síren Kierkegaard. Fontein/Houtekiet, 304 blz., 790 fr. Otto Böhmer, Het lexicon van Sofie. Fontein/Houtekiet, 154 blz., 595 fr. Peter Ackroyd, De Plato-geschriften. BZZTôH, 159 blz., 650 fr.

LDD