Deelstaten moeten deel staatsschuld op zich nemen

Een gedeeltelijke regionalisering van de personenbelasting staat voor de Franstalige partijen gelijk met het overschrijden van een rode lijn. Nochtans is er voor de Belgische staatsfinanciën geen alternatief. Een nieuwe financieringswet met meer fiscale autonomie en financiële responsabilisering voor de deelstaten is nodig om het failliet van de federale overheid te vermijden. En er is zelfs meer nodig: de regio’s moeten ook een deel van de staatsschuld op zich nemen. Want de situatie waarbij de federale overheid zo goed als alle lasten van de overheidsschuld torst, is niet houdbaar.

Schuldregionalisering en schuldautonomie zijn noodzakelijk, stelt een recente studie van het Leuvense onderzoeksinstituut Vives. Dat de deelstaten op zijn minst een deel van de staatsschuld dragen, heeft heel wat voordelen. Het confronteert al de beleidsniveaus met de harde wet van de budgettaire verantwoordelijkheid en zal bijdragen tot de sanering van de overheidsfinanciën. Fiscale autonomie en schuldautonomie zijn ook onlosmakelijk met elkaar verbonden, want de schuld komt in feite neer op een uitgestelde belastingheffing.

In het Vives-model kunnen de deelstaten tot meer dan 40 procent van de schuld op zich nemen. Die wordt dan best verdeeld tussen de regio’s op basis van de belastingopbrengsten in elke deelstaat. Vlaanderen zou 63,3 procent van de geregionaliseerde schuld op zich nemen, Wallonië 28,3 en Brussel 8,4 procent. Die verdeling volgens het principe van de draagkracht is het billijkst en vermijdt dat Wallonië en Brussel – die de meeste verantwoordelijkheid dragen voor de opbouw van de schuld – virtueel failliet gaan.

Elk scenario waarin er sprake is van meer fiscale autonomie, laat staan van schuldautonomie is een nachtmerrie voor de Franstalige partijen. Elio Di Rupo en co. hebben zich hier klem gereden. Jarenlang heeft vooral de PS zich opgeworpen als de verdediger van het sociaaleconomisch immobilisme en het consumptiefederalisme. Het heeft de partij op 13 juni een mooie verkiezingsoverwinning opgeleverd. De Franstaligen waren er lange tijd van overtuigd op dezelfde weg verder te kunnen gaan. De Vlamingen zouden tevreden zijn met extra bevoegdheden terwijl de Franstaligen via extra belastingen het Belgische model in stand hielden.

Ondertussen is duidelijk dat geen enkele Vlaamse partij zomaar in dat scenario wenst mee te stappen. Een nieuwe financieringswet en dito responsabilisering is voor alle Vlaamse partijen een prioriteit, van N-VA tot sp.a en Groen!.

Di Rupo staat voor een onmogelijk dilemma. Ofwel houdt hij het been stijf en stevent België recht af op het faillissement en een implosie van de sociale zekerheid. Ofwel is hij bereid om een akkoord te sluiten over een verregaande splitsing van de fiscale bevoegdheden en de Belgische schuldenlast. In beide gevallen betekent dat op termijn de doodsteek voor de uitkeringseconomie die de machtsbasis van de PS vormde.

VISIE Staatsschuld, blz. 16

Door Alain Mouton

Responsabilisering betekent op termijn de doodsteek voor de uitkeringseconomie die de machtsbasis van de PS vormt.