Nokia was jaren de trots van Finland, maar in het technologielandschap kan de wind gauw keren. Het marktaandeel van Nokia duikelt naar beneden en de gsm-fabrikant maakt zware verliezen. Het zet nu alles in op het besturingssysteem van Windows.
De vrije val van gsm-fabrikant Nokia is niet te stoppen. Het marktaandeel van het zwaar verlieslatende bedrijf stuikte ineen van 40 procent eind 2007 tot 25 procent. De oorzaak van het verval is niet ver te zoeken.
In 2007 lanceerde Apple de iPhone. Sindsdien is de markt voor smartphones meer dan verdrievoudigd en krijgen gevestigde waarden zoals Nokia en BlackBerry (RIM) het erg moeilijk. Apple profiteert van de boom in het duurdere segment. Met een marktaandeel van slechts 5 procent slokt het meer dan 60 procent van de winst op die alle fabrikanten maken. Bij de goedkopere smartphones wordt Nokia weggeconcurreerd door onder meer Samsung en HTC.
Nokia scoorde altijd goed met zijn basistoestellen. Maar de marges waren daar een pak lager en bovendien willen de consumenten tegenwoordig een geavanceerde gsm. Westerse consumenten vinden Nokia niet hip genoeg, in de groeilanden kiezen ze voor een goedkoop Aziatisch toestel.
Zo heeft de Keniaanse operator Safaricom al meer dan 350.000 geavanceerde gsm’s van de Chinese producent Huawei verkocht. Een opmerkelijk succes aangezien 40 procent van de bevolking minder dan anderhalve euro per dag verdient, het toestel kost er 55 euro.
Het marktaandeel van Nokia kan tot onder de 20 procent duiken en dan wordt Samsung waarschijnlijk de grootste producent van gsm’s. Nokia verkocht in het tweede kwartaal 88,5 miljoen gsm’s terwijl het 100 miljoen toestellen moet verkopen om uit de kosten te komen. De financiële gevolgen zijn navenant. De omzet daalde met 7 procent naar 9,28 miljard euro en het bedrijf boekte een verlies van 368 miljoen euro. Nokia moet snel weer meespelen in de het lucratieve segment van de smartphones, zoniet dreigt de ondergang.
Het wordt bijzonder moeilijk om recht te krabbelen, er zijn genoeg voorbeelden van sectorgenoten die hun positie nooit meer konden herstellen. Tekenend is het wedervaren van Motorola Mobility. Het nummer twee van weleer degradeerde tot een verlieslatende tweederangspeler. Google nam het bedrijf vorige week over voor 9 miljard euro.
Patentenstrijd
Er wordt druk gespecialiseerd of Google zich aan de productie van smartphones waagt. Daarmee zou het bedrijf rechtstreeks concurreren met producenten zoals Samsung en HTC die het Android-besturingssysteem van Google gebruiken.
Wat Motorola voor Google zo’n aantrekkelijke prooi maakt, zijn de patenten. Motorola heeft een aantrekkelijke portefeuille van octrooien op hard- en software in de mobiele telefonie. Die zijn per stuk honderdduizenden euro waard en zijn het voorwerp van een bitse strijd tussen de fabrikanten. Zij betichten elkaar van inbreuken. Rechtszaken met miljardenclaims zijn niet van de lucht.
Google heeft die patenten nodig om Android te beschermen. Het stelt zijn besturingssysteem gratis ter beschikking van gsm-fabrikanten, maar zonder bescherming zijn zij blootgesteld aan erg dure schadevergoedingen en dreigen royalty’s op hun marges te wegen. De internetgigant hoopt de ontwikkelingskosten te recupereren via inkomsten uit advertenties tijdens mobiel surfen. Met de overname van Motorola is de investering van Google in mobiel internet ondertussen in de miljarden opgelopen.
In die patentenoorlog kon Nokia toch een belangrijke overwinning optekenen. Het kwam in juni tot een regeling met Apple. Details zijn niet bekend, maar Nokia zou een eenmalige vergoeding krijgen en ontvangt nadien nog royalty’s omdat Apple voor de iPhone terugviel op patenten uit Nokia’s portefeuille.
Nokia in zee met Windows
Dat is een opsteker voor de topman van Nokia, Stephen Elop. Hij zag de toestand alleen maar verslechteren sinds hij in 2010 overkwam van Microsoft. Elop zet alles in op een alliantie met zijn vroegere werkgever. In februari kondigde hij aan dat tegen 2011 Nokia met nieuwe smartphones op de markt komt die exclusief uitgerust zijn met het mobiele besturingsysteem van Microsoft.
Nokia’s zijn nu nog uitgerust met het Symbian-systeem. Een systeem dat het ook aan andere fabrikanten wilde slijten, maar daar kwam weinig van in huis. Nokia was zich trouwens al geruime tijd bewust van de tanende populariteit van zijn platform. Externe ontwikkelaars maakten liever toepassingen voor de platformen van Google en Apple.
In 2010 was Nokia samen met Intel begonnen aan een nieuw besturingssysteem, maar ook die activiteit verwijst Elop naar de prullenmand. Hij zet alles in op Windows Phone 7 voor zijn aanbod bij de duurdere en meest lucratieve toestellen. De goedkopere toestellen worden nog tot 2016 van Symbian voorzien.
Tot de nieuwe modellen in de winkel liggen, produceert Nokia nog smartphones met de oude software. Die toestellen zijn niet meer gegeerd en verklaren het snel afkalvende marktaandeel in het topsegment.
Met aankondiging om naar Windows over te stappen, heeft Elop een groot risico genomen. Ondertussen moet Nokia het jaar doorkomen met een verouderd gamma. Daarmee verhoogt ook de druk voor de nieuwe productlijn.
Volgens het onderzoeksbureau Gartner zou Nokia voor 90 procent van de toestellen op het Windows-platform kunnen tekenen. Bij de smartphones zou Nokia daarmee uitkomen op een aandeel van 17 procent wereldwijd. Maar dat is ver beneden de 30 of 40 procent die Nokia enkele jaren geleden nog haalde.
Andere experts staan sceptisch tegenover zo’n doorstart. “Ik heb zo mijn twijfels”, zegt Kevin Burden, vice-president mobile devices van ABI Research. “De verkooppunten vormen een van de pijnpunten. Gaan ze de klanten ertoe aanzetten om Nokia-Windows te kopen? Zeker is dat niet. Toen Palm een nieuw gamma smartphones lanceerde, vormden de winkels van Verizon een van de belangrijke distributiekanalen voor het merk, maar als de klanten uitleg kwamen vragen over de smartphones, richtten de verkopers zich op wat ze het best kenden: de Android-toestellen.” De nieuwe productlijn van Nokia moet dus van in het begin een succes zijn.
STIJN FOCKEDEY
Nokia moet het jaar doorkomen met een verouderd gamma.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier