“De zakenman, bij hem is het allemaal begonnen”

Een nieuwe auto vormgeven, dat gaat niet in vogelvlucht. In dit geval was er een volledig jaar nodig om uit te maken hoe hij er precies zou uitzien. Het design van de nieuwe BMW 5: een wordingsgeschiedenis.

Het is ook altijd wat. De vorige generatie van de BMW shockeerde. De chief designer van toen, ene Chris Bangle, had BMW immers in een al te radicaal vernieuwende stilistische richting geduwd. Het toch wel hoekige uiterlijk van die 5-reeks, veel gespecialiseerde journalisten hadden het er moeilijk mee in hun eerste commentaren.

Komt er jaren later een nieuwe 5 met meer glooiende contouren, zoals nu, dan is het opnieuw niet goed. “Te veel eenheidsworst”, hoorden we collega’s monkelen tijdens de internationale voorstelling. “Zet een drie, een vijf en een zeven naast elkaar, en ze lijken wel broertjes. De ene wat groter dan de andere.” Waarna een bijna collectieve weemoed naar de hoekige kantjes van de vorige BMW 5 zich meester maakte van het gezelschap.

Wie van de vijf?

We stonden erbij en keken ernaar, toch wel een beetje gniffelend. Omdat het telkens opvalt hoezeer auto’s een kwestie van emotie zijn, in deze tijden van verkeersveiligheid en jacht op CO2. Het is zonder twijfel een kwelling voor designers, die vaststelling. Zij moeten immers de gemene deler vinden, worstelend met eigen creativiteit en hang naar een bepaalde lijn die ze zelf als zinnenstrelend ervaren. Of misschien net niet.

Immers: is een designer niet veeleer een kunstenaar die zijn ding doet? Navraag leert van wel, en de heikele kwestie wordt dan maar naar de directie doorgeschoven. In het geval van de nieuwe 5-reeks ging dat niet anders dan bij andere nieuwe BMW-modellen. In grote lijnen: uit de schetsen van de designers, die in teamverband werken, kiest de chief designer er vijf. Daarvan worden dan levensgrote schaalmodellen gemaakt, waarna ieder team drie maanden tijd krijgt om zijn model te verfijnen. Zodra die klus geklaard is, mag de directie een eerste keer komen kijken. Volgt een debat dat brandhout maakt van drie modellen, waarna er dus twee overblijven.

“Kijk naar die haaienneus”

Na een nieuwe kans om bij te sturen of te verfijnen, kiest de directie uiteindelijk één model waaruit de definitieve contouren van de nieuwe auto zullen vloeien. “Mijn project werd gekozen”, zegt Jacek Fröhlich, de Pool die het team van het winnende design leidde, niet zonder enige trots. En hoe de 44-jarige directeur Exterior Design bij BMW tot de zuivere maar tegelijk glooiende lijn is gekomen, van wat al de zesde generatie van de 5-reeks is? De heer Fröhlich laat er geen speld meer tussenkomen: “Je moet altijd een basisidee hebben. In dit geval was dat: de 5 is een auto voor de zakenman. Dus ga je het universum van dat type klant bekijken, en ga je die mensen ook bevragen. Daaruit distilleerde ik twee krachtige lijnen die we moesten volgen. Het moest om te beginnen een elegante auto worden, en voorts wil zijn doelgroep een natuurlijk sportieve uitstraling. In een volgend stadium ga je vormen zoeken die daaraan beantwoorden. Dat betekent: uren, dagen en weken zitten brainstormen met je team, met potlood en papier, de ene schets na de andere op tafel gooien. Tot je samen tot een beslissing kunt komen: een schets waarmee je naar de top van het bedrijf kunt.”

En waarom zijn project heeft gewonnen? Architect-designer Jacek Fröhlich lacht: “Omdat het typisch BMW is”, en hij loopt om de snoet heen, de motorkap van zijn kind strelend. “Kijk naar die haaienneus, heel breed opengesperd en daardoor sportief ogend. Samen met de horizontaal geplaatste luchthapper maakt hij de auto breder, en dus sportiever.” We lopen naar de achterkant van de auto, zijn hand blijft strelen. “En achteraan glooit het dak een beetje zoals je dat van een coupé verwacht. Dat zorgt voor de elegante toets, als je de auto in profiel bekijkt.”

Of hoe elk detail met voorbedachten rade uit zijn pen is gevloeid, want een effect beoogt. Het tweede achterruitje dat tot diep in de achtersteven in het profiel snijdt? “Om de auto langer te maken, en dus sierlijker.” De korte welving in de zijkant, die als een lijn van voor naar achter loopt, net onder de klinken? “Zorgt voor precisie en indruk van hoge kwaliteit.”

Niet over de schreef

Rond de nieuwe vijf lopen met de man die deze machine creëerde, het blijkt een leerrijke ervaring. Omdat je veel dingen alleen ziet als hij het zegt, en je vervolgens de man gelijk moet geven. Want als hij je niet begeleidt in het opnemen van die nieuwe auto, dan assimileer je die veelvoud van details en pennentrekken op een heel onbewuste manier tot een totaalbeeld dat overtuigt of charmeert. Zonder de details te zien, weliswaar. Maar dat totaalbeeld, dat wordt op een toch wel rationele manier bepaald. Immers: komt de eerste impuls uit het creatieve denken van de kunstenaar die iedere autodesigner is, dan wordt zoveel emotie perfect gekanaliseerd door de bedrijfs- top. Die erover waakt dat een design niet over de schreef gaat, maar perfect in lijn blijft met wat het huis wil uitstralen.

Adrian Van Hooydonk, baas van de designafdeling bij BMW, laat er geen twijfel over bestaan: dat de drie, vijf en zeven duidelijk verwant moesten zijn, dat stond van bij het begin vast. “We hebben er heel bewust voor gekozen om een model met onmiskenbare familiebanden te bouwen. Bekijk het zoals de tassen van Louis Vuitton: die herken je meteen, waar ter wereld je ook komt.”

Topverkoper

We hebben de creatieve jongens van BMW maar niet gevraagd of ze zich zorgen maken over de eerste lauwe reacties van de gespecialiseerde pers, die het brave design doorgaans als (enige) minpunt aanduidde. Het antwoord zal immers wel van de klant komen. En bij de vorige generatie van de vijf – met zijn ietwat hoekige en radicaal vernieuwende voorkomen – trok de klant zich geen snip van de kritiek aan: de vorige BMW 5 was vijf van zijn zeven levensjaren de best verkochte berline in zijn segment. Het zou ons verbazen mocht het met deze zesde generatie anders zijn.

Door Jo Bossuyt

Met deze nieuwkomer zal BMW opnieuw zijn aartsrivalen van Mercedes (E-klasse) en vooral Audi (A6) domineren.