De winkel is geopend”

Koen Dejonckheere is ruim twee maand gedelegeerd bestuurder van de investeringsmaatschappij GIMV. Een start onder een donker economisch gesternte, nu de recessie wild om zich heen slaat. Ook GIMV dook in het rood, getuige de jongste halfjaarcijfers. Maar Dejonckheere is zo strijdvaardig om voluit de investeringskaart te trekken.

De symbolische ‘100 dagen’ zijn voor hem voorbij. De inloopperiode voor de nieuwe GIMV-topman Koen Dejonckheere (39) zit erop. Als voormalige chef voor zakenbankieren bij KBC Securities, heeft hij een ruime ervaring opgedaan als dealmaker in ‘investment banking’ en ‘private equity’ (zie kader Wie is Koen Dejonckheere). Daarom leek hij goed geplaatst om in de voetsporen te treden van Dirk Boogmans, die dit voorjaar vrij verrassend zijn mandaat ter beschikking stelde.

Het contrast tussen Boogmans en Dejonckheere is nochtans groot. Terwijl de eerste een ietwat plechtstatige indruk nalaat, heeft Dejonckheere eerder de trekken van een hedonist met een gezonde portie onderkoelde humor. Gevraagd naar zijn politiek etiket – Boogmans heette van rode signatuur te zijn – zegt Dejonckheere dat hij geen tijd heeft voor etiketten. “Ik heb er geen en ik zou eerlijk waar erg moeten nadenken als ik er een moest kiezen. Ik ben een jonge, ‘travaillistische’, technocratische Europeaan. En daar mag jij het etiket opkleven dat er volgens jou op past. De criteria waaraan de CEO van GIMV moet voldoen heb ik niet vastgelegd. Ik weet alleen dat ik met verschillende mensen heb gesproken over GIMV, en het ging daarbij telkens en uitsluitend over het bedrijfsproject.”

Heeft Dejonckheere zelf geen rode signatuur, hij mocht bij zijn eerste publieke aantreden wel al meteen de rode stift hanteren. GIMV sloot de eerste helft van het boekjaar af met een nettoverlies van 159,8 miljoen euro. Enige nuancering is hierbij op zijn plaats, want het gaat om niet-gerealiseerde waardeverminderingen op de investeringsportefeuille. Die portfoliowaarde moest naar beneden herzien worden met 175 miljoen euro. Dat brengt de kersverse topman niet van zijn stuk, maar maakt hem integendeel strijdvaardig.

Geen tijd voor wittebroodsweken

De grootste Vlaamse investeringsmaatschappij heeft een eigen vermogen van afgerond zowat 1,3 miljard euro. De maatschappij investeert vooral in het segment van de ‘small en midcap buy-outs’. Het gaat om bedrijven met een ondernemingswaarde tussen 15 miljoen euro en 125 miljoen euro, waarin GIMV gemiddeld tussen 30 tot 40 miljoen investeert. De investeringsgroep is daarvoor actief in verschillende landen. Naast thuisland België (goed voor 53 procent van het investeringsbedrag) zijn dat Nederland, Frankrijk en Duitsland. Bovendien is er nog de tak durfkapitaalinvesteringen, waar GIMV een Europese top 5-positie bekleedt. En met KBC Private Equity sloot GIMV een partnership af om Rusland te ontginnen. Al hoedt Dejonckheere zich voor al te hoog gespannen verwachtingen richting Oeral. “We hebben niet de ambitie, noch de middelen om heel Centraal- en Oost-Europa in te lijven. Bovendien, het zal al een gigantische uitdaging zijn om in onze bestaande markten met de bestaande portfolio de zaken die nuttig zijn ook goed te doen.”

Goed en nuttig, want Dejonckheere laat er geen misverstand over bestaan dat zijn wittebroodsweken voorbij zijn. “We hebben nu niet de luxe van de tijd. De economische toestand wijzigde veel bruusker dan verwacht.” En dat heeft ook zijn gevolgen voor GIMV. “We komen uit een gunstige periode voor exits. De beurs was ontvankelijk, de markten stonden klaar om bedrijven te kopen, mede gesteund door vlot beschikbaar krediet”, analyseert Koen Dejonckheere. GIMV anticipeerde goed door een aantal van zijn participaties in die gunstige marktomstandigheden van de hand te doen. Daar staat tegenover dat de maatschappij iets voor- zichtiger was in haar investeringsbeleid. “Het gevolg was dat je bij GIMV veel meerwaarden zag ontstaan en dat er veel cash is vrijgemaakt uit de portfolio. Dat is omgezet in een nettocashpositie. GIMV heeft dat goed gedaan. En ik kan dat gemakkelijk beoordelen, want ik heb er geen enkele verdienste aan. Maar daardoor kunnen we nu ook de kansen grijpen die zich aandienen.”

En kansen zijn er, zegt Dejonckheere onomwonden. “Het is fenomenaal, en tegelijkertijd beangstigend. We worden volop gecontacteerd. Van klein tot groot, van dossiers die recht in het hart zitten van wat wij plegen te doen, tot zaken waar we nauwelijks voeling mee hebben.” Vele ondernemers moeten hun bedrijfsmodel herzien. Wat vroeger bancair mogelijk was, met het vlot aantrekken van kredieten voor groei- of projectfinanciering, is vandaag helemaal niet meer zo vanzelfsprekend. Ook GIMV heeft zijn model al tegen het licht gehouden en de switch gemaakt. “De situatie vandaag maakt dat we veel minder exits plannen. De beurs zit potdicht. Komt daarbij dat de bancaire markt verlamd is, en ook dat moeten we beseffen. Dus moet je er momenteel niet te veel aanbieden die het moeten hebben van sportieve schuldfinanciering, want men zal toch moeilijk een correcte prijs kunnen betalen. Dat leidt ertoe dat wij als GIMV netto meer gaan investeren dan desinvesteren. Die modus is ook doorgesproken over alle lijnen binnen GIMV: wij zijn investeerder. Ik meen dat twee op de drie van onze collega’s dat op vandaag niet kunnen zeggen. En ik kan niet genoeg benadrukken hoe strategisch belangrijk dat is. De winkel is geopend.”

Strategische koerswijziging

De winkel mag dan wel open zijn, maar koken kost geld, dat weet Dejonckheere, die in zijn vrije tijd graag hobbykok speelt, beter dan wie ook. GIMV besteedde in zijn jongste boekjaar al 55 procent van zijn investeringsbudget aan vervolginvesteringen. In het huidige klimaat dient dat percentage allicht opgetrokken te worden? Dejonckheere: “Ik denk dat we dat beleid moeten voortzetten. We hebben ruwweg twee soorten bedrijven in portefeuille. De ene zijn venture capital, vaak ‘early stage’, waarvan we verwachten dat we nu een extra ronde zullen moeten financieren alvorens een exit te kunnen afronden via de beurs of een overname. Daarnaast heb je onze klassieke bedrijven; daarvan zullen we er enkele moeten bekijken omdat ze tegen de grens van hun mogelijkheden zitten.”

Maar GIMV is daarvoor goed gewapend, stelt Dejonckheere. “We hebben een half miljard op onze balans en daarbovenop een half miljard dat is toegezegd door fondsen die wij vandaag beheren. Dat is eigenlijk ons werkingskapitaal. Bovendien zijn er ook een flink pak bedrijven uit onze portefeuille die het schitterend doen. Als zij erin slagen om met een beetje extra munitie strategische stappen te doen, dan zijn dat de mooiste investeringsprojecten voor onze portefeuille.”

Dat model impliceert voor een stuk een strategische koerwijziging voor GIMV. “Klopt”, stelt Dejonckheere. “We maken de natuurlijke switch van buy-outfinanciering met een flinke scheut kredietfinanciering, naar groeifinanciering. Maar dat is iets wat we sowieso willen doen. We opereren in een continentaal model, en dat zal enkel nadrukkelijker worden. GIMV wil daarbij bedrijven vooruit helpen, via ons model van geduldig kapitaal.”

Er is echter nog een grote onbekende parameter: de economische crisis. “Binnen drie jaar zullen we op Europees niveau zien wat er eigenlijk gebeurd is en wie nog overeind staat. Daarom vragen we aan iedereen om zijn huiswerk over te doen. Vandaag denken ondernemers noodgedwongen in functie van het komende kwartaal, terwijl de visie op middellange en lange termijn even wordt uitgesteld. Wij moeten het echter net heb- ben van die lange termijn. Dat debat moet je voeren. Maar vandaag kun je de mensen niet lastigvallen met zulke belangrijke zaken als ze bezig zijn met de dringende zaken.”

Er komt een fenomenale consolidatie, in alle sectoren. “Een deel van de concurrentie verdwijnt bijgevolg vanzelf. De vraag is: moet je dan nu kopen wat je straks door de marktomstandigheden vanzelf wordt aangeboden?”

XL-Fonds in de steigers

Dat bij die marktomstandigheden alle lichten op rood staan, is een open deur intrappen. De Vlaamse overheid publiceerde onlangs haar nota ‘Herstel het vertrouwen’, met tal van maatregelen die de economie van de broodnodige zuurstof moeten voorzien. Daarbij is ook een rol weggelegd voor GIMV, dat al geruime tijd het klankbord is voor de overheid over het zogeheten XL-Fonds. “Wij willen actief meewerken aan zulke initiatieven omdat het onze taak is. Indien we professionele private equity als lokale marktleider kunnen combineren met onze maatschappelijke verantwoordelijkheid, moet daar een win-win inzitten. De realiteit is dat grotere bedrijven, die belangrijk zijn voor de werkgelegenheid, vandaag voor een stuk uit de boot vallen in hun zoektocht naar groeikrediet”, stelt Dejonckheere. “Tot voor kort konden ze voor overnames of investeringsprojecten een beroep doen op de aandelen- of kredietkapitaalmarkten. Dat is momenteel zo goed als onmogelijk geworden. Door te participeren in die bedrijven zodat hun eigen vermogen aangesterkt wordt, kunnen ze opnieuw een beroep kunnen doen op extra bancaire kredieten.”

Het fonds, waarvan de omvang rond de 500 miljoen euro zou liggen, zou zich richten op bedrijven met een ondernemingswaarde van 100 miljoen euro tot 1 miljard euro. GIMV wil zo snel mogelijk starten, omdat de economische urgentie groot is.

GIMV probeert al jaren het overheidsetiket van zich af te werpen. Waarom neemt ze dan deze ‘opdracht’ aan? “Ik kan u verzekeren dat ik de overheid bij GIMV niet heb aangetroffen”, fulmineert Dejonckheere. “Bovendien is het maar normaal dat in deze tijden van crisis de belangrijkste en sterkste actoren nagaan hoe ze de handen in elkaar kunnen slaan. Ik kan u verzekeren dat zo’n fonds het geld niet willekeurig zal uitdelen. Het zal opereren tegen de prijzen en condities die de markt vandaag oplegt. En dat is de enige finaliteit. Dit is geen subsidie, wel een economische stimulans via de injectie van slim kapitaal in bedrijven met een sterk businessplan.”

Ook in de wereld van de private equity heeft de recessie toegeslagen. Veel fondsen staan momenteel ‘on hold’. “De komende drie jaar gaan we naar een heuse shake-out in de private-equitywereld”, denkt Dejonckheere. “De logo’s zullen nog wel blijven bestaan, maar de portfolio’s zullen niet meer of veel minder aangevuld worden.” Dat biedt allicht ook opportuniteiten, en GIMV heeft ervaring met het kopen van fondsbeheerders. In 2000 werd Halder overgenomen, dat actief was in de Benelux en Duitsland. “Er is een verschil. De consolidatie die je nu zal zien, is deels een gedwongen consolidatie. Bovendien, wij gaan niet voor verdere internationalisering om de internationalisering. We voelen ons goed met wat we doen vandaag. Het zal moeilijk zijn om ons te overtuigen.”

GIMV is tevens zeer selectief actief in fondsen die het niet zelf rechtstreeks beheert. “Dat doen we indien we niet de kritische massa hebben in geografie, kennis of middelen. Zo is GIMV bijvoorbeeld ooit gestart in life sciences via de VS. Toenmalig CEO Gerard Vanacker heeft GIMV ginds de stiel laten leren en het model naar België gekopieerd. Het resultaat kent u, Vlaanderen werd dankzij VIB en GIMV een voorbeeldregio voor life sciences.”

“Het voordeel van die synergetische investeringen is dat je via die weg ook input krijgt. Het is een goede leerschool voor ons. We moeten niet arrogant en overmoedig zijn. Je kunt beter leren van anderen dan alles zelf te willen doen en het leergeld daarvoor betalen.” In diezelfde filosofie stapte GIMV in het cleantechfonds van het Zwitserse Emerald Technolgy Ventures. “Emerald is een vroege vogel in die sector en is zeer internationaal gestructureerd. We zien die instap als een investering in netwerk en kennis. Bovendien werd een interessante operationele samenwerking afgesproken.”

Continuïteitsprobleem

Met de komst van Koen Dejonckheere kan GIMV weer vooruit, want er was een beetje een vacuüm ontstaan door het vertrek van Dirk Boogmans. Herman Daems, voorzitter van de raad van bestuur, was een tijdje interim-CEO in afwachting van de komst van Dejonckheere. Maar er is nog een continuïteitsprobleem. Volgend jaar vervalt het mandaat van tien van de twaalf bestuurders in de raad van bestuur van GIMV. Zes van die tien kunnen blijven zitten, wegens de leeftijdsgrens nog niet bereikt.

Ook het mandaat van voorzitter Herman Daems komt te vervallen, al kan ook hij er nog een mandaat bijdoen. Wie de man kent, weet dat zijn hart bij GIMV ligt, maar de voorbije weken en maanden werd duidelijk dat Daems ook langs alle kanten gesolliciteerd wordt.

“Eerlijk waar, ik ben daar niet mee bezig”, zegt Dejonckheere. “Maar ik moet me daar gelukkig ook niet mee bezighouden, en dat is gezond. Ik heb als CEO een goede raad van bestuur nodig, die beslissingskracht heeft. En wat Herman Daems betreft: hij heeft hier in ieder geval een schitterende ‘job’ gedaan.” GIMV haalt sedert een kwarteeuw een gemiddeld jaarrendement van ongeveer 13 procent, wat veel hoger is dan het sectorgemiddelde van 9 procent. GIMV is dus een van de betere leerlingen uit de klas. En waarop mogen we Dejonckheere afrekenen? “Vooreerst ga ik voor het realiseren van toegevoegde waarde voor onze aandeelhouders. Daarnaast zou ik het tof vinden als men GIMV beter leert kennen als een regionaal geworteld, internationaal actief, modern, krachtig en transparant private-equity-bedrijf. Met de nadruk op bedrijf. In de praktijk betekent dat: een plaats waar gedreven ondernemers met een Europese visie weten dat ze een klankbord vinden voor ambitieuze plannen.” (T)

Door Lieven Desmet