De wereld rond zonder uw huis te verlaten

De zeewaardige stad – een appartementsschip dat permanent de wereld rond cruist – is bijna werkelijkheid geworden. Maar hoe zal het leven eruitzien voor de welvarende individuen aan boord?

Tijdens de paar eeuwen dat reizen een vrijetijdsbezigheid was in plaats van een middel om een doel te bereiken, waren de regels van het toerisme zonneklaar: je reisde de wereld rond voor de lol en als je er genoeg van had, ging je weer naar huis. Een nieuw soort van cruiseschip ligt echter klaar om zich te ontfermen over degenen die het wél zien zitten om voortdurend de wereld rond te varen.

De World of ResidenSea: privé-stad op zee

De passagiers van de World of ResidenSea – het exemplaar van dit nieuwe ras van super-de-luxe cruiseschepen dat het dichtst bij de verwezenlijking staat – zullen aan boord appartementen bezitten en daarin min of meer permanent vertoeven, omringd door hun eigen meubels, potten, pannen en kunstwerken. Vanuit die huiselijke omgeving zullen ze voortdurend kunnen genieten van een ander uitzicht, dat de ene maand misschien de haven van Sydney is, de volgende maand een Caraïbisch eiland en dan weer Groenland. En als ze het beu zijn om het fotoalbum van Michael Palin als achtertuin te hebben, zullen de passagiers op wandelafstand kunnen beschikken over een plejade van het betere entertainmentwerk.

Een residentiële privé-stad op zee is al een decennium of meer de droom van cruiseoperators en regelrechte dromers, sinds de dag dat satellietcommunicatie en internet het mogelijk maakten om van waar ook ter wereld te werken. De World of ResidenSea is het eerste project van die aard dat de niet onaanzienlijke sprong maakt van de tekentafel naar de scheepswerf. Het geesteskind van Knut Kloster jr., voormalig voorzitter van een handvol Noorse cruiselijnen, is een vaartuig van 40.000 ton en 380 miljoen dollar, dat nu voor twee derde is afgewerkt en in januari 2002 vanuit Noorwegen zou moeten uitvaren onder Bahamaanse vlag.

Op een tijdstip dat er bijna elke maand steeds grotere cruiseschepen te water worden gelaten, zal de World of ResidenSea merkwaardig klein zijn, meer een dorp dan een stad. Het schip is 196 meter lang en kan maximaal 1042 mensen aan boord nemen. Maar het is precies dat soort van exclusiviteit waarnaar de rijke bewoners van een vlottende stadsstaat op zoek zijn. De World zal zijn eerder conservatieve ontspanningsmogelijkheden – gastronomische restaurants, tennisbanen, een driving range, educatieve cursussen enzovoort – aanbieden aan een groep van amper 285 vaste passagiers (de rest zou bestaan uit gelegenheidsbezoekers voor wie het schip alleen een vakantieverblijfplaats is). De verhouding passagiers op personeel zal over het algemeen een sybaritische 1-op-1 zijn.

De bewoners van de World worden aangemoedigd om van het ruime sop hun voltijdse residentie te maken en hun zaken vanaf het schip te runnen. De prijzen van de appartementen doen trouwens veronderstellen dat het hier wel degelijk gaat om een belangrijke vastgoedaankoop, eerder dan om een snoepkoopje. Een gewone woning ter grootte van een luxejacht is er al vanaf 2 miljoen dollar (zo’n 90 miljoen frank) en de prijs stijgt naar 6,5 miljoen dollar (293 miljoen frank) en meer voor een stevig, zeewaardig penthouse. O ja, met jaarlijkse onderhoudskosten van ongeveer 5% van de aankoopprijs zal u ook moeten bewijzen dat u minstens 5 miljoen dollar waard bent.

Blijkbaar allemaal geen onoverbrugbare eisen, want na drie jaar van chique verkooprecepties in hotels is 77% van die ultieme mobilhomes al verkocht of gereserveerd. Typische kopers zijn, zo wordt verteld, succesvolle zakenlui achter in de veertig, die van plan zijn om vier of vijf keer per jaar aan boord te komen en er in het totaal vijf maanden per jaar door te brengen.

In ruil voor de dollars beloven de Noorse uitbaters van de World een reisroute rond de wereld, die de interesse van zelfs de gemakkelijkst te vervelen miljonair die alles al gezien heeft, gaande kan houden. Het lijnschip zal 250 dagen per jaar afmeren in ‘s werelds meest befaamde bestemmingen, bij voorkeur op een ogenblik dat daar een groot evenement plaatsvindt, zoals het carnaval van Rio, het filmfestival van Cannes of de America’s Cup.

Permanente wereldreizigers kunnen dan misschien wel hedonisten zijn, het zijn ook mensen die kijken naar de bottom-line. Een groot deel van het enthousiasme voor die nieuwsoortige levensstijl wordt misschien ook ingegeven door de belastingvoordelen die leven en werken op zee met zich kunnen brengen, en het feit dat men nooit lang genoeg in een haven is om belastingen verschuldigd te zijn aan om het even welk land.

Freedom Ship: een thuis voor 115.000 mensen

Ook al lijkt het idee van een World of ResidenSea claustrofobisch, toch ziet het er naar uit dat dit concept van een vlottende stad niet lang alleen zal staan. Het gigantische Freedom Ship, ontworpen door een groep ingenieurs uit Sarasota, Florida, moet een thuis op zee vormen voor niet minder dan 115.000 mensen. De Freedom moet meer dan een mijl lang worden en 2,7 miljoen ton water verplaatsen. Dat is vijf keer meer dan de supertanker Jahre Viking, op dit ogenblik ‘s werelds grootste schip.

Als hij ooit gebouwd wordt, zal de Freedom ongeveer 9 miljard dollar kosten, zal hij even hoog zijn als een gebouw van 25 verdiepingen met bovenop een landingsbaan voor kleine jets, aangedreven worden door 100 motoren en dienst doen als het voortdurend wijzigende adres van 17.000 gezinnen en 4000 bedrijven. Het schip is zo enorm dat een golf van 30 meter hoog het amper een centimeter uit zijn lood zal kunnen slaan. Er worden meer dan 80 hectaren gras en bomen op aangeplant, alligatorvijvers aangelegd en een schoolsysteem uitgebouwd van kindertuin tot universiteit. De plannen omvatten zelfs een trein die de bewoners van het ene eind van het schip naar het andere voert. Een woning op het schip zal tussen de 121.000 dollar (5,4 miljoen frank) en de 6,1 miljoen dollar (274 miljoen frank) kosten.

Het schip komt uit het brein van Norman I. Nixon, een burgerlijk ingenieur uit Arkansas, die het Freedom Ship beschouwt als een soort van zelfbedruipende, utopische vrijstaat ter zee. De man beweert dat er al meer dan 3000 contracten werden ingezonden door gezinnen en bedrijven die zich op de Freedom wensen te vestigen, maar hij moet nog altijd het aandelenoptieplan lanceren dat het grootste deel van het kapitaal moet binnenbrengen. Nixon heeft van de Hondurese regering intussen wel al de toelating gekregen om het schip daar te laten bouwen. Als de bouw van het schip doorgaat, zou het al in 2004 van stapel kunnen lopen.

Ideaal voor directeurs van multinationals

De kopers van de appartementen op de World blijken heel wat tijd door te brengen met uit de dokteren hoe het leven in een appartementsblok op zee er zal uitzien. “Het vergt enige hersengymnastiek omdat het nog niet in kaart is gebracht,” zegt Charles Weston-Baker van het Londense vastgoedkantoor FPD Savills, dat al een kwart van de verkoop voor de World heeft aangedragen. “Degenen die tot de aankoop overgaan, lijken echter een diepgeworteld verlangen naar avontuur en romantiek te hebben, vooral als ze hun eigen spulletjes kunnen meenemen naar zee.”

“Ik vind dat het een fascinerende onderneming is, met allerlei interessante sociale implicaties,” vertelt Bennie Gray, een onconventioneel Brits architect. “Dat we nu naar de oceanen verhuizen, is op z’n minst merkwaardig. Waar ik me wél zorgen over maak, is dat vroeg of laat de maan en ons hele zonnestelsel zullen worden overspoeld met de kleinburgerlijke aspiraties van het menselijk ras. Een van de problemen die ik voorzie, is dat de meeste mensen die op dergelijke schepen een appartement kopen – rijke, ondernemende lui – het liefst zelf hun beslissingen treffen. Hoe gaan die tot een democratische consensus komen aan boord van de World? Ik kan het me niet voorstellen.”

Dat soort van mogelijke moeilijkheden heeft Geoffrey Thompson, directeur van een reclamebureau, en zijn vrouw Katyn Planett, een schrijfster van reisverhalen, in ieder geval niet tegengehouden om een appartement te kopen op dek 11 van de World of ResidenSea. “Ik ben creatief directeur wereldwijd voor Foote, Cone and Belding en ik ben bezig mijn onderneming voor te bereiden op het idee van een wereldwijde creatief directeur die in de wereld leeft en werkt van op een schip,” zegt Thompson. “We hebben kantoren in 96 landen en doen in al die landen zaken. Toevallig bevindt mijn hoofdkantoor zich in Londen, maar ik teer vooral op e-mails en faxen. Ik zou me dus evengoed op een dozijn andere plaatsen kunnen bevinden. Een paar jaar geleden zaten we op een cruise van Singapore naar Bombay en op twee weken tijd had ik vijf van onze kantoren bezocht. Het klinkt ook helemaal anders als de plaatselijke directeur te horen krijgt dat de creatief directeur niet met het vliegtuig maar met de boot arriveert. Dat is vrij cool.”

De dreiging van terrorisme en seks

Of die nieuwe, zeewaardige steden droomschepen of narrenschepen zullen zijn, valt af te wachten. Maar men kan zich nu al een aantal scenario’s aan boord voorstellen, een film waardig. Hoe kan bijvoorbeeld een combinatie van vlottende bank, kunstgalerij, juweelwinkel en designermodeboetiek, die bovendien individuen meevoert die samen miljarden dollar waard zijn, zich beschermen tegen terroristen en piraten? Wat zal een schip vol met miljardairs, die gewoon zijn hun eigen zinnetje door te zetten, ervan weerhouden om de absolute autoriteit van de kapitein aan hun laars te lappen (in het geval van de World of ResidenSea is hij letterlijk de ‘meester van de wereld’) en een muiterij op gang te brengen? En, aangezien rijke mensen notoir wellustig zijn, zullen de onvermijdelijke seksuele avontuurtjes aan boord – en niet te vergeten de kruisbestuiving tussen inwoners en bemanning – geen bedreiging vormen voor het sociaal evenwicht en aanleiding geven tot moordmysteries op elk dek?

Of wordt het ultieme scheepvaartgezegde uiteindelijk het grafschrift van de permanente wereldcruiser: het aforisme dat zegt dat er in het leven van de eigenaar van een schip twee grote momenten zijn, de dag dat hij zijn drijvende droom koopt en de dag dat hij hem opnieuw van de hand doet.

Copyright: Weekend FT.

Info:

World of ResidenSea: verkoopkantoren in Londen ( Tel. 00-44-20 7408 5520), Miami ( Tel. 00-1-305 264 9090), New York ( Tel. 00-1-212 332 1660), Oslo ( Tel. 00-47-2250 0800), www.residensea.com

Freedom Ship: Roger M. Gooch, Freedom Ship International, 2706 Alternate 19 North, Suite 104, Palm Harbor, Florida 34683 USA, Tel. 00-1-727 771 7722, www.freedomship.com

Jonathan Margolis