De vrouw achter Tom Lanoye & co.

Een half jaar geleden kreeg Gerda Reynaert op de London Book Fair een badge met ‘literary agent’ opgespeld. Daarmee werd ze in één klap gepromoveerd tot Vlaanderens eerste literaire impresario: de missing link tussen uitgevers, auteurs en media.

Nochtans kwam haar job als literair agente toevallig tot stand. ” Jo Lernout wilde indertijd graag een boek schrijven en vroeg me hem daarbij te begeleiden,” vertelt Reynaert. “Toen hij in de cel belandde, werd het project echter tijdelijk stilgelegd.” Haar passage op de London Book Fair, waar ze hoopte voor Lernout een Engelstalige uitgever te vinden, resulteerde echter in een storm van media-aandacht. Sindsdien wordt ze overstelpt met telefoontjes en e-mails van beginnende schrijvers die op zoek zijn naar een uitgever.

Met je smoel op tv

Reynaerts taak als literair agente omvat verschillende facetten. Ze probeert de ingezonden manuscripten in optimale condities aan de uitgever aan te bieden, ze onderhandelt over contracten en _ als het even kan _ versiert ook enige persaandacht. “Uiteraard kan ik geen wonderen verrichten,” relativeert Reynaert. “Veel auteurs zien mij als hun reddende engel nadat hun manuscripten door uitgeverijen werden afgewezen. Als iets niet goed genoeg is om te worden uitgegeven, dan is dat gewoon zo.”

Niettemin lijkt Reynaert een gat in de markt te hebben ontdekt. Volgens haar wordt het belang van persaandacht nog steeds onderschat. Veel uitgevers beperken zich momenteel vaak tot het versturen van recensie-exemplaren aan kranten en tijdschriften. Reynaert daarentegen wil het literaire wereldje graag uit zijn ivoren toren halen. “Een televisieoptreden is voor een debuterend auteur veel belangrijker dan een goede recensie.” Onlangs nog slaagde ze er in debutant Jef Aerts binnen te loodsen bij cabaretier Paul de Leeuw, en bracht Flair op haar advies een modereportage rond beginnende auteurs. Blijkbaar heeft Jeroen Brouwers dan toch gelijk wanneer hij de literaire demi-monde vergelijkt met een circus der ijdelheden. “Hij heeft gelijk, maar hij heeft natuurlijk makkelijk praten,” reageert Reynaert. “Jonge auteurs die niet op een reputatie kunnen bogen, kunnen alle aandacht goed gebruiken.”

Buitenlandse vertalingen

Hoewel ze de media goed weet te bespelen, hoopt Reynaert echter vooral literaire kwaliteit te promoten. Een blik op het recente bestsellerlijstje lijkt de noodzaak daarvan te onderstrepen. Blijkbaar investeren uitgevers steeds minder om een boek promotioneel en redactioneel te begeleiden. Vooral omzetcijfers worden de jongste jaren strak in de gaten gehouden.

Op die manier lopen volgens Reynaert nogal wat Vlaamse auteurs hun kansen op buitenlandse vertalingen mis. “Nochtans ben ik ervan overtuigd dat sommige schrijvers internationale uitstraling hebben. Waarom leest iedereen de misdaadverhalen van James Ellroy en niet die van Pieter Aspe? Kwalitatief zie ik weinig verschil.” Bob Mendes heeft haar intussen al gevraagd om uit te kijken naar een Amerikaanse uitgever. Ook de nv Lanoye doet sinds enige tijd een beroep op haar diensten.

Reynaert is dan ook stellig van plan om vanaf januari 2002 te starten met het eerste literaire impresariaat in Vlaanderen. Een eigen website en bijbehorende promotiebrochures zijn al in de maak. Bovendien heeft ze contacten met professionele proeflezers, die de ingestuurde manuscripten zullen bijvijlen waar nodig. En ze hoopt een beroep te kunnen doen op juristen die gespecialiseerd zijn in auteursrechten. Dat alles om de witte raven optimaal te begeleiden, van hun schrijftafel naar een plaatsje in het canon van de hedendaagse literatuur. Hoeveel een auteur voor deze service zal moeten ophoesten, is nog niet bekend.

Dave Mestdach

“Ook Jo Lernout vroeg me hem te begeleiden bij het schrijven van een boek.”

[Gerda Reynaert]