FRX Polymers, een jonge Amerikaanse producent van een nieuwe generatie vlamvertragende chemische producten, slaat zijn tenten op in de Antwerpse haven. Vooral dankzij zijn Leuvense hoofdaandeelhouder Capricorn en andere Vlaamse financiering.
Vlamvertragers zijn additieven die verplicht worden in producten als gsm’s, pc’s, tv’s, kleding, gordijnen, tapijten, verf, meubels, tot zelfs vliegtuigen of treinen, om te vermijden dat ze bij kortsluiting of ongeval snel smeulen of ontvlammen. Een groot deel van die vlamvertragers is op basis van bromine. De weerstand tegen die producten is de jongste jaren sterk toegenomen. Een groot aantal werd zelfs verboden omdat ze giftig zijn en zich opstapelen in het lichaam.
Een ideale springplank voor FRX, dat klaarstaat om in het gat te duiken met een nieuwe generatie transparante vlamvertragende polymeren op basis van fosfor. “We kunnen een zeer belangrijke speler in deze sector worden”, zegt de Canadees Marc Lebel, medeoprichter en CEO van FRX. De eerste volwaardige commerciële fabriek van het bedrijf dat in 2007 werd opgericht, komt op het terrein van Bayer in de Antwerpse haven en is operationeel in het vierde kwartaal van 2013. “Deze fabriek maakt ons winstgevend”, voorspelt Lebel.
Dat FRX in Antwerpen aanbelandt, is vooral te danken aan het Leuvense Capricorn Venture Partners van Jos Peeters, via het Capricorn Cleantech Fund investeerder van het eerste uur en hoofdaandeelhouder van FRX.
Meerdere toepassingen
FRX is een uitloper van een onderzoeksproject dat startte in 2003 bij het O&O-bedrijf Triton Systems in de VS. Lebel, een oudgediende van het Nederlandse chemiebedrijf DSM, trok mee aan de mouw van de legendarische toponderzoeker Dieter Freitag na diens pensioen bij het Duitse Bayer. Freitag heeft 430 octrooien op zijn naam staan en is de uitvinder van het polycarbonaat dat de basis vormde voor de cd-schijfjes. “We vroegen hem om nog een laatste keer iets te ontwikkelen, eender wat, als afscheid aan de plasticindustrie”, lacht Lebel.
Freitag borduurde voort op onderzoek naar vlamvertragend materiaal dat Bayer in de jaren tachtig had stopgezet en tekent zo voor de eerste vlamvertragende polymeren op basis van fosfor. “In tegenstelling tot vele concurrentiële additieven is hier geen sprake van migratie”, zegt Lebel. “Na verloop van tijd migreren die additieven naar het oppervlak en verdampen ze uit het plastic en zo worden de mensen eraan blootgesteld. Bovendien verliest het product daardoor vlamvertragende capaciteit.” Dat het vlamvertragend materiaal van FRX ook nog eens transparant en dus voor meer toepassingen geschikt is, is een bonus. Om het product te beschermen, werkt FRX koortsachtig aan zijn octrooienportefeuille.
FRX bouwde eerst twee proeffabriekjes in Massachusetts. Een jaar later zocht Lebel zelf contact met Capricorn Venture Partners, dat met investeringsmanager Claude Stoufs een kenner van de vlamvertragermarkt in huis had. “Wij spraken wereldwijd met veel venturekapitalisten, maar Capricorn begreep ons”, zegt Lebel.
Capricorn Cleantech Fund leidde uiteindelijk in 2009 samen met Israel Cleantech Ventures de eerste kapitaalronde van FRX, ter waarde van 6 miljoen dollar. Daarmee financierde het bedrijf een grotere proeffabriek in Zwitserland en een O&O-labo. Intussen liep FRX steeds meer in de kijker. Zo won het de trofee voor innovatie van het jaar in de VS en werd op het bedrijf ingezoomd door CNN en Fox Business News.
De positieve feedback overtuigde FRX een eerste volwaardige fabriek te bouwen. “We hadden vele opties. Zo konden we ook naar Nederland, Wallonië, de VS of Zwitserland”, zegt Lebel. “Maar Bayer, waarmee we al jaren samenwerkten, raadde ons Antwerpen aan. Bayer produceert daar twee van de drie grondstoffen die wij gebruiken. Bovendien is de logistiek er goed en is het er vrij eenvoudig om een team te vormen.”
FRX heeft 3000 vierkante meter geleased en een optie genomen op 7000 vierkante meter extra. Zodra de fabriek operationeel is, wordt de Zwitserse proeffabriek gesloten en het labo naar Antwerpen versast. De constructiefase zorgt voor 200 jobs en de fabriek is initieel goed voor 35 voltijdse jobs.
Uitbreiding in Vlaanderen of elders
Maar eerst was wel een nieuwe kapitaalronde vereist. Die werd recentelijk afgerond en bracht 26,7 miljoen dollar op. Capricorn heeft nu in de twee kapitaalrondes samen 7 miljoen euro geïnjecteerd in FRX, goed voor een belang van ruim 22 procent. Daarmee is het de grootste aandeelhouder van FRX.
Lebel wou niet al de financiële middelen in de vorm van kapitaal ophalen. “Dat zou de bestaande investeerders te sterk verwateren”, zegt de CEO. Met de hulp van Capricorn en Bayer werd de Vlaamse regering gecontacteerd. De ParticipatieMaatschappij Vlaanderen (PMV) schakelde op haar beurt het fonds Gigarant in, dat werd opgericht voor ondernemingen die kredietwaarborgen nodig hebben boven 1,5 miljoen euro. Het leverde FRX een lening van 19 miljoen dollar bij KBC op. Bovendien kreeg FRX nog een toelage van 1 miljoen euro als strategische investeringssteun.
De totale markt voor vlamvertragers bedraagt in volume 1,8 miljoen ton. “Wij komen met onze producten in aanmerking voor een significant deel van dat volume”, zegt Lebel. Om concurrentiële redenen geeft hij de capaciteit in Antwerpen niet. Maar het zal slechts een fractie van het potentieel van FRX afdekken. “We zullen uitbreiden. Dat kan in Antwerpen, maar er kan ook een fabriek in China of de VS worden gebouwd.”
De klanten zijn chemiebedrijven die het vlamvertragende additief van FRX verwerken in materialen die zij op hun beurt verkopen aan de producenten van eindproducten uit of met plastics, hoofdzakelijk consumentenelektronica. Die plastics bevatten doorgaans 10 tot 20 procent vlamvertragers, wat maakt dat de totale markt voor die sector 3,8 miljard dollar bedraagt. Die markt groeit met 5 tot 6 procent per jaar door de onverzadigbare vraag naar betere pc’s en smartphones en gsm’s, door de groei van markten als China en India, en door de striktere specificaties voor vlamvertragers.
Over de toekomstplannen houden Lebel en Peeters zich op de vlakte. “Durfkapitaalverschaffers willen uiteindelijk geld verdienen, of het nu via een beursgang of een verkoop is”, zegt Lebel. “Maar management en investeerder moeten niet heel de tijd naar de exit kijken”, vult Peeters aan. “De chemische industrie kan het bestaan van FRX niet langer negeren, maar hoe we gaan oogsten weet ik ook niet. Eerst moet er voldoende waarde worden gecreëerd.”
BERT LAUWERS
FRX produceert een nieuwe generatie transparante vlamvertragende polymeren op basis van fosfor.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier