De Vlaamse fikser

In een door de N-VA gedomineerde Vlaamse regering speelt CD&V de tweede viool. Tenzij Raf Suys er als superkabinetschef in slaagt de christendemocraten boven hun gewicht te doen boksen.

Begin mei, kort voor de verkiezingen, raakte bekend dat de Vlaamse regering een aantal nieuwe regeringscommissarissen had benoemd in het hoger onderwijs. Daarbij was ook Raf Suys, de kabinetschef van toenmalig minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V). Dat was een verrassing, want van Suys was bekend dat de wereld van de ministeriële kabinetten zijn geliefkoosde biotoop is. Sinds begin jaren negentig werkte hij voor verscheidene christendemocratische excellenties. Toen de CVP (nu CD&V) in 1999 in de oppositie belandde, kon de Oost-Vlaming zijn draai niet vinden. Zijn terugkeer in 2004 als sidekick van Vlaams minister van Openbare Werken Kris Peeters was een verademing.

Het bericht van zijn aanstelling tot regeringscommissaris werd dit voorjaar op twee manieren geduid. De benoeming zou een beloning zijn voor zijn jarenlange werk als sherpa voor CD&V-ministers. Daarnaast werd die functie gezien als een terugvaloptie voor het geval dat CD&V niet in de Vlaamse regering zou zitten. Regeringscommissaris in het hoger onderwijs is een voltijdse baan.

Levensbelangrijke dossiervreter

Maar zie, half augustus schoof Raf Suys toch weer mee aan tafel voor de Vlaamse regeringsonderhandelingen. De dossiervreter is van levensbelang voor CD&V. Suys is goed op weg om opnieuw de superkabinetschef van Vlaams viceminister-president Hilde Crevits te worden. “Toen de namen van de ministers en hun bevoegdheden bekend raakten, was het geen verrassing dat Hilde Crevits niet langer onderwijs had gekregen”, zegt een bron die dicht bij de onderhandelingen stond. “Wel was het een verrassing dat ze toch belangrijke departementen zoals Economie, Innovatie en Landbouw binnenhaalde. Raf Suys kan CD&V boven zijn eigen gewicht doen boksen.”

Weinigen aan het Martelaarsplein hebben meer ervaring dan Suys. Hij was de rechterhand van Kris Peeters toen die tussen 2007 en 2014 Vlaams minister-president was. Ook in de voorbije legislatuur was hij van goudwaarde. “Hilde Crevits besliste niets zonder hem te raadplegen”, is te horen. “Ze was soms de handpop van Suys. Dat klinkt misschien oneerbiedig, maar het is niet overdreven.” Suys werd jarenlang de spin in het web van CD&V genoemd. Hij domineerde en overklaste aanvankelijk zelfs Kris Peeters, wat de minister op de zenuwen werkte.

Suys was de voorbije jaren niet meer de absolute nummer één onder de kabinetschefs. De rol van secretaris van de ministerraad was onder Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) weggelegd voor Mark Andries en Jeroen Overmeer. Maar door zijn netwerk in de administratie bleef hij wel invloedrijk.

Federale gewoontes

Raf Suys is stug en direct, en tegelijk heel discreet. Hij praat nooit met de pers. Hij wordt vergeleken met Jean-Luc Dehaene. Tijdens onderhandelingen hanteert hij een no-nonsensestijl. Met mensen die minder verstandig zijn dan hij, heeft hij een moeilijke omgang. Hij is een harde werker. E-mails beantwoordt hij heel snel, zowel ‘s morgens vroeg als ‘s avonds laat. Suys neemt nauwelijks tien dagen vakantie per jaar. In zijn vrije tijd houdt hij zich bezig met zijn dieren en zijn moestuin in Erpe-Mere.

Een figuur van de twintigste eeuw, wordt hij genoemd. Sociale media en communicatie zijn niets voor hem. Achter de schermen moet een akkoord worden gesmeed. Zodra het compromis er is, is het aan de minister om het uit te leggen in de media. Zo heeft Suys het moeilijke Oosterweeldossier van nabij gevolgd. Toen werd overgeschakeld van een brug naar een tunnel, had Suys de touwtjes strak in handen. Openbare werken zijn zijn geliefkoosde domein. Er zijn geen softe thema’s voor hem. Zijn echtgenote, Rosita Moyersoons, leidt een internationaal productiehuis voor opera- en muziektheater.

De partij primeert

De partij komt voor Suys op de eerste plaats, pas daarna komt de regering. “Het gevolg is dat hij de federale aanpak, de politique politicienne, heeft binnengesmokkeld in de Vlaamse regering, bijvoorbeeld in benoemingsdossiers”, zegt een kenner van het Vlaamse beleid. “Dat was vroeger, onder Luc Van den Brande, veel minder het geval. Toen was het Vlaamse niveau een verademing tegenover het federale.”

Als rechterhand van minister van Werk Hilde Crevits zal Suys moeten meewerken aan maatregelen zoals het optrekken van de werkzaamheidsgraad naar 80 procent. Nu al rijst de vraag hoe de VDAB daartoe kan bijdragen met minder middelen. En de vraag is ook in welke mate de methode-Kris Peeters niet naar het Vlaamse niveau wordt overgeheveld. Arbeidsmarkthervormingen werden door Peeters vertraagd, of op de lange baan geschoven door ze door te sluizen naar de sociale partners. Daar konden ze vooral door de vakbonden worden afgeblokt.