De vinger aan de pols

Fysieke inspanning is in. Gestimuleerd door beelden van mooie lichamen in de media, grijpen zowel mannen als vrouwen meer en meer terug naar het archetype van de ideale schoonheid en willen daar ook het nodige voor doen. Natuurlijk is dit een positieve ontwikkeling, maar het is wel noodzakelijk de vinger aan de pols te houden.

Een groot deel van de Belgische bevolking beweegt nog steeds te weinig: 38% van onze landgenoten doet niet regelmatig aan lichaamsbeweging. Waarom? Omdat ze zichzelf geen sportief type vinden (33%), omdat ze te veel werk hebben (23%) of gewoon omdat ze het niet nodig vinden (10%). Van degenen die het wel belangrijk vinden, zegt 27% regelmatig te gaan lopen; 20% zit geregeld op de fiets, 15% werkt in de tuin, 10% gaat zwemmen en 10% doet aan fitness.

Dit jaar publiceerde de Europese Commissie de resultaten van een onderzoek binnen de Europese Unie naar de houding van de consument tegenover lichaamsbeweging, gewicht en gezondheid. Uit dit onderzoek bleek dat de Belgen, meer dan alle andere Europese burgers, van mening zijn dat het lichaamsgewicht de gezondheid beïnvloedt. Wat de overtuiging betreft dat lichaamsbeweging invloed heeft op de gezondheid, zitten wij dan vreemd genoeg weer onder het Europese gemiddelde. Volgens de Belgen zijn namelijk voeding, sigaretten en stress de drie voornaamste factoren die bepalend zijn voor de (on)gezondheid.

Toch bestaat er in België, evenals in andere landen, een groeiende consensus over de positieve invloed van lichaamsbeweging op de gezondheid. Het gaat er nu alleen nog om de bevolking te overtuigen om regelmatig en op een gezonde, verantwoorde manier aan sport te doen.

Bij verantwoorde sportbeoefening spelen natuurlijk verschillende elementen een rol, maar een van de belangrijkste aandachtspunten is het hart. “Luister naar je hart” is de boodschap, en die geldt zowel voor beginnende als voor gevorderde en professionele sporters.

Hartfrequentiemeters (voor het meten van de hartslag) bestaan al lang, maar vroeger waren dat nogal logge apparaten die alleen gebruikt werden in de medische wereld en bij de training van topsporters. De techniek heeft ondertussen niet stilgestaan: tegenwoordig bestaan er handige kleine apparaatjes die veel minder wegen en veel meer kunnen. Steeds meer beoefenaars van bewegingssporten (lopen, fietsen,…) doen een beroep op dergelijke hulpmiddelen.

Het Finse merk Polar is op dit moment wereldmarktleider in deze sector, met een marktaandeel van 80%. Alleen al in België, waar zowat 750 Polar-verkooppunten zijn, worden nu jaarlijks 23.000 hartfrequentiemeters verkocht (tegenover nauwelijks 4000 in 1993). Met dit apparaat kan men (nog) niet de bloeddruk of het cholesterolgehalte meten, maar wel veel meer dan alleen de hartslag. Dankzij een zendertje met elektroden, die met behulp van een elastische band rond de borst worden bevestigd, en een ontvangertje in de vorm van een polshorloge, krijgt men voldoende informatie om met een gerust hart te sporten zonder over de schreef te gaan. Het apparaatje wordt trouwens niet alleen gebruikt door amateur- en profsporters, maar ook aan de universiteiten en in centra voor cardiologie.

Het grote voordeel van zo’n lichte en mobiele hartfrequentiemeter is natuurlijk dat men metingen kan verrichten (en direct over het resultaat ervan beschikt) op het moment van de inspanning zelf, wat voor veel mensen een stimulans is om de sportieve activiteit vol te houden op regelmatige basis.

Wie aan sport doet om af te slanken, is vooral geïnteresseerd in de hoeveelheid verbrande calorieën. Toch is dit zeker niet het belangrijkste. Het hart is een van de voornaamste spieren: het pompt immers het bloed door het lichaam zodat alle organen en weefsels de nodige zuurstof krijgen. De hartslag (frequentie) neemt toe naarmate de inspanning zwaarder wordt. In rusttoestand heeft iemand met een normale conditie een hartslag van 60 à 80 per minuut, maar dat kan oplopen tot 240 bij extreme inspanning of stress.

Hoe meer men beweegt, hoe beter de conditie van het hart wordt en hoe minder samentrekkingen van de hartspier nodig zullen zijn om het bloed door het lichaam te pompen. De hartfrequentie geeft dus duidelijke en directe informatie over de lichamelijke conditie. Door regelmatig te sporten zal de hartfrequentie in rust al snel verlagen, en bovendien ook sneller weer op het normale peil terugvallen na een inspanning.

Het resultaat van de inspanningen is wel afhankelijk van drie factoren: regelmaat, duur en intensiteit. Duur en regelmaat zijn makkelijk te controleren, maar voor de intensiteit is dat niet zo eenvoudig; je kunt moeilijk met de vinger aan de pols gaan lopen, en bij fietsen of zwemmen wordt dat helemaal te gek. Om de lichamelijke conditie te verbeteren, moet u minstens driemaal per week gedurende minstens 20 minuten bewegen binnen uw specifieke trainingszone. Die zone is de reikwijdte van de intensiteit die voor u de beste resultaten oplevert, zonder risico op overbelasting. Om die te bepalen, kiest u tussen vijf sectoren (van licht tot zeer intensief), gelegen tussen uw hartfrequentie in rust en uw maximumfrequentie. De hartfrequentie in rust meet u bij voorkeur ‘s morgens voor u opstaat; de maximumfrequentie vindt u door uw leeftijd af te trekken van het getal 220 (dus 180 voor iemand van 40 jaar).

De meest eenvoudige Polar geeft gewoon constant uw hartslag weer; de meest gesofistikeerde apparaatjes kunnen helemaal worden afgestemd op uw persoonlijke gegevens, meten de hoeveelheid verbruikte calorieën (met het percentage verbrande vetten) en beschikken over een geheugen met het oog op de analyse van uw prestaties. Naast de gewone functies van een horloge (tijd, datum, alarm en chronometer) beschikt de nieuwe M-reeks ook over de functies OwnZone, OwnCall en OwnCode.

OwnZone berekent automatisch de maximale belasting van uw hart op basis van uw conditie op dat moment, zodat u zonder gevaar voor overbelasting het beste van uzelf kan geven. U moet de training rustig beginnen gedurende twee minuten, en daarna geleidelijk het tempo opvoeren tot de hartfrequentiemeter een signaal uitzendt: dan is de OwnZone bereikt. Op basis van uw hartslag, de duur van de training, uw leeftijd en uw gewicht berekent OwnCall het aantal verbruikte calorieën. En met OwnCode weet u zeker dat het zendertje uw gegevens uitsluitend doorseint naar uw eigen ontvangertje.

Met sommige modellen kunt u zelfs uw cardiovasculaire conditie testen, dankzij de OwnIndex functie. Deze geeft de doeltreffendheid aan van het zuurstoftransport in uw lichaam, uitgedrukt op een schaal van 1 (zeer slecht) tot 7 (uitstekend). En alsof dit allemaal nog niet volstaat om u aan te zetten tot de nodige lichaamsbeweging, roept dit horloge u na drie dagen van inactiviteit ook tot de orde met een subtiel signaal…

Bent u al in vorm? Dan is het nu zaak om uw conditie op peil te houden. Of is er voor u nog veel fysiek werk aan de winkel? Begin rustig aan, dan breekt het lijntje niet. In beide gevallen is de aanschaf van een hartfrequentiemeter zeker geen overbodige luxe.

Polar wordt in België verdeeld door Vitasport in Dendermonde, tel. (052) 25.94.20, www.polar.fi

SERGE VANMAERCKE