De verdwenen chemie tussen Bayer en de vakbonden

De Antwerpse vestiging van de chemiereus Bayer dreigt te verdwijnen als gevolg van een ingestorte vraag naar polycarbonaat, dat vooral wordt gebruikt in de autosector en voor de productie van cd’s en dvd’s. Bayer beslist weldra waar het minstens 200.000 ton polycarbonaat – nauwelijks minder dan wat Antwerpen produceert – wegsnijdt. Om de bedrijfstop te paaien, wil Antwerpen snel een saneringsplan rond krijgen.

De directie vraagt dat de ruim 840 werknemers, in ruil voor vijf jaar werkzekerheid, een loonblokkering en het verlies van tien vakantiedagen aanvaarden. Wetende dat veel shiftarbeiders in de chemie jaarlijks bijna 60 vakantiedagen bijeensprokkelen en de sector een genereuze werkgever is, is zo’n inkrimping van het vakantiepakket niet het einde van de wereld.

De vakbonden leken bij het ter perse gaan niet geneigd om toe te geven. Aan verworven rechten wordt niet geraakt, klinkt het. Zo’n koppigheid mag niet echt verbazen, want de chemiebonden zijn altijd almachtig geweest en rollen graag de spierballen. De directies gingen ook in goede tijden vaak snel door de knieën, omdat de minste staking fortuinen kost. Dat het nu crisis is, lijkt de bonden worst te wezen.

Er is natuurlijk meer aan de hand. Het geval-Bayer is vooral ook een symbooldossier dat de hele sector met argusogen volgt. De vakbonden weten dat als zij hier toegeven, ook de andere chemiebedrijven snel zullen schaven aan de arbeidsvoorwaarden.

De bonden moeten hoe dan ook worden verplicht om in te binden. Als zij ontkennen dat zij de werkgelegenheid van 840 gezinnen op de helling zetten, raaskallen zij. Het perverse effect van hun verzet is dat zij het de Duitse directie alleen maar gemakkelijker maken om de handen in onschuld te wassen. Zij kan bedroefd melden dat haar het werken in Antwerpen onmogelijk werd gemaakt. De bonden mogen trouwens niet vergeten dat het belang van chemie voor Bayer afbrokkelt. De focus van de groep ligt steeds duidelijker op farma.

Intussen dringt de tijd. Daarom moeten de overheid en de nationale vakbondstop de bonden van Bayer onder druk zetten. Die vakbondstop lijkt de ernst van de situatie nog niet door te hebben, getuige de oproep van ACV-topman Luc Cortebeeck aan Bayer om “soepelheid” te tonen. Bayer, dat eind vorige week al toegevingen had gedaan, zal het graag horen.

Onze overheid moet ook beseffen dat het gevaar dat schuilt in dit conflict veel groter is dan wordt aangenomen. De starheid van de bonden bij Bayer ontgaat de vele andere buitenlandse headquarters niet. Productie-eenheden veranderen nu eenmaal langzaam maar zeker. Wanneer moderniseringen zich opdringen, zal zeker nog de nu geëtaleerde onwil worden herdacht, waardoor de kans toeneemt dat een bedrijf liever meteen opteert voor een nagelnieuwe vestiging in andere oorden. Het dramatische gevolg op langere termijn kan dan een uitdoofscenario zijn voor een flink stuk van de zo geroemde Antwerpse chemie.

Door Bert Lauwers

De starheid van de bonden bij Bayer ontgaat de vele andere buitenlandse headquarters niet.