Khaddafi was in Libië beter aan de macht gebleven. En Assad mag dan wel een gewelddadige dictator zijn, met hem moeten we praten. Het zijn maar twee stellingen uit Politiquement Incorrect, de memoires van Roland Dumas. De Fransman was in de periode 1983-1993 minister van Buitenlandse Zaken onder de socialistische president François Mitterrand. Dumas, ondertussen 92 jaar oud, geeft nog geregeld interviews en schuwt de controverse niet. Onlangs veroorzaakte hij een polemiek door te stellen dat de Franse eerste minister Manuel Valls via zijn echtgenote “onder joodse invloed” staat. Hij kreeg enorm veel kritiek, maar Dumas kan moeilijk van antisemitisme worden verdacht. Zijn vader werd in 1944 als verzetsstrijder door een nazivuurpeloton geëxecuteerd. Dumas was toen als jongeling van 22 actief in de ‘Résistance’. Zijn kritische opmerking hield eerder verband met de in zijn ogen te pro-Israëlische houding van Frankrijk.
Voorts is de ex-minister van Buitenlandse Zaken op het vlak van internationale politiek een echte ‘realist’, en dat blijkt ook uit zijn memoires: landen moeten niet te veel met morele principes komen om de internationale stabiliteit en vrede te vrijwaren. Want voor je het weet wil je overal de democratie opleggen en dat leidt volgens Dumas in veel landen eerder tot problemen dan tot oplossingen. Hij geeft het voorbeeld van de Amerikaanse invasie in Irak en recenter het verdrijven van kolonel Khaddafi in Libië. Nu is het Noord-Afrikaanse land vervallen in totale anarchie. De stelling van Dumas is duidelijk: men onderhoudt beter goede relaties met een aantal dictators in plaats van te proberen ze weg te krijgen. Wel pleit de voormalige baas van de Quai d’Orsay voor een kordaat optreden tegen despoten. Zo schrijft hij dat hij Khaddafi in de jaren tachtig beval zich terug te trekken uit het door Libië bezette noordelijke deel van Tsjaad. Toen de kolonel dat weigerde, bombardeerde het Franse leger een Libisch vliegveld.
Het realisme en pragmatisme van Dumas maakte dat hij er geen probleem mee had zeer hartelijke relaties te onderhouden met zijn Duitse collega’s. Hans-Dietrich Genscher is een persoonlijke vriend en Dumas heeft zich niet verzet tegen de Duitse eenmaking na de val van de Muur in 1989. Hij was als minister van Buitenlandse Zaken een gewiekst diplomaat en werd door François Mitterrand weleens vergeleken met Charles-Maurice de Talleyrand, minister van Buitenlandse Zaken onder Napoleon en intrigant eerste klas. Intrigeren kan Dumas ook. Hij benaderde als overtuigd antifascist in 1988 kopstukken van het Front National en vroeg hun de extreemrechtse achterban ervan te overtuigen in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen voor Mitterrand te stemmen en niet voor de neogaullist Jacques Chirac.
De memoires besteden ook aandacht aan de verborgen kanten van deze flamboyante politicus, die tal van minnaressen had. Dumas is een kunstliefhebber en via die weg was hij onder andere bevriend met Pablo Picasso. Dumas was als jurist trouwens de advocaat van de stokoude Picasso.
Roland Dumas, Politiquement incorrect, Le Cherche Midi, 2015, 677 blz., 19,50 euro
ALAIN MOUTON
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier