De schaamte voorbij

Terwijl 780.000 Arco-coöperanten hun zuurverdiende spaarcenten dreigen te verliezen, of minstens jaren moeten wachten op enige compensatie, blijft voormalige topvrouw Francine Swiggers de betaalde mandaten opstapelen.

In IJsland zouden ze haar achter de tralies draaien. In België mag Arco-topvrouw Francine Swiggers de vereffenaar zijn van haar eigen faillissement”, dixit Itinera-hoofdeconoom Ivan Van de Cloot in een recent interview. De vrouw die tot 2008 gold als een van de machtigste en bekwaamste van dit land heeft de voorbije jaren veel van haar aureool verloren.

Eind vorige week kwam er een zoveelste kras op het imago van Swiggers. Volgens de mandatenlijst die verscheen in het Belgisch Staatsblad bleek ze nog zestien bezoldigde mandaten uit te oefenen. Daarmee kroonde de vereffenaar van Arco zich tot de Vlaamse kampioen van de betaalde bestuursfuncties. De grapjes op internet waren niet altijd slecht: “Natuurlijk scoort Francine Swiggers goed, ze heeft extra mandaten om zichzelf te controleren”.

Iets meer dan vijf jaar geleden werd Swiggers nog uitgeroepen tot ‘machtigste zakenvrouw van het land’. Zij werd toen geroemd omdat ze de activiteiten van Arco wilde diversifiëren naar de energiesector. Die beweging kwam veel te laat. Arco, de financiële holding van de christelijke arbeidersbeweging ACW, had zijn eieren veel te veel in één mand gelegd: Dexia. Het geloof in de internationale expansiestrategie van de bank was zo groot dat Arco leningen aanging om Dexia-aandelen bij te kopen. Toen de holding in vereffening ging, was 96 procent van de activa belegd in Dexia.

Dexia begon te kapseizen in 2008, maar de verantwoordelijken dachten de Frans-Belgische bank te kunnen redden met een kapitaalverhoging. Het ging echter van kwaad naar erger. De financiële crisis mondde uit in een crisis van het overheidspapier. En daarvan had Dexia als leader in public finance honderden miljarden in portefeuille. In oktober 2011 haalde de Belgische staat de Belgische bank- en verzekeringsactiviteit (Belfius) uit de Dexia-groep. De Belgische spaarder werd gered, maar de aandeelhouders bleven met lege handen achter.

Achter een gebrek aan bankenkennis kan Swiggers zich, naar het voorbeeld van Maurice Lippens bij Fortis, niet wegsteken. De Leuvense studeerde af als licentiate economie, behaalde een MBA, en begon haar carrière in 1977 bij BAC (later Bacob). Twintig jaar bleef ze in dienst van de bank van de christelijke arbeidersbeweging. In 1997 werd ze lid van het directiecomité van de holding Arco en in die functie verantwoordelijk voor de opvolging van de financiële participaties.

Arco was een van de drijvende krachten achter de opslorping van Bacob/Artesia in het grotere Dexia-geheel. De operatie legde de holding geen windeieren. Jaren spijsde Dexia de kas van de christelijke arbeidersbeweging. Maar intussen stak de bank zich steeds dieper in de schulden en werd de kredietverstrekking risicovoller. Al die tijd was Swiggers bestuurder bij Dexia en bij de Belgische en Franse bankfilialen van de groep. In november 2007 werd ze benoemd tot voorzitter van het directiecomité van Arco, maar toen lag het einde al om de hoek.

Haar mandatenijver zorgt vooral voor zure oprispingen bij de coöperanten van Arco. Deze mensen werden in de jaren negentig en 2000 overtuigd om in te schrijven op wat veilig coöperatief kapitaal heette te zijn, maar in realiteit evolueerde tot risicokapitaal voor de ontwikkeling van ‘een hefboomfonds’ (dixit Jean-Luc Dehaene). Bovendien bleek de overheidsgarantie voor het coöperatief kapitaal van Arco op drijfzand gebouwd. Swiggers suste de gemoederen: het zou wel goed komen.

Als de poging om de kosten af te wentelen op de belastingbetaler mislukt, dreigt anderhalf miljard euro aan Belgisch spaargeld in rook op te gaan. 780.000 kleine coöperanten kunnen dan hun verlies uittellen. “Misleiding op een ongeziene schaal”, oordeelde Deminor, dat namens een aantal coöperanten de juridische strijd wil aangaan en eist dat Swiggers het afbolt als vereffenaar. De aandeelhoudersvergadering van de vennootschap Arcopar in juni verliep in een bijzonder chaotische en vijandige sfeer.

De hele heisa raakt Francine Swiggers persoonlijk, vertellen intimi. Maar naar buiten toe laat ze dat niet blijken. De perceptie heeft ze intussen compleet tegen. Als vereffenaar van Arco houdt ze de touwtjes stevig in handen en kan ze de aansprakelijkheid van voormalige bestuurders met de mantel der liefde bedekken. En als persoonlijke bijverdienste staan die zestien betaalde mandaten niet slecht.

PATRICK CLAERHOUT, ILLUSTRATIE JENS CLAESSENS

De hele heisa raakt Francine Swiggers persoonlijk, vertellen intimi. Maar naar buiten toe laat ze dat niet blijken.