DE NIEUWE FRAUDEBESTRIJDERS

Niet alleen grote hefboomfondsen speculeren op overgewaardeerde aandelen. De spectaculaire val van de Spaanse wifileverancier Gowex was het werk van Gotham, een klein onderzoeksbureau dat naar eigen zeggen strijdt tegen fraude.

Jarenlang was Gowex een lieveling op de Spaanse beurs. In drie jaar tijd verdrievoudigde de koers. Dat had het vooral te danken aan zijn welbespraakte oprichter Jenaro García. Maar telkens hij gedetailleerde financiële vragen van investeerders moest beantwoorden, klapte hij dicht. Short sellers namen het aandeel in het vizier, maar de genadeslag werd toegediend door het obscure Gotham City Research. In een rapport toonde het onderzoeksbureau aan dat Gowex veel minder draadloze hotspots had dan het beweerde en dat 90 procent van zijn verkoopcijfer nep was. Vijf dagen na de publicatie, op 6 juli, kondigde de firma aan dat ze het faillissement zou aanvragen. García gaf toe dat hij al minstens vier jaar met de boeken had geknoeid.

De spectaculaire ondergang van Gowex is een van de grootste overwinningen voor de ‘boekhoudingsdetectives’, een opkomend fenomeen. Het zijn kleine, onafhankelijke onderzoeksbureaus die gesjoemel in boekhoudingen opsporen. Tot voor kort spitsten ze zich toe op de bijzonder fraudegevoelige Chinese markt, maar nu gaan ze een stap verder.

Gotham hanteert een simpele aanpak: het verkoopt à la baisse en publiceert vervolgens met veel tamtam zijn bevindingen. Gotham hield Gowex acht maanden lang nauwgezet in het oog en verzamelde daarbij veel meer bruikbare informatie dan de analisten van investeringsbanken, die de aandelen vaak nog bleven aanprijzen toen het bedrijf al door de knieën ging. Gotham kreeg in de gaten dat Gowex gebruik maakte van een weinig bekende bedrijfsrevisor, wat gewoonlijk alarmbelletjes doet rinkelen. Gotham ging vervolgens op zoek naar moeilijk te manipuleren ratio’s. Zo ontdekte het dat Gowex onwaarschijnlijk hoge inkomsten per werknemer optekende.

Door fraudeurs aan te klagen wanneer ze nog relatief klein grut zijn, besparen Gotham & co beleggers nachtmerries à la Enron, of dichter bij huis Lernout & Hauspie. Toch worden zij door markttoezichthouders vaak met argwaan bekeken. Spanje reageerde aanvankelijk op het rapport van Gotham door een onderzoek in te stellen naar de uitgever ervan en niet naar Gowex. Ook China pakt shorttransacties harder aan en gooide de schrijver van een negatief rapport zelfs in de gevangenis.

Door fraudeurs aan te klagen wanneer ze nog relatief klein grut zijn, besparen Gotham & co nachtmerries à la Lernout & Hauspie.